Eleuterio Gorostiza Salazar *Bueno** Rubén pos ekintsi:n xite:chtapowi i:n kakatekowit ox tiki:xmati, ke:ní:w, toni ne:n t'tatekiwtia, 00:00:00.000 - 00:00:09.174 ka:ni, ne:n, mochi:wa, ke:niwki ne:n ixiwyo, ikowyo, ixo:chio, iteyo. 00:00:09.174 - 00:00:16.830 Rubén Macario Martínez Tine:chnohno:tstok de n' kakatekowit, 00:00:16.830 - 00:00:19.844 a:xka:n a:mo kachi ki:xma..., a:mo kachi kitah ok, ke:meh ne: ke:man telonkaya. 00:00:19.844 - 00:00:25.045 *Cuando** tehwa:n pe:wkeh tikitayah ihkó:n pe:wkeh timoskaltiah tikitayah yo:n kakatekowmeh, onkaya seki kakatekowmeh, wehweikowmeh katka. 00:00:25.045 - 00:00:31.831 Wa:n tik..., tiktatekiwtia:yah, 00:00:31.831 - 00:00:34.644 para miak taman, miak taman chi:walis tikchi:waltia:yah yo:n. 00:00:34.644 - 00:00:38.282 Kikwiah para kowtati:l, kikwiah para kowkalikxit. 00:00:38.282 - 00:00:42.881 Kwowkalikxit kwelitayah *porque** teltakwa:wak yo:n kwowit. 00:00:42.881 - 00:00:47.010 Yo:n a:mo, a:mo xkihto okwilowati, yo:n a:mo okwilowa. 00:00:47.010 - 00:00:50.738 Wa:n nió:n no: xkihto niman ihsiwka:pala:niti. Pala:ni m' paniá:n, pero n' iyo:lo moka:wa 00:00:50.738 - 00:00:55.850 *porque** n' iyo:lo kipia, iyo:lo ke:meh eskia mahyá: tikihto:ka:n ke:meh eskia se: tet. Takwa:wak, 00:00:55.850 - 00:01:01.118 tein chika:wak kowit. Wa:n tein kowselik, pos kowselik. 00:01:01.118 - 00:01:04.867 Niman pala:ni neli, a:mo wehka:wa, pero tein chika:wakkowit n' iyo:lo kipia chi:chi:ltik 00:01:04.867 - 00:01:10.203 wa:n teltakwa:wak. 00:01:10.203 - 00:01:11.340 *Hasta hacha** a:mo no:kie:kneki kie:ktekis, no: ki:xna:mikisneki. 00:01:11.340 - 00:01:16.609 Eleuterio Gorostiza Salazar ¿Wa:n i:pa yehwa sah, i:pa kalikxit sah wa:n kowtati:l? 00:01:16.609 - 00:01:22.123 Rubén Macario Martínez Ne: ke:man tehwa:n tikitayah *cuando, cuando** tehwa:n ti:xpeta:nkeh ihkó:n, 00:01:22.123 - 00:01:27.034 pe:wa timoskaltiah tikitstiowih, 00:01:27.034 - 00:01:29.355 towe:ita:twa:n kikwiah *para, para kwowtrapiche**. 00:01:29.355 - 00:01:35.494 ¿Toni yo:n *kwowtrapiche** kilwiah? Tein ika kipa:tskayah owat. 00:01:35.494 - 00:01:40.449 Pos a:xka:n a:mo, a:xka:n pi:pil a:mo ki:xmatih ok ke:meh ne: ke:man tehwa:n tikitayah. 00:01:40.449 - 00:01:45.784 Kichihchi:wayah *kwowtrapiches** kintah..., kintahtantia:yah, 00:01:45.784 - 00:01:49.802 kin..., kinta:lilia:yah n' intawa:n no: ne:n *trapiche** wa:n .... 00:01:49.802 - 00:01:52.972 Kitatekiwia:..., kitatekilia:yah ke:meh i:pa, 00:01:52.972 - 00:01:55.851 ke:meh i:pa yo:n *tepostrapiche**. 00:01:55.851 - 00:01:58.441 Wa:n yehwa yo:n kitatekiwtia:yah, yehwa:n kwelitayah kit *porque** yo:n kowit, *este**, mah tikihto:ka:n takwa:wak. 00:01:58.441 - 00:02:03.910 Takwa:wak wa:n mahyá: melak..., mahyá: melaktik. 00:02:03.910 - 00:02:07.708 Yehwa yo:n kwelitayah wa:n 00:02:07.708 - 00:02:09.892 semi telkwali yo:n, yehwa s..., yehwa semi kiteltatekiwtia:yah para n' *kowtrapiche**. 00:02:09.892 - 00:02:14.446 Ika tapa:tskayah, kipa:tskayah owat. Mm. 00:02:14.446 - 00:02:18.241 Eleuterio Gorostiza Salazar ¿Wa:n ixiwyo ke:niwki? 00:02:18.241 - 00:02:21.076 Rubén Macario Martínez Ixiwyo ma:we:weyak. 00:02:21.076 - 00:02:24.022 Ma:we:weyak wa:n telma:kwe:chtik. 00:02:24.022 - 00:02:29.223 Ma:kwe:chtik kit kihtowah, tehwa:n ka:mpa yo:n tikihtowah telma:miak. 00:02:29.223 - 00:02:33.710 Yehwa n' tehwa:n tikihtowah kwe:chtik. 00:02:33.710 - 00:02:35.875 Ma:miak wa:n ma:we:weyak. Mm. 00:02:35.875 - 00:02:40.674 Eleuterio Gorostiza Salazar ¿Wa:n ixo:chio? 00:02:40.674 - 00:02:42.482 Rubén Macario Martínez Ixo:chio ista:k. Ista:k no: ke:meh tikita e..., n..., ke:meh nimitsnohno:tsa n' okseki kowtsitsí:n, tikita, *este**, 00:02:42.482 - 00:02:49.000 xo:chio:wa, no: *igual** xo:chiowa ne:, ke:meh eskia n' itech n' imahmaxaltsitsi:n, ka:mpa kechtahtantok, 00:02:49.000 - 00:02:55.228 ka:mpa kechtahtantok ne:n ixiwyotsi:n, yo:n kipia n' imahmaxal ma:we:weyak. 00:02:55.228 - 00:03:00.831 Pero n' ixiwyo, ixiwyo pe:wa kipia, 00:03:00.831 - 00:03:03.510 ka:mpa kipia n' ixiwyo kipia mo..., mo..., mo..., mo..., moihitsmolo:tia ne:n ima..., imaxalwa:n. 00:03:03.510 - 00:03:07.594 Ompa pe:wa xo:chiowa. 00:03:07.594 - 00:03:09.760 Wa:n de tami xo:chiowa pe:wa moskaltia n' iteyotsi:n. Teyowa no:, no: teyowa ke:meh yo:n, 00:03:09.760 - 00:03:14.760 ke:meh yekin timohno:tstoyah ika yo:n, 00:03:14.760 - 00:03:17.416 kwow..., kwow..., kowxokot, ihkó:n iteyotsi:n no:. Ihkó:n tamati n' iteyo. 00:03:17.416 - 00:03:22.238 Wa:n *cuando** pe:wa chika:waya, 00:03:22.238 - 00:03:25.475 pe:wa chika:waya, *este**, ihkó:n oksitiw no: oksi. 00:03:25.475 - 00:03:28.444 Tihti:..., *medio** tihti:ltik n' iteyo. 00:03:28.444 - 00:03:31.837 Mm. *Medio** tihti:ltik n' iteyo, n' iewayotsi:n, 00:03:31.837 - 00:03:35.453 ie:wayotsi:n kahkanaktsitsi:n wa:n no: kipia n' i..., n' iihti..., n' iihtinakayotsi:n de n..., 00:03:35.453 - 00:03:40.609 de n' ie:wayotsi:n tatampa no: kipia n' inakayotsi:n no: 00:03:40.609 - 00:03:43.533 tsope:k. 00:03:43.533 - 00:03:45.230 Sayoh telte:yo:lkemati *porque** mahyá: tel..., tikihto:ka:n tehwa:n telchika:wak ne:n i..., itsope:lka. Mm. 00:03:45.230 - 00:03:52.529 Eleuterio Gorostiza Salazar Pero se: kikwa. 00:03:52.529 - 00:03:54.337 Rubén Macario Martínez Ke:mah. *Bueno**, tehwa:n ne: ke:man, 00:03:54.337 - 00:03:56.859 nimitsilia tehwa:n ke:meh i:n nochi tipilimeh timoskaltihkeh, 00:03:56.859 - 00:04:00.074 pos nochi timote:nakia:yah, nochi tikwa:yah. 00:04:00.074 - 00:04:02.775 Tikitayahse: kapolin wa:n te:chilia:yah *que** we:lik, 00:04:02.775 - 00:04:05.029 tikwa:yah n' tehwa:n. 00:04:05.029 - 00:04:06.436 Tikmatih *que** pos te:chilia:yah n' towe:ita:twa:n, *no**, pos i:n we:lik i:n iteyo. 00:04:06.436 - 00:04:11.012 Pos tehwa:n ne: tik..., tikololowa:yah, n' ka:n no: 'tekiah ta: tikololowa:yah. 00:04:11.012 - 00:04:15.588 Ke:meh yo:n *cuando** pe:wa chika:waya paxi:ni. 00:04:15.588 - 00:04:17.709 Tia:yah n' itampa ne:n kowit wa:n de..., tikololo:tih wa:n tikwa:yah n' iteyo. 00:04:17.709 - 00:04:21.548 Wa:n in..., 00:04:21.548 - 00:04:23.111 de yo:n tikwa:yah n' iteyo wa:n *cuando** pe:wa wa:ki a ne:n i..., n' iteyo, 00:04:23.111 - 00:04:27.776 n' i:htik kipia n' i:htikyo. 00:04:27.776 - 00:04:29.807 Se: kitapa:na n' i..., ne:n i..., n' i:htikyo, 00:04:29.807 - 00:04:32.843 *o sea** n' ie:wayo, 00:04:32.843 - 00:04:34.584 iteyo:tsi:n ka:mpa n' ie:wayo ki:sa, 00:04:34.584 - 00:04:36.459 se: ki..., i:htikyo, i:htikyo kipia no: mahyá:, 00:04:36.459 - 00:04:39.392 mahyá: tikihtowah tehwa:n mahyá:, *este**, tihtixtik no: ke:meh yo:n, 00:04:39.392 - 00:04:43.506 kwowxiw..., kwowxi..., kwowxiwtet. Mm. 00:04:43.506 - 00:04:47.010 Tehwa:n tat..., tehwa:n n' tikwelitayah no: n' i..., n' iteyo, n' ite..., n' i..., n' i:htik n' iteyo, n' i:h..., n' i:htik n' iteyo, 00:04:47.010 - 00:04:51.943 kipiaya na:n..., i..., n' i..., 00:04:51.943 - 00:04:54.801 n' ih..., n' ihtinakayotsi:n mah tikihto:ka:n iteyo. 00:04:54.801 - 00:04:57.520 Tehwa:n no: tikwelitayah *porque** no: we:lik, no: t..., no: mahyá: tsope:k no:. 00:04:57.520 - 00:05:02.881 Ke:mah, de i:n se: pilimeh nochi se:, nochi se: mote:nakia ya sah, nochi se: kikwa ya sah, se: kimattok *que** a:mo te:miktih pos se: kikwa. 00:05:02.881 - 00:05:09.243 Ke:mah. Mm. 00:05:09.243 - 00:05:13.648 Eleuterio Gorostiza Salazar ¿Wa:n a:mo tikmati ton *tiempo**, ne:n, xo:chiowa? 00:05:13.648 - 00:05:16.832 Rubén Macario Martínez Ke:meh a:xka:n onkak a, yo:n xo:chiowa itech, 00:05:16.832 - 00:05:20.872 ke:meh itech mayo, 00:05:20.872 - 00:05:23.149 *por** junio, ompakawí:n. Ke:meh *por** junio *porque** wel a:xka:n onkak n' iteyo. 00:05:23.149 - 00:05:28.317 Wel a:xka:n onkak n' iteyotsi:n. 00:05:28.317 - 00:05:30.884 *Mero, mero** ke:meh i:n, 00:05:30.884 - 00:05:34.947 ke:mih i:n okseki tapowalmeh tikalakitih ya a:xá: oskiti a ne:n i..., ita:kilotsi:n. Mm. 00:05:34.947 - 00:05:41.175 Eleuterio Gorostiza Salazar ¿Okwilimeh no: kikwah ne:n ita:kka? 00:05:41.175 - 00:05:45.104 Rubén Macario Martínez A:xka:n teyohtok. 00:05:41.175 - 00:05:45.104 *Pues** a:mo ke:man nikita ihkó:n mah tikihto:ka:n, 00:05:45.104 - 00:05:49.010 pos ke:meh i:n ka:mpa we:ikowtah xa: ke:mah, ke:meh ne: tehwa:n onkak kaltsi:ntan, 00:05:49.010 - 00:05:53.140 pos neli mah tikihto:ka:n nió:n no: chiktehmeh a:mo tein ok. A:mo n'mati ox kikwah n' i..., nimolia xa: ke:mah. 00:05:53.140 - 00:05:58.988 Xa: kikwah ke:meh yo:n chechelo:meh *o** ke:meh yo:n, 00:05:58.988 - 00:06:03.140 *este**, chiktehmeh. 00:06:03.140 - 00:06:06.711 *Porque** nimitsilia we:lik wa:n kwaltsi:n *cuando** yoksik pos neli ne: tikihtowah no: ema:n..., ema:nik kwaltsi:n neli no: wa:n .... 00:06:06.711 - 00:06:13.292 Pos neh ni..., a:mo ke:man nikitak ox kikwah n' okwiltsitsi:n, pero neh nimolia xa: no: kikwa:skeh ke:meh 00:06:13.292 - 00:06:18.158 tikita ya n' okwiltsitsí:n yehwa:n pos 00:06:18.158 - 00:06:20.122 no: motate:moliah wa:n de a:mo onkak toni kikwa:skeh yehwa:n kimattokeh pos no: kekowah *que** no: *que** we:lik, no: ki..., no: kikwah. 00:06:20.122 - 00:06:25.368 Mm. A:mo ke:man nikinita. 00:06:25.368 - 00:06:27.675 Eleuterio Gorostiza Salazar Wa:n i:n tikihtowa, ne:n, tein ye:ktsope:k, ke:meh eskia iihtinakayo, ¿ke:niwki? 00:06:27.675 - 00:06:33.547 Rubén Macario Martínez Ista:k. 00:06:33.547 - 00:06:34.944 N' iteyo, n' iteyo ne:n kakate ti:ltik. 00:06:34.944 - 00:06:39.185 Tilti:k n' iteyotsi:n, *como que** n' ie:wayotsi:n mah tikihto:ka:n, ti:ltik n' ie:wayotsi:n. 00:06:39.185 - 00:06:43.917 Wa:n tatampa de n' ie:wayotsi:n, 00:06:43.917 - 00:06:46.127 mahyá: t..., mahyá: *medio, medio, medio** xohxoxoktik n' i..., n' inakayotsi:n de n' iteyo. 00:06:46.127 - 00:06:51.436 Wa:n taihtik a de n' iteyo, 00:06:51.436 - 00:06:53.423 se: kitapa:na, ne:n, iteyotsi:n ka:mpa n..., ka:mpa tantok a, ne:n, iteyotsi:n, wa:ki, 00:06:53.423 - 00:06:58.445 de wa:ki a mah se: kitapa:na, ne:n, iteyotsi:n kipia n' i:htikyo no: mahyá:, 00:06:58.445 - 00:07:02.820 mahyá: tikihto:ka:n tehwa:n ihista:k, mahyá: tixti *pues**, yehwa yo:n no: we:lik kwaltsi:n. 00:07:02.820 - 00:07:08.180 *Bueno**, tehwa:n tikwa:yah *cuando** nikitaya n' tehwa:n timoskaltihkeh *pues**, 00:07:08.180 - 00:07:11.305 neli n' ke:meh i:n tima:wiltihtinemiah tipi:pil, nochi timote:nakia:yah sah. 00:07:11.305 - 00:07:14.609 Wa:n yehwa yo:n neh mitsilia. Ke:mah wa:n a:mo nikmati, *este**, xa: tikneki *más** tatsi:ntokalis ok. 00:07:14.609 - 00:07:20.503 Eleuterio Gorostiza Salazar Pané: nochi a, ne:n, timonohno:tskeh i:n kakatekowit, ne:, 00:07:20.503 - 00:07:25.226 Tas..., sayoh 'ne:chili ne: moto:ka:y wa:n mo.... 00:07:25.226 - 00:07:40.472 Rubén Macario Martínez Neh nimono:tsa Rubén Macario Martínez, niwa:le:wa de Chilcuauhta, nika:n ne..., nipowi nika:n San Miguel. Ke:mah. 00:07:25.226 - 00:07:40.472