urn:nl-mpi-tools-elan-eaf:2f6182f0-32b6-4e57-9bfd-92032f80d45d 829

Ba'1a3 ba3 *compadre** ndi4, ya1kan3, nda3ka1tu'4un4 ba3=ndu2 ña4 lu3u3, nda3ka1tu'4un4 ba3=ndu2 ña4 lu3u3. Yo'4o1 ña4 lu3bi3 an4 ndi3xa3 ndi4 i4yo2=on4 ya1, ko4ndo3 tu'1un(3)=un4 ba42 ni1-nda3-kwi3in(3)=un4 ndi4 ku3ndu'4u(4)=un4 ji'4in4 ta1 lu3u3 se'1e3 na1 ta4u3ni2 yo'4o4 chi2 Ba'1a3 ba3, ba'1a3 *compadre**, ba'1a3 ba3. Ba'1a3 ta4ta2, nda3ka1tu'4un4 ba3=ndu2. Ndo'4o1 na1, ya1kan3, na1 ji'4in4 se'1e3 ¿an4 nda13ka1tu'4un4=ndo4 se'1e3=ndo4 ya1, ndi4 i4yo2, i4yo2=an4 ma1ni4, i4yo2=an4 ya1 ma1ni4 ku3ndu'4u(4)=an4 ji'4in4 se'1e3 na1 ta4u3ni2 yo'4o4? Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2, yu'1u1, ña4 lu3u3 ka1a3 ku4u4 ba(3)=en4 ni1-ka'1an1=yu1 xa'1a4. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2. Ya1 ka4chi2=yu1 ndi4, ya1kan3, e1ta4 na4 lu3u3 ndi4 o4ra2 ku3-ñu'4u4 na1kwa4chi3 ndi4 e1ta4 na4 lu3u3, ya1kan3, ku3-ta'1bi4=na2 ku3xi3 na1 nda'4bi2 ndi4 na1 nda'4bi3 ta3xi3 ku4u4=ndu2 ndi4 sa3kan4 i4yo2 mi3i4 *costumbre** ran4. Sa3kan4 i4yo2 *costumbre** ya1 kan4 ndi4 sa3kan4 ba3 ko3o(3)=a2 ndi4 ko14o(3)=a2, ka14na3 chi3ñu3 tu3 ku3-ñu'4u4 tu3 na1kwa4chi3 tan3 ko3o3 mi3i4 sa3kan4 ti4 ndi4 e1ta4 na4 lu3u3 ndi4 o4ra2 ku3-ñu'4u4=na2 ndi4 na1 nda3-ki'3in3 ta'4bi4 ku4u4=na2, na1 ji'4in4 se'1e3 ku4ni2=ndu1. Ba'1a3 *compadre**. Ba'1a3 *compadre** ku'1un1 ba3 yo4o4. Ba'1a3 ba3 *compadre**. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2, ña4 lu3u3 ka1a3 ku4u4 ba(3)=en4 ni1-ka'1an1=yu1 xa'1a4. Xi4ni3 so'1o3 ba(3)=2 ta4ta2. Ba'1a3 ta4ta2 ji4ni3 so'1o3 ba(3)=2. ¿Sa1a3 na3ni(4)=un4?, ¿Sa1a3 na3ni(4)=un4? ¿Sa1a3 kwi1ya(1)=on4? ¿Sa1a3 na3ni4 ñu3u2=un4? ¿Sa1a3 na3ni(4)=un4? ¿Sa1a3 kwi1ya(1)=on4? ¿Sa1a3 na3ni4 ñu3u2=un4? Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Rey Castillo García Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Rey Castillo García Alfonso García Rey Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Rey Castillo García Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Rey Castillo García Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Constantino Teodoro Bautista + Alfonso García Rey Alfonso García Rey Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey + Constantino Teodoro Bautista Constantino Teodoro Bautista Alfonso García Rey Rey Castillo García + Alfonso García Rey Rey Castillo García + Alfonso García Rey Rey Castillo García + Alfonso García Rey Rey Castillo García + Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García + Constantino Teodoro Bautista Rey Castillo García + Constantino Teodoro Bautista {Quizá quiso decir ku3ndu'4u(4)=un4 pero lo dicho fue diferente.} {Este es otro caso en que el enclítico =o4 sigue a una palabra terminada en u. El otro caso aún por analizar es el de la raíz ku'1un1+ =o4.} {Quiso decir "ni1-xi1ka3=ra2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2=ndo4"} Mm. Ya'1a(3)=on4 be'3e3 *señor** Yo'4o4 i4yo2 ta3yu2 ko3o3 [...] Ndio4si2 na4 ko3o(3)=a2 ka4i3ni2 xa'1a(4)=e4 ta4ta2. *Hombre señor** ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 yo'4o4 ni1-ndo1o3=ndu2 tan3 nda13tu'4un4 tu4ni1=yu1 ji'4in4 ña4 si'4i2=yu1 tan3 sa3kan4 ni3 tu3 ña4 lu3u3 ka1a3 ndi4 xa1 ni1-ka'1an1=ndu1 nda13tu'4un4=ndu2 ji'4in(4)=an4 tan3 nda4-kwi3in3 ba(3)=en4 ndi4 su14u3 ña1 sa13ni1ku3 ba42 ndi4 ya1 ba'1a3 ba42 ni1-ki3xi3=ndo4 ni1-ka'1an1=ndo4 ji'4in4, ji'4in(4)=2 ko4ndo(3)=2 yu3ba4 si'3i4 na1 ba4li4 ka1a3 tan3 ndi4 nda13ka1tu'4un(4)=2 ña4 ka'4an2=ndo4 ki1bi4 kan4 tan3, tan42 ka'4an(2)=e2 ji'4in4=ndo4 ni1-ki3xi3, ki13xi3=ndo4 nu14u(3)=2 sa3kan4 ndi4 ko14o3 ya1 nde3e4 bi4 ndi4, ya1 ni4nu3 ba42 tan3 ndi4 na4 nda3ka1tu'4un(4)=2 se'1e3=2 nu14u3 ña4 si'4i2=yu1 sa3kan4 ndi4 ku3ni2=ndu1 nda4a(2)=e2 ba42 ka'1an(1)=en4 ji'4in4=ndu2 sa3kan4 ndi4 ku3ni3=ndo4 ya1, ya1 ndo1o3 nu14u3 nda13tu'4un(4)=e4 ki13xi3=ndo4 sa3kan4 ka4chi2[=yu1]tan3 bi3tin3 ba1xi(3)=un4 tan3 nda4tu'4un(4)=2 ji'4in(4)=un4 ndi4 i4yo(2)=a2 nde3e4 i3ni2 ba3 *señor**. Ya1 kan4 ba42 ni1-..., ni1-ka'1an(1)=en4 xi'4in4 si1si'4i2=an4 tan3 nda13ka1tu'4un4 tu3 mi3i4=2 se'1e3=2 tan3 sa3kan4 ni1-ka'1an1 ba(3)=en4 ndi4 I4yo2=an4 nda4-kwi3in(3)=an4 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ni'4i4=ndo4 ni1-ki3xi3=ndo4 nu14u3=ndu2 ta4ta2. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 *señor** ndi4 xi4-ka'3an3 nu14u(3)=2 na4 ka'1an1=yu1 ji'4in4=ndo4 ndi4 ya1 sa1a4=ra4 kan4 ka3chi2[=yu1]ji'4in4=ndo4 ndi4 xi4-ka'3an3 nu14u(3)=2 a1chi1 ta1 nda'4bi2 ku4u(4)=2 tan3 ya1 kan4 ka'4an2=yu1 ndi4 ya1 i4chi1 ko3ndo(3)=a2 tan3, tan3 ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ndi4 na4 ki3xa2a2 na1 ko4ndo3 na1 be'3e3 chi4ñu3 tan3 sa1a3 na4 i3in3 *taza café** ka3ni3 ma1ni4=ndo4=na2 ko'3o3=na2 ndi4 ya1 ku4ni(2)=a2 sa1a4 ku4u4 ja3 ba(3)=e2 kan4 tan3 ndi4 na4tu2 ka4chi2 tu3 yo'4o1 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2=na1 ndi4 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o3=a2 ndi4 ndo3ko3o(4)=e4 ya1 i4chi1 kan4 tan3 ya1 sa1a4=ra4 ko3ndo(3)=a2 tan3 i3in3 ko3ndo(3)=a2 tan3 sa3kan4 nda3tu'4un4 ba(3)=e4 ta4ta2, sa3kan4 ko3o3 ji'4in(4)=a2 tan3, tan3 ju4-na3ni2 ba3 tu1ni4ni2 Ndi3xa3 ku4u(4)=a2 *señor**. Sa3kan4 ki3xi3 ndo1o3=a2 *señor**. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2, ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 tan3 ndi4 ... Ka'4nu3 tu3 ko3o3 i3ni2 yo'4o1 ba3 ndi4 ka'4an2=yu1 ndi4 ya1 kan4 ba42 ku4ni2=ndu1 tan3 nda13tu'4un4 tu4ni1=ndu1 tan3 sa3kan4 sa4-nda3-kwa'1a(3)=on4 *cuenta** nu14u3 se'1e3 ndio4si2na1 ni1-ti'3bi4 yo'4o1 ba1xi(3)=un4 chi3ñu3=na2 ta4ta2, ndi4 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 yo'4o4 Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 *señor**. Sa3kan4 ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 *señor** ndi4 xi4ni3 ba(3)=2 tan3 sa3kan4 tu3 ya1 ko4ndo3 *cuenta** sa4-nda3-kwa'1a(3)=on4 tan42 ka'4an2=yu1 mi3tiu'4un4 ndi4 sa3kan4 ko3o3 *cuenta** sa4-nda3-kwa'1a(3)=on4 nu14u3 se'1e3 ndio4si2=na1 mi4i4 ti4 ba42 ni1-ta3chiu4un4=na2 yo'4o1 ni1-ke3e(3)=on4 ba1xi(3)=un4 chi3ñu3=na2 tan3 ya1 kan4 ku4u(4)=a2 ya1 ko4ndo(3)=a2 nda13tu'4un(4)=e4 tan3 sa3kan4 ko3o3 *cuenta** sa4-nda3-kwa'1a(3)=on4 nu14u3=na2 ta4ta2. Ndi4 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 *señor**. Yu3ba(4)=e4 na4 ndo1o3=ra2 xi'4in(4)=un4, yo'4o4 ko3o3 ta3yu2=un4 na4, kwa'1an1 ta'3an2=ndu1. Ndio4si2 na4 ku'1un1 ji'4in4=ndo4 ta4ta2. Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4 ko14o(3)=a2 ku4u4 bi4=a2 ndi4 ni1-ki3xa2a2 tu3 na1 ta'4an4 yo4o4 tan3 na4 nda3kwi1in1=na1 ndi4 mi4i4 nu4na4 ña1a4 na4 ko3to3 se'1e3 ndio4si2 mi4i4 ti4 ba42 nda3kwi1in1=ndo4 ji'4in4=na2 tan3,nu4na4 ba3 ta4ta2 i4yo2 nu14u3 ke'3e2 ba3. Kwa'4an2 yo'4o1 yu3ba4=2 kwa'4an2=on4 ka'1an(1)=on4 ji'4in4=na2, na1 ta'4an4 yo4o4 nde4ta3 ke'3e2 kan4 na4 ta'4bi4 mi4i4 nu'4ni2 ki3ti4 kan4 ta'4bi4 i3tun2 kan4 ku'1un1=na1 a1chi1 mi4i4 nu'4..., ko3to3 ka3ni3 bu4rru2 ndi4chi2 ña1a4=na2 ndi4 kwe'1e1=ni42=ri4 tan3 ko3to3 ka3ni3 ña'3a4=ri4 ya1 kan4 ndi4 mi4i4 nu4na4 ña1a4 chi3nde3e(3)=on4 na1 si'4i2 ña1a4 sa3kan4 ndi4 ta'4bi4 i3tun2 ña1a4 chi3nde3e(3)=on4 ya1 ko4ndo3 ya1 ba1xi3 ji'4in4 ji1ndio4si2 na1 ya1, ya1 i1i4 ña1a4 tan3 sa3kan4 ndi4 nu1na4 tan3 ka'1an(1)=on4 ji'4in4=na2 mi4i4 ti4 ba42 nde4e4 yu1u4 ja3chiu4un4 ji'4in4=na3. Ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ta1 ta4u3ni2 ndi4 ni1-nda3tu'4un4 ba(3)=2 ji'4in4=na2 tan3 ndi4 a3sa(3)=on4=e2 ba'1a3 na1 ba1xi3 tu3 na1 kwa4chi3 na1 kwi3i3 ka3ka3 ko4ndo3, a3sa3 chi3ñu3 nu14u(3)=e4 tan3 ti'3bi(4)=un4 ji1ndio4si2 na4 ku'1un1=na1 nu14u3 ta1 ko4ndo3 xi1i4 ña4 lu3u3 kan4 ba3 nu14u3 yu3ba4 ñu'4u4 ba(3)=en4 nu14u3 na1 yo'4o4 ku4u4 na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 ndi4 na1, ta1 ta4u3ni2 Pedru ka1a3 ba3 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 mi3i4=ra2 tan3 ña4 si'4i2=ra1 [na1]ta4ku1 ku4u4 ndi3sa4bi1 ba3 na1 kum3pa4ri2=yu1 kan4 tan3 na4 ki3xi3=na2 na4 ko3o3=na(2)=e2 ka4i3ni2 ka4na3 kum3pa4ri2=na1=na1 ja1 ji4ni2, ja1 ji4ni2=na1 xa'1a4 tu1ni4ni2 ta4ta2 ya1 kan4 ndi4, ta1 ta4u3ni2 xi1i(4)=an4 kan4 ndi4 nda4a2 kwa4ñu3 ja1 ba1xi3 ba3=ra2 a1chi1 kwe4e2 xi4ka3 na1 ta4u3ni2 ko14o3 na1 kwa'1a4 bi4 tu3 ka3chi2=o4 ki3xa2a2=ni42 bi4 tu3 ndi4 tan42 ka4chi2[=yu1]ji'4in4=ndo4 ki13xi3=ndo4 sa3kan4 ndi4 na1 i4ngo24 ba3 ku4u4 na1 ko4ndo3 na1 kum3pa4ri2 ka1=yu1 tan3 ya1 kan4 ndi4 ba143 i4yo2 na1 kan4 ki3xi3 bi4=na2 ndi4 na1 u1bi1 kan4 ba3 na4 ku'1un1=na1 nu14u3 na4 ki3xa2a2=na1 sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 *señor** Ba'1a3 ba3 ta4ta2. Ndi4, yo'4o1 ji3to2 tan3, ba'1a3 ndi4 ja1 kwa'1an1 na1 kwa'1an1 nde'14e4 tan3 ya1, ya1 ku4ni2=yu1 ka'4an(2)=e2 ji'4in(4)=un4 ku4ni2 ka(1)=e1 tan3 ki3xa2a2 se'1e3 ndio4si2 na1 kwa'1an1 nde'14e4 tan3 ki3xa2a2 tu3ku3 ta1 ko4ndo3 kum3pa4ri2=ndu1 kan4 ndi4 ko14o(3)=a2 chi1tun3 ni3 ko14o(3)=a2 i1ni4 ni3 ko14o3 ndi4 ji14ni2=o4 sa1a3 ja4i3ni2 ji1ndio4si2=na1 tan3 ni1-ki3xa2a2=na1 bi3tin3 ndi4 ya1 ku4u(4)=a2 ku4ni2=yu1 ka'4an(2)=e2 ji'4in(4)=un4 ku4ni2 ka(1)=e1 ki3xa2a2 na1 ko4ndo3 kum3pa4ri2=yu1 kan4 ba3 ki3xa2a2 xi1i(4)=an4 tan3, ku4ni2=yu1 ndi4 xi'3na3 ba3 na1 kwa4chi3 ka1a3 na4 ki3xi3=na2 sa3kan4 ndi4 ku3ni3=na2 na4 ya1 ndi3xa3 ba42 na4 ya1 ndi14xa3 ba42 na4 ni1-ka'1an1 na1 ta4u3ni2 ko4ndo3, na1 ko3ndo3 si1so(3)=an4 tan3 ji13ni3 tu(3)=an4 ndi4 ya1 ndi3xa3 ba42 tan3 sa3kan4 na4 ki3xa2a2 na1 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 tan3 ki'3in3=na2 tu'1un3 yu'3u(4)=an4 tan3 ki13xa2a2 tu3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tu3 tan3 ki'3in3=na2 tu'1un3 na1 kwa4chi3 ndi4 ka'4an(4)=e2 ndi4 xa1 i4yo2 i3in(3)=a2 ja1, ja1 ni1-..., ku13-na3ni(2)=a2 i13xa3 yo4o4 ya1 ti1xin3 be'3e3 tan3 ndi'3i3 sa3kan4 ku3ni3 na1 ta4u3ni2 ya1 kan4 ba42 xi4kan(1)=e1 ma1ni4 nu14u(3)=un4 ta1 ta4u3ni2 yo'4o1 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2. I3kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e3. I3kan4 ku4u4 ba(3)=e3. Ndi4 ya1 kan4 ba42 ka'4an2=yu1 *señor**. Ndi4 ba'1a3 ndi4 ja1 yo'4o4 ni1-ki3xa2a(2)=on4 *compadre** yo'4o1 ku4u4 ta1 ku4ni(2)=a2 yo'4o4 tan3 ko14o3 i3in3 ya1 ko4ndo3, ya1 ko4ndo3 kwa1chi3 i4yo2 an4 ko14o3 i3in3 tu1ni4ni2 *problema** ka13na3nu3 bi4 ndi4 ya1 ni4nu3 ba42 tan3 xa1 ni1-xa'1an1=yu1 nu14u(3)=un4 ki1bi4 ni1-ka3na3 ni1-ki3xi3 tan3 ni1-xa'1a(3)=on4 *cuenta** ji'4in(4)=a2 ndi4 na1 yo'4o4 ku4u4=na2 ko4ndo3 ji1ndio4si2 na1 nda13-ka'3an4 xa'1a4 se'1e(3)=o4 ko4ndo3 se1ñu'4u4=ndo4 ka1a3 tan3 ba'1a3 ndi4 ja1 ni1-ki3xa2a2=ndo4 bi3tin3 tan3 ya1 ka'4an(2)=e2 ji'4in4 ta1 ta4u3ni2 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 yo'4o4 ndi4 nda13tu'4un4 tu4ni1=ndu1 ndi4 so'3o3 xi1yo3 ji'4in(4)=a2 tan3 so'3o3 ku4ni2=yu1 ko3o3 ji'4in(4)=a2 bi3tin3 ndi4 nda3ka1tu'4un4=ndo4 ña4 lu3u3 ka1a3 tan3 na4tu2 tan42 ni1-ka'1an(1)=en4 ji'4in4=ndu2 be'3e3 yo'4o4 ni1-ka'1an(1)=en4 tan3 ki13xa2a2 tu3 na1 yu3ba4 si'3i4 in3ka4ni24 ndi4 ja1 i4yo2 ba'1a3 ji'4in(4)=a2, ya1 kan4 ku4ni2=yu1 ka13na(3)=2 ndo'4o1 tan3 ni1-ki3xa2a2=ndo4 *compadre**. Ndi4 ya1 kan4 ba42 xi4kan(1)=e1 ma1ni4 nu14u3=ndo4 tan3 nda3ka1tu'4un4=ndo4=ña4 sa3kan4 ndi4 ku3ni2=o4 nda4a(2)=e2 ba42 ka3chi2=an4 tan3 sa3kan4 ndi4 ka'1an1 tu3=ndo4 ji'4in4 ta1 lu3u3 kan4 na4 ya1 ndi3xa3 ku4u4=ra2 tan3 i3kan4 ndi4 ku4-i3in3 i3ni2 ba3 yu'1u1 *compadre**, a3sa3=ndo4=a2 ba'1a3. *Compadre** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 na4 nda3-kwi3in(3)=2 ka'4an2=yu1 xa'1a4 se'1e(3)=o4 ndi4 xi13i2=ni42=an4 ndi4 ka'3an3=ni42 nu14u(3)=an4 tan3 ndi4 nda13-kwi3in(3)=an4 yu'3u4=ndu2 ndi4 ya1 i4yo(2)=a2 nde3e4 i3ni2 ba42 ka4chi2=an4 tan3 ku4-ka'3an3 nu14u(3)=an4 nda3-kwi3in(3)=an4 nu14u3, nu14u3 na1 yu4bi24 nde4ta3=na2 ya1 kan4 ndi4 ndi4 i4yo(2)=a2 nde3e4 i3ni2 sa3kan4 ni1-ka'1an(1)=en4 ji'4in4=ndu2 *compadre** ndi4 ku4-ka'3an3 nu14u(3)=an4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ka'4an2=yu1 sa3kan4 ji'4in(4)=un4. Sa3kan4 tu3 yo'4o1 ba3 ji3to2 ta1 ta4u3ni2 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 ndi4 ka'3an3=ni42 nu14u(3)=an4 ya1 kan4 ndi4, xi13i2=ni42=an4 ku14ni2=an4 nda3-kwi3in(3)=an4 ya1 kan4 ndi4 ji4ni3 so'1o3 ba3=ndo4 ndi4 ba143 ni4-ki3xa2a2 tu(3)=an4 tan3 a3sa3 xi13i2=an4 ndi4 yo'4o4 ni1-ki3xa2a(2)=en4 ndi4chi2=an4 tan3 ka'4an2=yu1 ji'4in(4)=an4 tan3 ya1 kan4 ku4u(4)=a2 i4yo2 ba'1a3 ba3 ndi4 su14u3 ya1 ja13ni1ku3 ba42 ndi4 ya1 tu4ni1 ka4a4 ba42 tan3 sa3kan4 na4 ki'3in(3)=a2 i3chi4 ku'1un(1)=a1 ya1 kan4 ba42 ku4ni2=yu1 tan3 ba'1a3 tu3 ndi4, a1su3 ku4u4 ndi'3i(3)=a2 na4 ki3si(3)=an4 nu14u3 ba(3)=en4 a1chi1 ndi4 ña4 xi13i2=ni42 ban4 ji3to2 Ndi3xa3 ku4u(4)=a3. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2, ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e3. An4 ba143.... ¿An4 su14u(3)=a2 xi'4i4 ba42 ndi4chi2 xa'1a4 ta3yu2=un4 ña1a4 ta4ta2? Ya1 ja1 ni1-ndu'1u4 ba3 ba42 ñu'3u4 ña1a4 ka4ndu'3u4=a3, ta4 ja1 xi4ta1=ni42 ba3 ku4u4=ra4. *Carajo** ndi4, nde3e4=ni42 i3ni2 yu1ma'4na1 ndi4 ko'3o3 ta'3an2=yu1 i3in3 *trago** ku4ni2=yu1. Na4 ko'3o(3)=2 tan3 ku3ni2=o4 na4tu2 ba'1a3 ta'3an(2)=e2 ki13xi3 Buenavista yo'4o4. Ba'1a3=ni42=ra4 ndi4 ta4 yo'4o4 ndi4 *fábrica** Delfino ke13e3 ta4 yo'4o4 ya1 kan4 ndi4 ba'1a3=ni42=ra4 ji3to2. I3kan4 ki13xi3=ra4 i3kan4 ba'1a3=ni42 lu3te'4ni4 ndi4 ta4 *punta** ku4u4=ra4. An3 ba'1a3 *señor**, ba'1a3, ba'1a3 ba3. Ba'1a3 ba3 *señor** ba'1a3ba3 ndi4 yo'4o4 na4, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 na4 ka'1an1=yu1 ji'4in4 se'1e3 ndio4si2 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 ni1-ki3xa2a2=na1 tan3 ... ku3ni3 ba3=na2 xa'1a4 tu1ni4ni2 ya1 ba1xi3=na2 ta4ta2. *hombre** ndo'4o1 na1 be'3e3 chi4ñu3 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 ku4u4=ndo4 ni1-ki3xa2a2=ndo4 ba1xi3 ko1to1=ndo4 yu'1u1 ji'4in4 tu1ni4ni2 yo'4o4 bi3tin3 tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ki4nda2a2=yu1 tiem4pu2=ndo4 ki4nda2a2=ndu1 tiem4pu2=ndo4 a1chi1 ndi4 *familia**=ndu1 ba1xi3 ko1to1=ndo4 tan3 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 ni1-xi1ka3 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 sa14-ndo3to3=na2 yu'1u1 i3ku3 ka1ñu3u2 tan3 xi14ni2[=yu1]na4 yo'4o4 ndi3xa3=ni42 ba1xi3 bi4=na2 tan3 ndi4, na4 kwa4ñu3 i3nga2 xia4an4 tu3 ya'4a13 ji1ndio4si2 kwa'1an1=na1 tan3 sa4-ndo3to3=na2=yu1 e1ta4=e2 ndi4 lu3chi'4i2 ki'4bi3 ku4ni2 ji1ni4 ba(3)=2 tan3 ndi4 ni1-ka'1an1=yu1 ji'4in4 ji1ndio4si2 tan3 su14u3 na1 ya'4a13 kwa'1an1 ku4u4=na2 ndi4 yo'4o4 ba1xi3 ba3=na2 ni1-ka'1an1=na1 ji'4in(4)=2 tan3 ya1 u1bi1 ya1 u1ni1 tan3 ya1 ku1mi4 sa3kan4 ndi4 ni1-nda3ka1tu'4un4 yu'1u1 se'1e3=2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 xi4ka3 se'1e3 ndio4si2 tan3 bi3tin3 ndi4 nda13-kwi3in(3)=an4 ndi4 ya1 kwi3i3 ba42 nda4-kwi3in(3)=an4 yu'3u4 se'1e3 ndio4si2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ta13chiu4un4=na2 ta1 ta4u3ni2 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 ndi4chi2=ra1 yo'4o4 bi3tin3 ba3 tan3 ndi4, ku4ni2=yu1 ndi4 ko4ndo3=ndo4 yu3ba4 si'3i4 ba1xi3 ko1to1=ndo4 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 yo'4o4 tan3 su14..., su14u3 ya1 ko4ndo3 kwa1chi3 bi4 tu3 ku4u4 tu(3)=a2 ndi4 ya1 si1i4 ba3 ku4u(4)=a3, su14u3 ya1 nu14u3 su14u3 ya1 u1bi1 ba42 bi3tin3 ndi4 sa3kan4 ku4u4 ba3 ji'4in(4)=a2 a1chi1 *costumbre** ni'4i4 xi1i4 is1tan4 yo4o4 ba42 ni1-ki3xi3=na2 tan3 ba14sa4 kwi4i4 ndo1o3=a2 a1chi1 ndi4 na1 i4sa1bi4 ba3 ku4u4 yo4o4 tan3 ya1 kan4 a3sa3=ndo4=e2 ba'1a3 ndi4 nda3ka1tu'4un4=ndo4 ta1 lu3u3 ka1a3 an4 ko14o3 na1 ta4u3ni2 ka1a3 an4 ndi3xa3 ba42 ndi4 ni1-ka'1an1=na1 ji'4in4 se'1e3=na2 ndi4 ka1a3 ko3ndo(3)=a2 nda3-ta3ku2=ra1 ko3ndo3, ko3o3 yu3ba4 si'3i4=ra2 ko3o3 ña4 si'4i2=ra1 ko3o3 ki'3in(3)=a2 ki1bi4 ku'1un1 ya1 kan4 ndi4 ni1-ka'1an1=ra1 ji'4in4 na1 ta4u3ni2 tan3 ba1xi3 ta1 ta4u3ni2 yo'4o4 ndi4chi2=ra1 nu14u3 tu1ni4ni2 ji'4in4=na2 tan3 bi3tin3 ndi4 ndo'4o1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 tan3 nda'3a4 ndo'4o1 nda4-kwa'1a3=2 tu1ni4ni2 sa3kan4 ndi4 nda3ka1tu'4un4=ndo4 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 na4tu2 ndi3xa3 ba42 ndi4 sa3kan4 i4yo(2)=a2 tan3 ya1 kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e2 ku4ni2=yu1 ta4ta2, a3sa3=ndo4=e2 ba'1a3 ji'4in(4)=2. Ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 yo'4o4 ndi4, ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2 ndo'4o1 *señor comisario** ki13xa2a2 tu3 ta1 ko4ndo3 *comisariado** ji'4in(4)=un4 yo'4o4 ba3 nde4e4=ndo4 nu14u3 *mesa**=ndo4 ko4ndo3=ndo4 na1 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ndi4 ya1 ko4ndo3 *pregunta** nda4ka1tu'4un4 na1 yo'4o4 ña4 i4ta4 ka1a3 tan3 ndi4 xi13i2=ni42=an4 ba143 nda4-kwi3in3 ba'1a3 bi(4)=an4 tan3 ndi4 yo'4o4 ndi4chi2=an4 tan3 xi4ni3 so'1o3 ba(3)=en4 tan3 a1su3 ku4u4 ndi'3i(3)=a2 ki4si3 ji1ni4 ba(3)=en4 ndi4 ña4 xi13i2 ban4 kwi14i3 a3sa3 tu(3)=a2 ndu4xa24 ji'4in(4)=an4 xi14ta(3)=2=ña4 ji'4in(4)=a2 nde3e4 bi4 tu3 ndi4 yo'4o4 ndi4chi2=an4 tan3, ña4 ka'4an2=na1 xa'1a4 tan3 ndi4 nda4-kwi3in(3)=an4 yu'3u4=ndu2 ni1-ka3chi2=ndu1 ya1 kan4 ndi4 ni1-ja'1an1 ji1ndio4si2 nu14u3 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 tan3 ni1-ki3xa2a2=ndo4 tan3 ndi4 ya1 tu4u2=yu1 ndi4 ko14o3 chi4chi3 kwa1chi3 ndi4 ya1 ba'1a3 kwa'1an1 ku4u4 ndi'3i(3)=a2 tan3 ya1 kan4 ku4u(4)=a2 i4yo2 ji'4in(4)=a2 nda4tu'4un4 tu4ni1=o4 bi3tin3 ta4ta2, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 *señor comisario**. Ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 *señores** ndi4 ka'4an2 tu3ku(3)=2 ji'4in4=ndo4 ndi4 ni1-ki3xa2a2 ji1ndio4si2 yo'4o4 tan3 yo'4o4 na4 ku'1un1 na3ni2 nu14u(3)=a2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 nda3tu'4un(4)=e4 tan3 nde4e4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ni1-xa'1a3=ndo4 kwe4..., *cuenta** ji'4in(4)=a2 ndi4 ko3ndo3=ndo4 *testigo** i3ta2an2 i3sa42 ba42 ndi4 xa'4a13=ndo4 *cuenta** ji'4in(4)=a2 ndi4 sa3kan4 ni1-ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 ndi4 tu'1un3 ta1 lu3u3 yo'4o4 ba42 ka4chi2=ra1, su14u3 i3ta2an2 i3sa42 tan3 ka3chi2=ra1 ndi4 na1 yu3ba4 si'3i4=2 ni1-ku3-si1i4 i3ni2=an4 tan3 bi3tin3 ndi4 ni14-ku3-si1i4 i3ni2[=yu1]ku3ni2[=yu1]=ña4 ka3chi2=ra1 ndi4 ya1 yo'4o4 ndi4 su14u3 tio1to1 ba42 tan3 in3ka4ni24 ni1-ku3-ya3kwa(2)=e2 ke13ta(3)=e2 kwa'1an(1)=e1 kan4 ndi4 ña4 si'4i2 ta1a3 ndi4 nda1 a3ma3 ka1 ni1-ka3chi2 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 sa3kan4 ndi4 nda3-ta'1bi4=na3. Tan3 ndi4 na4 ko3to3 kwe4nda2 ta1a3 sa3kan4 ndi4 ku3mi3i4=ra2 ña4 si'4i2=ra1 ti1xin3 be'3e3=ra2 a1chi1 ya1 kan4 ku4u4 ya1 ka'4an2 na1 ta4u3ni2 ju4ni3 ma1ni4=na2 se'1e3=na2 tan42 i4yo2 i3in3 ya1 bi4ka3 i4yo(2)=a2 kan4 ndi4 ya1 kan4 ju4ni3 ma1ni4 na1 si'4i2, ña'3a4 se'1e(3)=an4 tan3 ta1a3 se'1e3=na2 tan3 ... Tan3 sa3kan4 ndi4 nda'3a4 na1 kwa4chi3 ka3na3nu3 ya1 ko4ndo3 ya1 ba'1a3 sa4-ñu'4u4 yu3ba(4)=e4 ndio4si2=na1 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 sa3kan4 ndi4 ko3ndo3=na2 na1 yu4bi24 ti1xin3 ñu3u2=na1 ti1xin3 be'3e3=na2, tan3 sa3kan4 tu3 nda3-ka'3an4 tu3 ta1a3 ba3=na2, tan42 ka4chi2 yu'1u1 ndi4 su14u3 ta1 ba'1a3 bi4 ku4u(4)=2 ndi4 ta1 ba143 ji4ni2 tu4ni1 ku4u(4)=2 tan3 ndi4 ka'4an2=yu1 ndi4 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 tan3 xa1a1=na1 ko3ndo3=na2 i3in3 yu3ba4 si'3i4 ba3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 tan3 ña'3a4 ban4 tan3 ba'1a3 kwa'1an(1)=en4 tan3 ba'1a3 kwa'1an1 ta1a3 tan3 ka'1an1=na1 *consejo** ji'4in4 i3nga2 se'1e3 ndio4si2 na1 ku4ma1ni4=a2 ji'4in4 ba3, tan3 na1 kan4 ndi4 na1 ka3-ndi4xa3 ku4u4 na1 kan4 ka'1an1=na1 ndi4 si4ki4=ni42 i3in3=na2 tan3 ba'1a3=ni42 ka'4an2=na1 ka3chi2 na1 yu4bi24 ya1 kan4 ndi4 ya1 tu4ni1 ka'4an2=na1 tu4ni1 i4xa3=na2 ya1 kan4 ka3-ndi4xa3 na1 yu4bi24=na2 ta4ta2 ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2 ndo'4o1 na1, na1 be'3e3 chi4ñu3 tan3 sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *familiares** tan3 ni1-ki3xa2a2=ndo4 tan3 ko4ndo3=ndo4 *testigo** ji'4in(4)=a2 yo'4o4 ndi4 sa3kan4 ki13xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 *señor** tan3 ya1 ku4ni2[=yu1]i3nga(2)=e2 xi4kan(1)=e1 ma1ni4 nu14u3=ndo4 ndi4 ba'1a3 ka1a3 ndi4 ja1 ba1xi3=ndo4 bi3tin3 na4 ka'1an1 mi3i4 ba(3)=2 a1chi1 na4 ko3o3 kwa4ñu3 ku4-ta1kwi42 tu3 ji1ndio4si2 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 ji'4in4 ba3 na1 ka1a3 tan3 ndi4 ya1 ku4u4 ya1 ka'4an2=yu1 xa'1a4 ndi4 ya1 ku4ni2=yu1 ndi4 a1su3 ko3ndo(3)=a2 yo'4o4 ba3 tan3 ko14o3 i3in(3)=a2 ka3chi2=o4 bi3ko4 ko3o3 ku3u2 u1ni1 ku1mi4 *tusena** ndu3xi4 bi4 ndi4 a1su3 ko3ndo(3)=a2 yo'4o4 ba3 tan3 na4 ko3to3 se'1e3 ndio4si2 sa1a3 ko3o3 tan3 ndu3ku4=na2 na1 ko3ndo3 na1 ti3nda2a2 sa1ta4=na2 tan3 ku3-ñu'4u4=lu3=na2 tan3 ja1 ba'1a3 ba3 *señor** ndi4 ko14o3 i3in(3)=a2 ka3chi2=o4 ko3o3 bi3ko4 ka'4ma3 ka4ti1in1 ko3o3 ti1ki1in4 ya1a4 ko3o3 si'1ba1 ko3o3 bi4 tu3 ndi4 *sencillo** na4 ko3o3 ba(3)=e2 a1chi1 ndi4 ka4xi3 ka'4an2=yu1 ndi4 na1 kum3pa4ri2[=yu1]yo'4o4 ndi4 na1 ni1-ki3xi3 ku4u4=na2 tan3 ni1-ki3xa2a2=na1 ti1xin3 ñu3u2 yo'4o4 tan3 ndi4 ya1 kan4 ba42 ki'4in(4)=a2 ma1ni4 ji'4in4=na2 *señor** ndi4 ya1 kan4 ba42 ka'4an2=yu1 Ndi4, ba'1a3 tu3 ndi4 ni1-..., nda4-kwi3in3 ta1 lu3u3 ka1a3 ndi4 ya1 ndi3xa3 ba42 tan3 na4 ko14ndo(3)=a2 i3in3 si3ki2 ndi4 ku14ni2=ndu1 ji4ni2=ndu1 tu1ni4ni2 kwa1chi3 ndi4 ku4u4=ndu2 na1 nda'4bi2, i3ta2an2 i3sa42 tu3 ba42 tan3 an4 yu3ba2 ba42 an4, tio1o4 ku4u4=ri4 an4 nda4a(2)=e2 ba42 ni1-ke3-ba'1a3 se'1e3 ndio4si2 ji'4in4 ku4u4=ra2 ta1 nda'4bi2 xi4ka3=ra2 ja4chiu4un4=ra2 tan3 ku3xi3 ba3 yo4o4 a1chi1 ndi4 ta1 nda'4bi2 ku4u4 yo4o4. Ya1 ku4ni2 yu'1u1, ku4ni2 yu'1u1 ndi4 ba'1a3 ndi4 ja1 yo'4o1 ta1 ta4u3ni2 ki13xa2a(2)=on4 ji'4in4 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 kwa4ñu3 xi13i2 tu3 ta1 chi4ñu3 ba3 ku4-ka'3an3 nu14u3 ji1ndio4si2 a1chi1 ku4-ka'3an3 nu14u(3)=e4 na4 mi3i(4)=o4 sa3kan4 ka'1an1 yo4o4 ji'4in4 na1 yu4bi24 ta'4an4 yo4o4 nu14u3 na1 kwa'1a4 tan3 xi4-ka'3an3 nu14u3 ji1ndio4si2 tan3 ndi4 ba'1a3 ndi4 ba1xi(3)=un4 ku4u(4)=un4 ta1 ta4u3ni2 tan3 nda4ka1tu'4un(4)=un4 tan3 ku4ni2 tu3 yu'1u1 ndi4 nda3ka1tu'4un(4)=un4 ña4 lu3u3 ka1a3 na4 ndi3xa3 ba42 ndi4 tan42 nda4-kwi3in(3)=an4 mi3tiu'4un4 nda4-kwi3in3 tu3ku(3)=an4 tan3 ya1 kan4 ko4ndo3 ndi'3i3 ba(3)=e2 *señor**. Ya1 kan4 ba42 a3sa(3)=on4=e2 ma1ni4 ji'4in(4)=2 ta4ta2. Nda3-kwi3in(3)=un4 si'3i4=2, nda3-kwi3in(3)=un4 yu'3u4 ta1 ta4u3ni2 ka'4an2=ra1 ji'4in(4)=un4. ku14-ka'3an3 nu14u(3)=un4 ndi4 sa3kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba3 ji'4in(4)=a2 ko4ndo3 ya1 nda4tu'4un4 na3ni2=na1 tu1ni4ni2 tan3 ndi4 nda3-kwi3in(3)=un4 na4tu2 ku14ni2 tu(3)=un4 nda3-kwi3in(3)=un4 ndi4 ku14-ka'3an3 nu14u(3)=un4 ndi4 tan42 ka'4an2=yu1 mi3tiu'4un4 ndi4chi2=un4 ji4ni3 so'1o(3)=on4 ndi4 ndi3sa4ku4u(4)=a2 ni1-..., ni1-nda3tu'4un(4)=2 ndi4 ya1 ndi3xa3 ba42 ndi4 su14u(3)=a2 ndu4xa24 ba42 ndi4 ki4si3 ji1ni(4)=un4 nu14u3=ndu2 ku14-ka'3an3 nu14u(3)=un4 xi13i2=ni42 ba(3)=on4 tan3 ndi4 nda3-kwi3in(3)=un4. Ndi4 ba'1a3 ndi4 ni1-..., ni1-xi3ni3 so'1o3 tu3 na1 ko4ndo3 na1 i4yo2, nde4ta3 ko4ndo3 ta'4an4 ko4ndo3 xi3to2 ko4ndo3 ba1xi3 ji'4in4 ji1ndio4si2 na1 ku4ni2, ku4mi3i4 tu1ni4ni2 ndi4 sa3kan4 i4yo2 ji'4in(4)=a2 tan3 ko14o3 ya1 sa13ni1ku3 ndi4 ya1 i4yo2 [in3]ka4chi1 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e2 ji'4in4 tu1ni4ni2 tan3, na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 na1 ko4ndo3 ndo'4o1 na1 ta4u3ni2 na1 ko4ndo3 kum3pa4ri2=yu1 tan3 ka1a3 ju13-na3ni(2)=a2 tan3 xa'1a3=ndo4 *cuenta** ji'4in(4)=a2 *compadre** ndi4 ya1 ka1a3 ku4u4 tu1ni4ni2 ni'4i4 se'1e3 ndio4si2 ka1a3 ni1-ki3xi3=na2 nu14u(3)=2 i3ku3 ka1ñu3u2 ka1a3 tan3 yo'4o4 ba42 ni1-xa1a(1)=e1 ya1 ko4ndo3 ya1 ni1-nda3tu'4un4=ndu2 tan3, nda13tu'4un4 ba(3)=e4 na4 ka3chi2=o4 a1chi1 ndi4 yo'4o4 ni1-ki3xa2a2=ndo4 ku4u4=ndo4 na1 ji'4in4 se1ñu'4u4 tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ta4ta2 ndo'4o1 na1 be'3e3 chi4ñu3 ndi4 ki4nda2a2=ndu1 tiem4pu2=ndo4 tan3 nde4e4=ndo4, ku4-si1i4 i3ni2 ba(3)=2 a1chi1 ndi4 si1si'4i2=yu1 ban4 ña4 ka'1an1 ji1ndio4si2 yo'4o4 xa'1a4 tan3 ku3-nda3tu3=ndo4 e1ta4 na4 i3in3 su3ku4nu3 ya1 ku3ni3 ma1ni4 ji1ndio4si2 ndo'4o1 ku3-ta'1bi4=ndo4 ji'4in4=ndu2 tan3 sa3kan4 ndi4 ndi'4i4 ji'4in(4)=a2 *señor** tan3 ndi4 ba1xi3 ka1 i3nga2 ya1 nda4ka1tu'4un(4)=2 ndu'1be4 ji1ndio4si2 yo'4o4 tan3 sa3kan4 ka'4an(2)=e2 ni1-ki3xi3=na2 ndi4 yo'4o4 ba42 nu14u3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 ku4u4 ndo'4o1 ni1-ki3xa2a2=ndo4 bi3tin3 ya1 yo'4o4 ku4u4 ya1, *de una vez** na4 nda3tu'4un4 ndi'3i3=na2 tan3 nda4a2 *fecha** ba42 ta3nda'3a4=na2 ku3-ñu'4u4=na2 tan3 ndi'4i4 ji'4in(4)=a2 *señor**, nda14(3)=e2 kan4 ba42 ku4ni2=yu1. Yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ko3o(3)=a2 ka4i3ni2. Ya1 ndi3xa3 ku4u(4)=a2 *señor**. Ndi3xa3 ku4u(4)=a2 ta4ta2. Ya1 ko4ndo3 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 xa'1a4 ya1 ko3ndo3 *misa** kan4 ndi4 ba'1a3 ba3 ña4 lu3u3 ka1a3 ndi4 ja1 ndu13-ku3chi3 ya3a(3)=en4 ndu13-ku3chi3 u1bi(1)=an4 i4yo2 ndi3sa4ku4u4 tu3tu2 ji'4in(4)=an4 tan3 na1 kum3pa4ri2[=yu1]ña1a4 ndi4 ji4to3 ba(3)=e4 ndi4 ñu3u2=e4 ba42 nde4e(4)=o4 ndi4 ta'14an2 ndu3-ku3chi3 ya3a3 se'1e3=ra2 ta1a3 tan3 tan3 nu4mi24 ku4ni2 ji1ndio4si2 ndi4 ja1 yo1o4 marzu ko3ndo(3)=a2, ¿a4su3 marzu ko3ndo(3)=a2 ka4chi2=un4 ta4ta2? An3 *bueno señor** ndi4 yo1o4 kan4 ndi4 na4 ja1 xa1a1 ke3ta3 *compromiso** ji'4in4=ra2 ji'4in4 se'1e3=ra2 ndi4 xi4to3 yu'1u1 ndi4 ta1 lu3u3 ña1a4 ndi4 ta'14an2 ndu3-ku3chi3 ya3a3=ra2 tan3 ya1 kan4 ku4u4 tu1ni4ni2 ti4in13 ji'4in4 ji1ndio4si2 ña1a4 *señor** tan3, tan3 na4tu2, na4 ka3chi2=o4 ji'4in(4)=a2 ndi4 i1i4=ni42 i4xa3 na1 ñu3u2 ni1nu1 ka1a3 ku4u4=na2 na1 ki13xa2a2 su1tu1 ñu3u2=na1 tan3 *San Luis** ndi4 i3kan4 ndi4 ku'1un(1)=o4 tan3, ku'1un1 yo'4o1 tan3 ku'1un1 tu3 yu'1u1 ta1 ji'4in4 si1si'4i2 ña'3a4 sa3kan4 ndi4 ka'1an(1)=e4 ji'4in4 su1tu1 tan3 na4 ya'1a3 se'1e3 ndio4si2 [ku4]nda'4bi2=ni42 i3ni2[=yu1]ji4ni2[=yu1]=ra1 ndi4 chi3-nde3e4=2=ra1 tan3 sa3kan4 ndi4 cha'14bi(3)=2 tan3 chi3-nde3e4=2=ra1 nda'4bi2=ra1 sa3kan4 na4 ki'3in3 su1tu1 ya1 ma1ni4 ji'4in4=ra2 tan3 na4 ta3nda'3a4=ra2 tan3 ndi'3i3 ba3 *señor** ndi4, su14u3 ya1 kwi'4na4 ba42 su14u3 ya1 sa13ni1ku3 ba42 ndi4 na1 su1tu1 na4 ka'1an1 ba'1a(3)=e4 ji'4in4=na2 tan3 ku3ni3 ba3 na1 kan4 yo3o3 ku4u4 ya1 ko4ndo3 ya1 ndi4ni2 yo4o4 ku4u(4)=e4 na1 nda'4bi2, ya1 kan4 ba42 ka'4an2=yu1 ji'4in4=ndo4 *señor**. Sa3kan4 ko3o3 ji'4in(4)=a2 *señor**. *Compadre**.... *compadre** Pedru ndi4 su14u3 ya1 ba'1a3 bi4 ni'4i4 se'1e3 ndio4si2 ndi4 ya1 ba'14a4 ba3 ya1 nda4ka3 tu'1un3 ja13ni1ku3 ba3 ba42 na4 lu3chi'4i2 ya'4a13 xi'4i(4)=o4 tan3 ndi4 ko3o(3)=on4=a2 ka4i3ni2, ya1 sa3ba3 ba3 ko'3o(3)=e4 *compadre** ndi4 na1 nda'4bi2 ku4u4 na1 kum3pa4ri2=yu1 tan3 yo'4o4 i4yo(2)=a2 sa3ba3 ko'3o(3)=e4 ji'4in(4)=2 *compadre**. Ndi4 i4yo2=ndu1 xi4ni2=ndu1 *señor** tan3 ndi4, ya1 la3tun4 ba42 ya1 si1i4 ba42 tan3 na4chu3 na4, na4 ko14o3 i3in3=na2, na1 ti4bi2 *órgano** ba1xi3 ña1a4 ba'1a3 na4 ka3ta3=na2 ndi4 ta1 si1i4=ni42 i3ni2 ku4u4 yu'1u1 kum3pa4ri2 ki13xa2a2=ndo4 be'3e(3)=2 tan3 bi3tin3 ndi4 yo'4o4 ji3to2 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 na4 ko14o3 na1 ta'4an4 yo4o4 an4 na1 xa4nda4 *violín** ku4u4=na2 yo3o3 ku4u4 na1 ki13xa2a2 tan3 na4 xa3nda4=na2 na4 ta3xa'4a(4)=2 ndi4 ta1 ku4-si1i4=ni42 i3ni2 ku4u(4)=2. Ndi4 xa1 ka'4an2 yo4o4 ji'4in4 ta'4an4 yo4o4 ndi4 nda4tu3=na2 *señor** ndi4 ji4ni3 so'1o3 ba3 na1 ta'4an4 yo4o4 nde4e4=na3. Ndi4 na4 ku'1un1 ko1to1=yu1 na4tu2 ta'14an2 ku'1un1 ta1 ta4u3ni2 xi1i4 ña4 lu3u3 yo'4o4 ndi4 xa1 mi3tiu'4un4=ni42 kwa'1an1=ra1 tan3 ko14o3=ra2 ke4ta3, na4 ku'1un1 ko1to1 xa3a(3)=2 tan3 ki3xa2a2=yu1 [Ruido de puertas] Ta4ta2 ndi4 ke'3e2 kan4 ba3 i4ndu'3u4=ra2 ji'4in4 na1 *familia**=ra1 ya1 sa3ba3 ba3 ni'4i4 nda'3a4[=ra2]ta1 xi'4i4 ba3 ku4u4 ta1 kan4 Ndi4 ba'1a3 ndi4 i4ndu'3u4 ba3=ra2 tan3 ko14o(3)=a2 nde3e4 bi4 ndi4 nde4e4 na1 ta'4an4 yo4o4 nda4tu3=na2 *señor**, ba'1a3 ndi4 sa3kan4 i4yo2 ji'4in(4)=a2 ta4ta2. Ba'1a3 ba3 ta4ta2, ba'1a3 ba3 ndi4, Ndi4 xi4ni3 ba3=ndu2 ya1 ka'4an2=ndo4 ji'4in4=ndu2 *señor**. Ndi4 ko14o(3)=a2 ku3u(3)=a2 ji3to2 ndi4 ja1 ji4ni2=o4 xa'1a4=e2 ndi4 ya1 kan4 ku4u4 tu1ni4ni2 ni'4i(4)=o4 ba1xi(3)=o4 nda4tu'4un4 tu4ni1=o4 tan3 ko14o(3)=a2 ku4u4 bi4=a2 ndi4 i4yo2 ba3=ndu2 *señor** nda4a2 ki1bi4 ko3ndo(3)=a2 tan3 ndu'1u1 ndi4 i4yo2 ba3=ndu2 tan3 ya1, an4 ya1 ko3ndo3 ku3-kwi4in2 tu3tu2=na1 ba42 an4 ko14o3, sa3kan4 ndi4 i4yo2 ba3 ndu'1u1 sa3kan4 ndi4 ta1nda3a2=ndu1 ji'4in4 se'1e3=ndu2 tan3 ka'1yu1 tu3tu2=na1 sa3kan4 ndi4 nda143 i3in3 ki1bi4 ba3, i3in3 yo1o4 ba42 ndo4o13 tan3 ku3-ñu'4u4 tu3=na2 tan3 i3kan4 ndi'4i4 ji'4in4 ba(3)=e3. Xa1 ni1-..., ko14o3 ya1 so4o4 ni3 ko14o(3)=a2 chi1tun3 ni3 ko14o3 ndi4, ni1-xi1ka3=2 nu14u3 se'1e3 ndio4si2 a1chi1 ñu3u2=e4 ka1a3 nda'4bi2=ni42 ka4a4 ñu3u2=e4 ndi4 ni3 ko14o3 ya1 kwi3i3, ko14o3 ka3a2 xi4ta3 ka3chi2=o4 kan4 an4 ko14o3 nda'1yu(1)=e4 nu14u3 na1 ta'4an4 bi(4)=o4 ndi4 xi4ni2=o4 sa1a3 i4yo2 *costumbre** na1 ta4u3ni2 xi1i4 is1tan4 yo4o4 ndi4 xi4ka(3)=e4 nu14u3 na1 ta'4an4 yo4o4 tan3 ja1 xi13ni3=na2 nda13tu'4un(4)=2 ji'4in4=na2 ndi4 i4yo2=na1 o4ra2 ka'4an2=on4 kan4 *señor**. Ndi4 ku'1un1 ba3 yo4o4 *señor** ndi4 xa1 i4yo2 ba'1a3 tu1ni4ni2 tan3 ku'1un1 ba3 yo4o4 tan3 ... sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ndi4 xa1 ta4nda13a2 o4ra2 tan3 ba4li4=ni42 ku4u4 tan3 ya'4a13 ba3 o4ra2 ta4ta2. Sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *familia invitado** an4 ko14o3 *invitada** ku4u4=ndo4 ndo'4o1 na1 ni1-ki3xa2a2 ka13-ndi4xa3=ndo4 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 ki13xa2a2=ndo4 tan3 bi3tin3 ndi4 i4yo2=ndo4 ku'1un(1)=o4 ku3-ñu'4u4 na1 kwa4chi3 ka1a3 sa3kan4 ndi4 ndi'4i4 ya1 ko4ndo3 *compromiso** ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *familiares** Ndi4 ba'1a3 tu3 ndi4 ta'14an2 kwi1ta1 i'3nu3 ndo'4o1 na1 nde4ta3 ka1a3 tan3 ji4ni3 so'1o3=ndo4 ka'4an2 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 ndi4 *ante** ya1 *misa** tan3 ka'4an2=ra1 ndi4 i3kan4 ba42 ko3o3 ya1 ko4ndo3 ya1 si1i4 e1ta4 na4 in3ka4ni24 tan3 ndi4 ku14-chi1tun3=ndo4 se'1e3 ndio4si2 sa3kan4 yu'1u1 ndi4 ku14-chi1tun3=ndo4 yu'1u1 tan3 i4yo2=e4 xa1a1 yo4o4 sa1a3 na4 su3ku4nu3 ya1 ku3-ta'1bi4 ji1ndio4si2 yu'1u1 tan3 sa3kan4 i4yo2=ndo4 ku3-ta'1bi4=ndo4=a2 ji'4in(4)=2 tan3 ndi'4i4 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 nda13tu'4un(4)=e4 xa'1a4 na1 kwa4chi3 ka1a3 ya1 kan4 ba42 ka'4an2=yu1 ji'4in4=ndo4 *familia**, ndo'4o1 na1 nde4ta3 ji4ni3 so'1o3=ndo4. Yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ko3o(3)=a2 ka4i3ni2 ta4ta2. Ndi4 ko14o(3)=a2 chi1tun3 *señor** ndi4 tan42 ka'4an2=yu1 ji'4in(4)=un4 xa'1a4=e2 tan3 sa3kan4 ka'4an2=yu1 bi3tin3 ba3 ndi4 yo'4o4 nde4ta3 na1 *familia**=yu1 ji'4in(4)=2 tan3 ku'1un1 ba3 yo4o4 *señor** ndi4, sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 na1 *familia** i4yo2 *presente** ndi4 ku'1un1 yo4o4 ta4ta2 *compadre** Pedru ndi4 ku'1un1 yo4o4 ji'4in(4)=an4 lu3u3 sa3kan4 ndi4 [e1ta4]na4 i3in3 yu'3u4 ka'1an1 tu3 na1 be3chi4ñu3 *conseju** ji'4in(4)=an4 mi4i4 xa1a(1)=e4 kan4 tan3 mi4i4 ba42 ko3o3 ya1 si1i4 ya1 ye'14e4 be'3e3 chi4ñu3 kan4 ka'4an2 na1 ta4u3ni2 ka1a3 tan3 ndi4, ndi3sa4ku4u(4)=a2 kan4 ndi4 i4yo2 ba(3)=e4 ku'1un1 yo4o4 *compadre**. Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4, yo'4o4 na4 ka'1an(1)=e1 ji'4in4 na1 ta'4an(4)=2 tan3 ku3ni2=o4 nda4a2 ba42 nda3kwi1in1=na1 ko3nde3e3=na2 yo'4o4, kwe3ta3=ndo4 ndo'4o1 *familia** ndi4 yo'4o4 ta4xi3 ji1ndio4si2 ta3yu2 ko3nde3e(3)=o4 tan3 sa3kan4 ndi4 tan42 i3in3 tan42 i3in3=ndo4 tan3 a3sa3 *acomodar**=ndo4 ta3yu2 ko3nde3e3=ndo4 ta4ta2. [Ruido de muebles acomodándose] Ndi3xa3 ku4u(4)=a2 *señor** ndi4 ko14o(3)=a2 ku4u4 bi4=a2 ndi4, sa3kan4 ndo'4o1 na1 *compadre** ko4ndo3=ndo4 na1 ji'4in4 se1ñu'4u4 ña4 lu3u3 yo'4o4 tan3 ku'1un1=ndo4 ta1nda3a2=ndo4 nu14u3 *mesa** yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 sa3kan4 ndi4 ka'1an1 na1 be'3e3 chi4ñu3 i3in3 yu'3u4 *conseju** ji'4in4 na1 kwa4chi3 yo'4o4 sa3kan4 ndi4 ki'3in3=na2 i3chi4 ku'1un1=na1 ji'4in4 tu1ni4ni2 ya1 ko4ndo3 *conseju** ji4ni2 na1 ta4u3ni2 an4 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tu3 ku4u4=na2 tan3 na4 ka'1an1 ba3=na2 a1chi1 ko14o(3)=a2 chi1tun3 ni3 ko14o(3)=a2 so4o4 ni3 ko14o3 ndi4 chi3ñu3 kan4 ba42 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 na4 i3in3 chi3ñu3 ka'4an2 na1 ta4u3ni2 ji'4in4 ta1a3 ka3ka3=ra2 tan3 na4 a14sa3 *negar**=ra1 ndi4 ya1 kan4 ku4u4 ndi'3i(3)=a2 ku4ma1ni4 ta4ta2, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 *compadre** ya'1a3=ndo4 nu14u3 *mesa** na1 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 sa3kan4 ndi4 ka3ni(3)=o4 i3in3 *copa** ji'4in4 na1 kum3pa4ri2=o4 yo'4o4 tan3 ndi'4i4 tu1ni4ni2. Ya1 ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 *señor** ndo'4o1 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 nde4e4=ndo4 nu14u3 *mesa**=ndo4 tan3 nda4tu'4un4 se'1e3 ndio4si2 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 ya1 ki1bi4 bi3tin3 tan3 ko14o3 ya1 nde3e4=ni42 ku4u4 bi4=a2 tu4u2=yu1 ndi4 *familia** ku4u4=na2 xi1i(4)=an4 ku4u4=na2 si'3i(4)=an4 ku4u(4)=a2 yu'1u1 ku4u4=ra2 nda13ka1tu'4un4=ndu2 se'1e3=ndu2 tan3 i3in3 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e2 kan4 ndi4 ni1-xa'1a(3)=en4 *ánima**=en4 ni1-xi3to(3)=an4 *misa** ji'4in4 se'1e3 se'1e3 ndio4si2 Franciscu ka4chi2 ta1 ta4u3ni2 yo'4o4 tan3 tan3 bi3tin3 ndi4 nda143 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 nde4e4=ndo4 tan3, an4 tan42 ni1-ki3xi(3)=a2 sa3kan4 i4yo(2)=a2 yo'4o4 a1chi1 ndi4 tan42 ka'4an2 ta1 ta4u3ni2 mi3tiu'4un4 ndi4 xi4ni2=yu1 ndi4 sa3kan4 ni1-nda3tu'4un4 ji1ndio4si2 ji'4in(4)=2 ja'1an1=na1 be'3e3 tan3 ndi4 ndi3sa4ku4u(4)=a2 ndi4 ya1 ndi3xa3 ba3 ka'4an2 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 tan3 kwi14i3 ka1 ka3chi2=yu1 ndi14xa3 ba42 ndi4 sa3kan4 jo13ndo3 ndi'3i(3)=a2 ni1-ki3xi(3)=a2, nda143 ya1 ko4ndo3 ya1 ma1ni4 xi4kan1=yu1 *como** tan42 yu3ba4 ña'3a4 nu14u3=ndo4 ndi4 ka'1an1=ndo4 xi'4in4=na2 ndi3sa4bi1 na1 kwa4chi3 yo'4o4 na4 tu'1un3=na2 ba42 tan3 ya1 kan4 ba42 ku4ni2=yu1 *señor** ya1 kan4 ba42 ku4ni2 ba3=ndu2 na4 ka3chi2=o4 an4 ko14o3 ku4ni2 ba(3)=e4 a1chi1 ndi4 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ba42 tan3 yu3ba4 si'3i4 ku4u4=ndo4 tan3 nde4e4=ndo4 nu14u3 *mesa**=ndo4 bi3tin3 i3ta2an2 tan3 na1ma3=ndo4 tan3 i3nga2 ta1a3 ki3xa2a2 tan3 ndi4 be'3e3 chi4ñu3 ndi4 ba143 na4ma13=e2 kan4 tan3 ya1 ko4ndo3 *costumbre** ti1xin3 ñu3u2 ndi4 ba14sa4 ndi'4i(4)=a2 tan3 ni3 ko14o3 ya1 ka3chi2=o4 ko14o3 ta1a3 ku4ma1ni4=a2 ji'4in4 be'3e3 chi4ñu3 ndi4 ba143 i3in3 ki1bi4 nda4si2 ye'14e4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ta1 ko4ndo3 ta1a3 ka3ka3 chi3ñu3 ta1 kan4 ndo'4o4 na1 ta4u3ni2 xa'1a4 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ndi4 xi14in3=na2 a1chi1 ndi4 i4xa3 *negar** na1 be'3e3 chi4ñu3 kwa'1a3=na2 i3in3 *conseju** na1 kwa4chi3 ku'1un1=na1 mi4i4 ba42 ka4ndi3ko1o3 i4chi(1)=a1 mi4i4 ka4..., mi4i4 sa4a14 ta1kwi42 mi4i4 ba42 xi4yo13 ya1 ko4ndo3 bi3ko4 xi4yo13 tan3 xi14in3 se'1e3 ndio4si2 ku'1un1=na1 ya1 kan4 ndi4 i4xa3 *negar** na1 ko4ndo3 na1 kwa4chi3 a3sa3 *aceptar**=na1 ko4ndo3 *cargo** ta4xi3 ndo'4o1 na1 ta4u3ni2 tan3 a3sa3=ndo4=e2 ba'1a3 ta4ta2 ka'1an1=ndo4 ji'4in4 na1 ba4li4 tan3 ya1 kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e2 xi4kan(1)=e1 ma1ni4 nu14u3=ndo4 *señor** ndo'4o1 na1 ta4u3ni2. Rosalba na3ni(4)=an4 ta4ta2. Nda3-kwi3in(3)=un4 si'3i4=2 nda3-kwi3in(3)=un4 ndi4 ka'4an2 ta1 ta4u3ni2 ji'4in(4)=un4 tan3 nda3-kwi3in(3)=un4. Ba'1a3 ndi4 xi13ni3=ndo4 ndi4 ya1 ka1a3 ba42 ni1-..., xi4kan1 na1 ko4ndo3 na1 ta4u3ni2 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 ku4u4=na2 kum3pa4ri2=yu1 ku4u4=na2 xi1i(4)=an4 ku4u4=na2 tan3 ndi4 ndi3sa4ku4u4 ya1 ni1-ka'1an1 yo'4o1 ta1 ta4u3ni2 ndi4 ya1 ndi3xa3=ni42 ku4u4 ba(3)=e2 kan4 tan3 su14u3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ba42 tan3 e1ta4=e2 ndi4 bi3tin3 ku4u(4)=a2 ya1 lu3u3 ku4u(4)=a2 ya1 la3tun4 ku4u(4)=a2 ndi4chi(2)=a2 nu14u3=ndu2 ku4u(4)=a2 se'1e3=ndu2 tan3 ni1-ndo3-ko3to3 nda3a2=ra(1)=e1 ndi4 ba'1a3=e2 ku3ndu'4u4 ji'4in4=ra2 tan3, a3sa3 mi3i4=ra(2)=e2, in3ka4ni24 tan3 ja1 kwi1ta(1)=e1 nu14u3 ku'1u1 ka1a3 ndi4 nda'4bi2=ni42=ndu1 ndi4 na1 nda'4bi2 ku4u4=ndu2 tan3 ndi4 ku14ni2=ndu1 ji4ni2=ndu1 ya1, ya1 ba14sa4 ba'1a3 i4yo2 ndi4 ku14ni2=ndu1 in3ka4ni24 tan3 a3sa3=ra(2)=e2 ja13ni1ku3 ji'4in4 se'1e3=ndu2 ndi4 ya1 nda'4bi2 ba42 xi14ni(2)=a2 ndi3ko(3)=a2 xi14ni(2)=a2 sa4-ka3sun(2)=a2 ña'1a3 xi14ni(2)=a2 nda3-ka'3mi(3)=a2 xi14ni(2)=a2 ko14o(3)=a2 ba'1a3 bi4=a2 ni3=a2 ku3nu(3)=a2 ji14ni2 bi4=a2 tan3 ndi4 nda4a2 kwa4ñu3 ba'1a3=e2 tu4u2=na1 ndo13-ko3to3 nda3a2=na(2)=e2 ndi4 nda3-ka'3mi(3)=a2 ñu'3u2 be'3e3=na2, ba'1a3=e2 sa4-nda3-sa1a4=e2 is1ta4 ku3xi3=na2 be'3e3 ba3=na2 tu4u2=na1 tan3 ndi4 se'1e3=na2 ko3ndo(3)=a2 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ndi4 ya1 ka1a3 ba42 ku3ndi3ka2 ji'4in4=na2 ti1xin3 be'3e3=na2 i3kan4 ndu13ku4=na(2)=e2 ni1-ka'1an1=na1 xa'1a4=e2 ji'4in4=ndu2 tan3 ki13xi3=ndo4 ki13xi3 ko1to1=ndo4 tu1ni4ni2 yo'4o4 tan3 ndi4 xa4bi2 ndio4si2=ni42=ndo4 sa4-nda3-kwa'1a3=2 tu'1un3 ndio4si2 nda'3a4=ndo4 *señor autoridades**. Ndi4 yo'4o4 ba42 ni1-ndi'3i3 ya1 ko4ndo3 *compromiso** ni1-i3xa3=ndu3. Ndi4, Ba'1a3=ni42 ba3 ndi4 yo'4o4 na4 ni1-ki'3in(3)=a2 *tiempo paso** ña'1a3=e2 kwa'1an(1)=e1 bi3tin3 tan3 tan42 ku4u4 se'1e3 ndio4si2 na1, na1 ta4u3ni2 ndo'4o1, yo'4o1 *señor comisario** ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 na4 ko'3o(3)=e4 i3in3 *trago** ndi4 xa1 yo'4o4 ku4u4 tu1ni4ni2 nda13tu'4un4 tu4ni1=o4 tan3 ya1 yo'4o4 ku4u(4)=a2 ya1 ni1-..., ki13xa2a2 nu14u(3)=a2 ya1 ndi'4i4 nu14u(3)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 si1i4 ku4u(4)=a2 la3tun4 ku4u4 ndi4 na4 ko'3o(3)=e4 i3in3 *trago señor**. Ndi4 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 *señor**, yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ki3-ni'3i3 *cuenta** ji'4in(4)=a2 ndi3sa4ku4u(4)=a2 ya1 ku4u4 tiem4pu2 ni1-ki3xi3 ni1-ki3nda2a2=na1 tiem4pu2=un4 ni1-ki3nda2a2=na1 tan3, ndo13-ko3to3 nda3a2=na1 se'1e3=2 ndo13-ko3to3 nda3a2=na1 ndi4 yu3ba(4)=e4 na4, ku4u4 ta1 na4 ki3-ni'3i3 *cuenta** ji'4in(4)=a2 ki3-ni'3i3=ra2 na1 ba4li4 ku4u4=na2 ki3-ni'3i3 tiem4pu2 ña'1a3=na2 ku'1un1=na1 ndi4 ja1 ndi14xa3 ku3u3 ndi14xa3 xi1nu3 tan3 ko3to3=na(2)=e2 ku3ni2=na(1)=e1 ku4u(4)=a2 ya1 ba'1a3 ti1xin3 be'3e3=na2 a1chi1 ndi4, na4 ka3-ndi4xa3=na2 *conseju** ni1-ka'1an(1)=on4 ji'4in4=na2 ta4ta2. Su14-kwi1ta1=na(1)=e1 ka14ta2=na(1)=e1 xi1ni4=na2 na4 ndo1o3=a3, sa3kan4 ndi4 ko3ndo3=na2 na1 che4e13 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42. Ndi4, ja1 i4yo2 ba'1a3 ta4ta2, xa4bi2 ndio4si2=ndo4 *señor comisario**. Nda4tu3=ndu2 *señor** nda4tu3=ndu2 i3nda14=e2 ndi4 i4yo2 ka1 i3nga2 tu1ni4ni2 ku'1un1=ndu1 a1chi1 ya1 ki14tu3 i3ta2an2 ndi4 *quedamento** ko3o3 i3nga2 xia4an4 tan3 ku4ni2 ku1sun1=ni42 na1 ta4u3ni2 tan3 lu3chi'4i2 xi'4i4 na1 ta4u3ni2 ko14o3 nde3e4=na2 tan3 i1yo3 su1kun1=na1 ya1 kan4 ndi4 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 na4tu2 nda4a(2)=e2 i4yo2 tu3 ndi4 ja1 ni1-ki3xi3=ndu2 ndi4 ja1 ni1-ju3-na3ni(2)=a2 *señor**. Ja1 ba1xi3=na2 ji'4in(4)=a2 ta4ta2 ja1 i3kan4 ba1xi3=na2 ji'4in4 xi4ko'3o4 *pan** i3kan4 ba1xi3=na2, na1 si'4i2 tu3ku3 ndi4 ja1 ba1xi3=na2 ji'4in(4)=a2 ko4ndo3, ya1 ko3ndo3 nda'3a4=na2 nu14u3 na1 ko4ndo3 *mesa** be'3e3 chi4ñu3 ndi4 ja1 ba1xi3=na2 ji'4in(4)=a2 ta4ta2, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ja1 yo'4o4 ba1xi3=na2 ji'4in(4)=a3. Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4, ko14o(3)=a2 ji4ni2=o4 ka3chi2=o4 ji'4in(4)=a2 ndi4 xi4-ka'3an3 nu14u3=ndu2 ku4u4=ndu2 na1 ke13e3 be'3e3 chi4ñu3 ba1xi3=ndu2 tan3 ndi4 ba14xi13 tu3=ndu2 xa'1a4=e2 xi4xi3 xa'1a4=e2 xa'4mi3 xa'1a4=e2 xi'4i4 ndi4, e1ta4=e2 ndi4 ñu3u2=e4 ba42 ku4ma1ni4=a2 ta1a3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ji'4in4 be'3e3 chi4ñu3 ji'4in4 ñu3u2 ya1 kan4 ba1xi3=ndu2 tan3 ndi4 ja4bi2 ndio4si2=ndo4 ka4ni3 ma1ni4=ndo4 ndu'1u1 ta4ta2 ndi4 ja1 ni1-ki3xa2a(2)=e2 yo'4o4 tan3, ndo'4o1 na1 ta4u3ni2 ndi4 ko3o3=ndo4=a2 ka4i3ni2 ti3in3=ndo4=a2 ja4ni3 ma1ni4 se'1e3 ndio4si2 yo4o4 yo'4o4, ku3-ta'1bi4=ndo4=a2 sa3kan4 ndi4 ku'1un(1)=o4 ta4ta2. Bi1xi1=ni4(2)=a2 *manu**, bi1xi1=ni42=ra4, ya'4a13=ni42, ni'3ni4 ba3 tu3=ra4 a1chi1 ta4 ja143 ni1-ke3e3 ki1si3 ba3 ku4u4 ta4 yo'4o4 tan3 ta4xi3=na2=ra4 ko'3o3 yo4o4, ko'3o3=ndo4 ta4ta2 ko'3o3=ndo4 tan3 sa3kan4 ndi4 ku'1un1 yo4o4. Yu3ba(4)=e4 ndio4si2 ku4u4 ta1 na4 ki3-ni'3i3 *cuenta**. Nda1 i3in(3)=a2 ndi14ni2=ndo4 *señor**. Nda1 i3in(3)=a2 ndi14ni2=ndo4 ndi4 ja1 kwa1nu'1u4 na1 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tan3, nu14u3 *mesa**=na1 tan3, yo'4o4 tu3ku3 ndi4 lu3u3 ba42 ya1 ni4nu3 lu3u3 ba42 ya1 la3tun4 lu3u3 ku4u4 ya1 ba'1a3 tan3 ko14o3 kwa1chi3 xi'4in(4)=a2 ndi4 xi4ni2=yu1 ndi4 na1 nda'4bi2 ku4u4 kum3pa4ri2=yu1 tan3 ta1 nda'4bi2 tu3 ku4u4 yu'1u1 ba3 tan3 ndi4 ko14o(3)=a2 ndu4xa24 ko14o(3)=a2 nde3e4 ji'4in(4)=a2 ndi4 lu3lu3 ba42 ni1-ku3-ta'1bi(4)=o4 tan3 ja1 ni1-ndi'3i3 ba3 ndi4 ko14o3 kwa1chi3 xi'4in(4)=a2 *señor** sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *familia** na1 nde4e4, nde4e4 ka1=ndo4 ji4to3=ndo4 ndi4 ya1 kan4 ka'4an2 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 tan3 kwa'1an1 ba3 yo4o4 *señor** ndi4 yo'4o4 ni1-ndi'3i(3)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 si1i4 *hombre señor** xi4kan(1)=e1 ya1 ma1ni4 nu14u3=ndo4 ndi4 ya1 kan4 ku4u4 tu1ni4ni2 tan3 bi3tin3 ndi4 sa4-nda3-kwa'1a3=ndo4 ña4 lu3u3. Yo'4o1 ta1 lu3bi3, ndi4 yo'4o4 ki3xi(3)=un4 yu3ba4=2 tan3 ndi3-ki'3in(3)=un4 ña4 si'4i2=un4 ndi4 ja1 ña4 si'4i2=un4 ban4 a1chi1 ndi4 ndu'1be4 ta13nda'3a4=ndo4 ji13to3=ndo4 *misa** tan3 bi3tin3 ndi4 ja1 ni1-ta1nda3a2 o4ra2 ndo1o(3)=an4 nda'3a(4)=on4 a1chi1 ña4 si'4i2=un4, ko3to3 kwe4nda2=on4=e2 yo'4o4 ba42 ko14o(3)=a2 ku4-xi'4nda24=ndu2 ko14o3 ndi4 ja1 yo'4o4 ni1-ndi'3i3 ji'4in(4)=a2 ya1 nda13tu'4un4=ndu2 ji'4in4 kum3pa4ri2=yu1 xi'4in4 ku3ma4ri2=yu1 tan3 ko3to3 kwe4nda2=on4 se'1e3=2 ndi4 ña4 xi13i2=ni42 ban4 ndi4 ba143 nda4-kwi3in3 ba'1a3 bi(4)=an4 a1chi1 ña4 xi13i2=ni42 ku4u4 mi3i4 ba(3)=en4 sa3kan4 kwe4e2 sa3kan4 tan3 ka1an3 ta'4an4 ba3=ndo4 ndi4 na1 ba4li4 ku4u4=ndo4 tan3 ndi4 yo'4o4 ku1nu'1u(4)=un4 ji'4in4 i3i(4)=un4 si'3i4=2, bi3tin3 ba42 ta1nda3a2 ki1bi4 tan3 ku1nu'1u(4)=un4 ji'4in4=ra3, ji4ni3 so'1o(3)=on4 ka'4an(2)=e2 ji'4in(4)=un4 Ndi3-ki'3in(3)=un4=ña4 yu3ba4=2 na4 ku'1un(1)=an4 ji'4in(4)=un4 ndi4 ba143 nda4-kwi3in3 se'1e3=2 ndi4 xi13i2=ni42=an4 xi13i2=ni42=an4 su14u3 ña4 kwe'4e1 ku4u(4)=an4 su14u(3)=an4 so'4o4 ban4 tan3 ndi4 sa3kan4 ña4 ku4u4 mi3i4 ba(3)=en4 ndi4 ña4 *humilde**=ni42 ban4 ka3chi2=na1 sa'4an4 kan4 ndi4 ña4 u3un3=ni42 ban4 ya1 kan4 ndi4 yo'4o4 ni1-ndi'3i(3)=a2 yu3ba4=2 ndi4 yo'4o4 jwe13ta3 ba(3)=e4 ya1 ku4u(4)=a2 ni1-..., *gusto** ña'1a(3)=on4 ni1-xi1nu3=a2 ya1 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 ni3 ko14o(3)=a2 ni4-ku3-xi'4nda24=ndu2 ndi4 ña1a4 kwa'1an1 ña4 si'4i2=un4 ji'4in(4)=un4 ko3to3 kwe4nda2=on4=ña4 na1ma3 ka1 tiem4pu2. Constantino Teodoro Bautista. *Cincuenta y cinco** kwi1ya1=yu1. Yoloxóchitl na3ni4 ñu3u2=yu1. report Xi4ka3 nde'14e4 yu'1u1 be'3e(3)=on4 ta4ta2, *don** Tino, ni1-ki3xa2a2=yu1 be'3e(3)=on4 ku4u(4)=un4 ta1 ku4u4 yu1ma'4na1 ku4u(4)=un4 ta1 ni1-xa14bi2 yo'4o4 ki13xa2a2[=yu1]be'3e(3)=on4 ta4ta2 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 nda3-ku3na(4)=on4 ye'14e4 ndo3to3 nu14u(3)=un4 a1chi1 yo'4o4 ki13xa2a2=yu1. Ba'1a3 *señor**, ba'1a3. Ba'1a3 ba3, ba'1a3 ba3. *Hombre señor don** Tino ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4, xi'3na3=ni42 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 [...]mi3i(4)=un4 ko3o(3)=on4=a2 ka4i3ni2 *Hombre** ta4ta2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ni1-ki3xi3=ndu2 ki1bi4 i3ku3ki1bi4 ka1ñu3u2 ki13xi3=ndu2 sa14-ndo3to3=ndu2 yo'4o1 ku4u(4)=un4 ta1 ku4u4 yu1ma'4na1 ku4u(4)=un4 ta1 ni1-xa14bi2 ba3 ndi4 i4yo2 tu1ni4ni2 ndo'4o4 ba(3)=on4 ti1xin3 be'3e(3)=on4 tan3 ndi4 ndu'1u1 ndi4 ba1xi3=ndu2 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 ya1 ku4u(4)=a2 ni1-ndo1o3 nu14u3 ya1 kan4 ba1xi3=ndu2 ku4ni2 ku3ni3=ndu2 sa1a3 i4yo2 ya1 ku4u(4)=a2 ni1-nda3tu'4un4=ndo4 ni1-nda3ka1tu'4un(4)=un4 ña4 lu3u3 an4 ko14o3 si'3i(4)=an4 ni1-nda3ka1tu'4un4=ña4 ndi4 ndo'4o1 ku4u4 na1 xi4ni2 a1chi1 ndo'4o1 ku4u4 na1, se'1e3=ndo4 ba42 ndi3kin4=ndo4 ta3ta2=ndo4 ba42 ya1 sa4-kwa'3nu3 ndo'4o1 ba43. Ya1 yo'4o4 ku4u4 ña1 ba1xi3 yu'1u1 xi'4in4 ji1ndio4si2 na1 ku4ni2 ku3ni2 ku4u4=ndu2 sa1a3 i4yo2 tan3 sa3kan4 ndi4 kwa'1an(1)=e4 ta4xi3 na3ni2=o4=e2 tan42 i3in3 tan42 i3in(3)=a2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ndo13ko3o4=ndu2 xi'4in(4)=un4 ki1bi4 i3ku3 ki1bi4 ka1ñu3u2 ta4ta2 ¿An4 sa3kan4 ba3? Mm. *Hombre** ta4ta2, yo'4o1 ta1 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 yo'4o4 ndi4 ya1 kwa'1an1 ku3-na3ni2 ba42 tan3 na4tu2 sa3kan4 ni1-nda3-kwi3in3 ti3kwa'4a2, ni1-nda3-kwi3in(3)=an4 lu3u3, o4ra2, ya1 ku4u(4)=a2 ku4ni2 ji1ndio4si2 ka'4an2=na1 xi'4in(4)=2, ya1 ka'4an2=na1 xi'4in(4)=2 ya1 kan4 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 xa4bi2 ndio4si2=ni42=ndo4 ndi4 ni1-nda3-kwi3in3 ña4 lu3u3, xa4bi2 ndio4si2=ni42 tu3 ña4 lu3u3 ba3 ndi4 ya1 yo'4o4 ba42 ku4ni2 ji1ndio4si2 a1chi1 ya1 ko4nde3e4 i3ni2=na1 ku4u(4)=a2 ya1 ndu3-ta3ku2 be'3e3=na2, tan3 bi3tin3 ndi4 ya1 ku4u(4)=a2 ku4ni2 ji1ndio4si2 yo'4o4 ndi4 na1 ki3xi3 ku4u4 tu3ku3=ndu2, yo3o3 ku4u4 na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u4 tan3 sa4-nda3-ki3ta'4an(4)=on4=na2 tan3 ko3nde3e3=na2, tan3 sa3kan4 ndi4 ki3xa2a2=ndu1 xi'4in4 ya1 ko4ndo3 *algo** su14u3 ya1 nda4ka3 ki1bi4 kwi1ya1 bi4 ku4u(4)=a2 tan3 ndi4 *siempre** ndi4 sa3kan4 ni'4i(4)=o4 ya1 ko4ndo3 *costumbre** ba1xi3 yo4o4 ta4nda'3a4 se'1e(3)=o4 ta4nda'3a4 ña'3a4 ta4nda'3a4 ta1a3 ndi4 sa3kan4 ku4u4 xi'4in(4)=a3, ku14ni2 ji1ndio4si2 ndo1o3 nu14u(3)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 ka'1an1 ña'3a4 ka'1an1 ta1a3 ji'4in4=na2 ndi4 ko14o(3)=a2 ni4-i3xa3=na2 ko14o(3)=a2 ni4-ku3u3=na2 ndi4 *algo** ta'3an2 ku4u(4)=a2ki3xi3 ta'3an2=ndu1 sa4-nda'3bi2=ndu1 ndo'4o1 ta4ta2, ya1 kan4 ba42 ka'4an2 ji1ndio4si2 xi'4in(4)=2 ya1 kan4 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 tan3 ndo13ko3o(4)=e4 nu14u(3)=a2, ndo'4o1 ku4u4 na1 ka3chi2 nda4a2 ki1bi4 ko3ndo(3)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 nda3ki3..., sa4-ndi3-ki3ta'4an(4)=on4 na1 ta4ku3ni2 ko4ndo3 xi3to2 ko4ndo3 xi1i4 ko4ndo3 siu'4un4 yu3ba4 ñu'4u4 i4yo2=na1 tan3 sa3kan4 ndi4 ki3xa2a2=ndu1 xi'4in4 ya1 ko4ndo3 *algo** ndi4 ndi4 su14u3 yu'1u1 ka'4an2 ji'4in4=na2 ndi4 *ánima** mi3i4=na2 ka4ku(3)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 ka3ma1ni4=na2 ndo'4o1 ku3-ta3ka3a3 nda'3a4=na2 lu3u3 nu14u3=ndo4 ta4ta2 *hombre señor** ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 na4 ka'1an(1)=e1 ji'4in(4)=un4 ya1 ku4u4 ya1 ka'4an2=on4 ji'4in(4)=2 i4ndu'3u(4)=un4 ti1xin3 be'3e3=ndu2 yo'4o4 bi3tin3 tan3 tan42 ka4chi2=yu1 ji'4in(4)=un4 ni1-ki3xi(3)=un4 ndi4, na1 nda'4bi2 ba3 ku4u4=ndu2 tan3 ndi4 ndio4si2 [...]ma1ni4=a2 ndu'1u1 se'1e3=ndu2 tan3 nda13-ka'3an4 tu3 se'1e3 ndio4si2 xa'1a4=e2 ndi4 ba'1a3=e2 ko3ndo(3)=a2 se'1e3=na2 tan3 ko14o3 i3in(3)=a2 nde3e4=ni42 ku4u4 bi4=a2 ndi4 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 xi4ni2 yo4o4 ti1xin3 ñu3u2=e4 ko4ndo3 *costumbre** xi1i4 is1tan4 yo4o4 ndi4 ya1, ya1 ka4chi2 yu'1u1 ji'4in4 ña'3a4 ka1a3 ndi4, na4tu2 ya1 kan4 ka'4an2 tu3 ji1ndio4si2 ji'4in(4)=un4 ba1xi(3)=un4 tan3 ka'4an2=on4 ji'4in4=ndu2 ndi4 sa3kan4 ko3o3 ji'4in(4)=a2 tan3 ya1 nda3tu'4un4 tu4ni1=ndu1 na4 ba1xi(3)=un4 tan3 nda3tu'4un4=ndu2 ji'4in(4)=un4 ndi4 so'3o3 xa4i3ni2=ndu1 ndi4 ko14o(3)=a2 ya1 ko3o3 ya1 kwa'1a4 bi4 ndi4 a1su3 na4tu2 ya1 ko3ndo3 ya1 i4chi1 kan4 ko3ndo(3)=a2 tan3 ku3ni3 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 sa3kan4 ni3 na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 ndi4 ki3xi3=na2 tan3 yo'4o4 ba42 nda3ka1tu'4un4=na2=ña4 a1chi1 ba14sa4 i1i4 bi4 na1 ko4ndo3, na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 ndi4 na1 nda'4bi2 i3in3 i3ni2 ba3 ku4u4 na1 kan4 tan3 tan3 sa3kan4 ndi4 na4 ni1-ki3xa2a2=na1 yo'4o4 ji'4in4 se1ñu'4u4=na2 be'3e3 yo'4o4 sa3kan4 ndi4 nda3tu'4un4 tu4ni1=na1 sa1a3 an4 tan42 ni1-ka'1an(1)=en4 ji'4in4=ndu2 nda3-kwi3in3 tu(3)=an4 yu'3u4 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 tan3 ndi4 tu4u2=yu1 ndi4 a14sa3 bi4xi1 bi4=a2 a1chi1 ja1, su14u3 na1 ba4li4 [ku4u4=ndu2]na1 ja1nde1e4 ku4u4=ndu2 tan3 nda13ka1tu'4un4=ndu2=ña4 tan3 sa3kan4 ni1-ka'1an(1)=en4 ya1 kan4 ndi4 ni3 na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=an4 kan4 tan3 ko14o(3)=a2 nde3e4 bi4 nu14u3 se'1e3 ndio4si2 kan4 ndi4 na1 ni4nu3 ku4u4=na2 ya1 kan4 ndi4 ya1 ka'4an2=yu1 ji'4in(4)=un4 tan3 ko3ndo3 ya1 ko4ndo3, nda3-kwa'1a(3)=on4 *cuenta** nu14u3 se'1e3 ndio4si2 na1 ji'4in4 tu1ni4ni(2)=a2 ndi4 ya1 i4chi1 kan4 na4 ko3ndo(3)=a2 tan3 i3in3 [...]u1ni1 ku1mi4 ta'4an(4)=en4 na4 nda3-ka1ya1 tan3 ku3ni3 na1 ko4ndo3 na1 ta4u3ni2 be'3e3 chi4ñu3 tan3 na4 ku3-na3ni(2)=a2 tan3 ya1 kan4 ba42 ba'1a3 ba3 *señor**, tan3 sa3kan4 ndi4 ku3ni2=o4 sa1a3 ki3xi3 ndo1o(3)=e4 ji'4in(4)=a2 tan3 ndi4, ya1 ka'4an2=ndu1 xa'1a4 ndi4 na4, na4 ku3-ñu'4u4=na2 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ji'4in4=na2 tan3 ya1 kan4 ba42 ba'1a3 ba3 ndi4 ku4-nda'4bi2 i3ni2=ndu1 ki'4in4=ndu(2)=a2 ma1ni4 ji'4in4=na2 ndi4 ku4u4=ndu2 na1 nda'4bi2 tan3 sa3kan4 tu3 ji1ndio4si2 kan4 ndi4 na1 nda'4bi2 ku4u4=na2 tan3 na4 ku3-na3ni(2)=a2 tan3 ndi'4i4 tu1ni4ni2 ya1 ku4u(4)=a2 ka'4an2=na1 xa'1a4 *señor**, ya1 kan4 ba42 ko4ndo(3)=a2 nda3-kwa'1a(3)=on4 *cuenta** nu14u3=na2 ndi4 sa3kan4 ka'4an2=ndu1 nda13tu'4un4 tu4ni1=ndu1 ti1xin3 be'3e3 yo'4o4 *Hombre** ndi4 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ba1xi3=ndu2 ki4nda2a2=ndu1 ya1 ko4ndo3 tiem4pu2=un4 tan3 ndi4 ku14-na3ni2 mi3i4 tu1ni4ni2 ndi4 ya1 nda3tu'4un(4)=e4 ba42 tan3 sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni(2)=a2, ka4chi2 ba3 yo'4o1, an4 ya1 nde3nu'3u3 *ánima**=on4 ba42 ka'4an2=on4 ndi4 ndo1o3 ya1 ko4ndo(3)=a2 ya1 i4chi1 kan4 ndo1o3 ya1 ko4ndo(3)=a2, ta4 sa1a4 ba3 ku4u4=ra4 ya1 sa3kan4 ka'4an2=on4 tan3 a3sa3 *invitar** yo4o4 yu3ba4 si'3i4 na1 chi4ñu3, ya1 kan4 ndi4 ya1 ba'1a3 ku4u4 ba(3)=e2 kan4 nda143 i3nda14=e2 ndi4 ka4xi3 na4 ndo3ko3o(4)=e4=e2 ndi4 ya1 sa3kan4 i4yo(2)=a2 ndi4 su14u3 ya1 ya'1a3 i4chi1 ba42 kan4 ndi4 ya1, ta4 sa1a4 ko3ndo3=ra4 ya1 sa3kan4 i4yo2 nu14u(3)=a2 *señor**, ka'4an2=on4 tan3 ndi4 ndi4-ki'3in(3)=2 nu14u(3)=a2 ka'4an2=on4 ndi4 sa3kan4 nda4i3ka4=e2 ko3o(3)=a3. Ndi3xa3 *señor**. *hombre** ndi4 xa4bi2 ndio4si2=un4 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 ndi4 yo'4o4 nda3tu'4un4 tu3ku(3)=2 ji'4in4 ji1ndio4si2 a1chi1 yu'1u1 ku4u4 ta1 ka'4an2=na1 xi'4in4 tan3 tan42 i4yo2 bi4lu3 ba3 i4yo2=yu1 ndi4 sa4-ka'1an1=na1=yu1 tan3 sa3kan4 i4yo(2)=a2 ka'4an2 ba3 yu'1u1 xi'4in(4)=un4 tan3 sa3kan4 nda4i3ka4=e2 ko3o3 ba(3)=e3. A1chi1 ndi4 kwi14i3 sa4-ka'3an3 tu3=na2 yu'1u1 ndi4 yu'1u1 ku4u4 ta1 ndi4chi2 nu14u3 tu1ni4ni2 tan3, tan3 ya1 kan4 ba42 nda4tu(3)=e4 a1chi1 su14u3 yo4o4 ba4li4 ku4u(4)=o4ndi4 yo4o4 xu13xa3 ku4u(4)=o4 yo4o4 ta4ku3ni2 ku4u(4)=o4 tan3 tan3 ya1 yo'4o4 ba42 ku4ni2 ji1ndio4si2 tan3 na4chu3 ba42 kwi14i3 a3sa3 mi3i4=na(2)=e2, a4su3 ya1 kan4 ku4ni2=na1 ya1 kan4 ndi4 ni1-ka'1an1=na1 xi'4in(4)=2 nda13-ndu3ku4=na2=yu1 mi4i4 ba42 i4ndu'3u4=2 tan3 yo'4o4 ba1xi3=2 nda4tu'4un4 yo4o4 xa'1a4 tu1ni4ni2 xa'1a4 ña4 lu3u3 xa'1a4 ta1 lu3u3 tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 sa3kan4 ndo3ko3o(4)=e4=e2 tan3 ka4xi3 na4 ndo1o3=a2 a1chi1, Ki3xi3=ndu2 yo'4o4 tan3 ko14o(3)=a2 ba1xi3 tu3 ji'4in4=ndu2 sa4-ka'3an3 ta'4an(4)=e4 ndi4 ba14sa4 ba'1a3 i4yo(2)=a2 *señor** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4. Ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4. Sa3kan4 ba3 *don** Tino ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ya1 yo'4o4 ba3 ko4ndo3 tu1ni4ni2 nda4tu'4un(4)=e4 xa'1a4 tan3 ki1bi4 ki'3in(3)=a2 ku'1un1 ndi4 nda3tu'4un4 ba(3)=on4 xi'4in4=na2 [...]ka4ni'1i3=na2 ndi4 ku14na'1a1 ba3=na2 ka4ni'1i3=na2 ndi4 i4yo2 chiu3un3 i4xa3 ba3=na2 tan3 na4 ko3o3 ji1ndio4si2 nu14u3=na2, nu14u3 ña4 ta4ku3ni2 nu14u3 na1 ta4ku3ni2 tan3 sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ta4ta2, tan3 sa3kan4 tu3 na1 be'3e3 chi4ñu3 ndi4 na1 ku3ni3 ku4u4 na1 kan4 ku'1un1=ndu1 a3sa3 *invitar**=ndu1=na1 tan3 sa3kan4 ndi4 ki3xa2a2=na1 a1chi1 ndi4 ndo'4o1 ndi4 ka'4an2=ndo4 xa'1a4=na3, na1 be'3e3 chi4ñu3 ya1 kan4 ndi4 ya1 ba'1a3 i4yo2 ku4u4 ba(3)=e2 kan4 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 tan3 ki4xi3 ndo1o3=a2 xi'4in4 na1 kwa4chi3 ki4xi3 ndo1o3=a2 a1chi1 [su14u3]yo4o4 sa4si4ki24 ku4u(4)=e4 ndi4 ya1 yo'4o4 ku4u4 tu1ni4ni2 ya1 ndi3xa3 ta4xi3 na'3a2 yo4o(4)=e2 xi'4in4 na1 kwa4chi3 ndi4 sa3kan4 ku4u4 ta4nda'3a4 ña'3a4 ta4nda'3a4 ta1a3 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o3=a2 ka4chi2 yu'1u1 ta4ta2. Ba'1a3 *señor**. Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4 ndo3ko3o(4)=e4=e2 ndi4 ki1bi4 bi3tin3 ya1 u1na1 ki1bi4 sa3kan4 ba1xi3=ndu2 xi'4in4 ya1 ko4ndo(3)=a2 ka4na3 i3ni2 ji1ndio4si2 ka4ma1ni4=na2 yo'4o1 tan3 nda3tu'4un(4)=un4 ji'4in4 na1 ta4ku3ni2 tan3 i4yo2=na1 ji'4in(4)=un4 ta4ta2. Ba'1a3 *señor**, ba'1a3 ba3. Ndi4 kwa'1an1 ta'3an2=ndu1 *señor**. Sa3kan4 ba3 ji3to2. Ndi4 ndio4si2 na4 ku'1un1 ji'4in4 tu3 ndo'4o1 ba3. *hombre**, *señor** yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 yo'4o4 ki13xa2a2=ndu1 ta4ta2, ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ya1 xa1 xi4ni2=un4 xa'1a4 ba3 ku4u4 tu1ni4ni2 tan3 ya1 kan4 yo'4o4 ba1xi3=ndu2 ki13xa2a2=ndu1 ji'4in4 ji1ndio4si2 na1 ku4mi3i4 tu1ni4ni2, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4. Ba'1a3 *señor** xa4bi2 ndio4si2=ndo4 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 ndi4 kwa'1a(3)=on4=lu3 nda14yu3 mi4i4 ti4 ba42 xi4xi1=lu3 ñu'3u2=ndo4 mi4i4 ti4 ba42, na4 nda3-ka'3mi3=lu3 ji1ndio4si2 ñu'3u2 a1chi1 ya1 yo'4o4 ba42 ku4ma1ni4 xi'4in4=na3, ya1 ko4ndo3 ya1 mi4i4 ba42 ko3nde3e3=lu3 tu3 xa1tun4 *pan** yo'4o4 mi4i4 ba42 ko3nde3e3 tu3 lu3u3 ya1 xi'4i4 yo'4o4, yo'4o4 ba1xi3 tu3 lu3u3 i3in3 u1bi(1)=a1 ji'4in4 ji1ndio4si2 tan3 sa4-kwa'1a(3)=on4 lu3u3 ya1 ma1ni4 mi4i4 ti4 ba42 ko3nde3e3=lu(3)=a2 a3sa3 ji1ndio4si2. Ya1 kan4 ba3 ndi4, *Hombre** ta4ta2 ndi4 bi3tin3 ndi4 ja1 ni1-ki3xa2a2=ndu1 tan3, na1 nda'4bi2 na1 ku4u4 na1 ni1-nda3tu'4un(4)=un4 xi'4in4 ji1ndio4si2 ku4u4=na2 na1 ku14na'1a1 ba3 ku4u4=na2 na1 i4yo2 chiu3un3 i4xa3 ba3 ku4u4=na2, nda4a2 i3nga2 tu1ni4ni2 i4yo2 ji'4in4 ji1ndio4si2 tan3 ni1-ka3-ndi4xa3=na2 yu3ba4 yo4o4 ni1-..., ka13-ndi4xa3=na2 yo'4o1 ni1-xa'1an(1)=on4 i13xa3 *invitar**=on4=na2 tan3 bi3tin3 ndi4 yo'4o4 ki13xa2a2=ndo4 ndi4 na1 kan4 ndi4 na1 ku4ni(2)=a2 ku4u4=na2, na1 ku4ni(2)=a2 ki3xa2a2 ku4u4=na2 ta4ta2, an4 ni1-nda3tu'4un(4)=un4 ji'4in4=na2 ndi4 o4ra2 bi3tin3 ko3ndo(3)=a2. Ba'1a3 *señor**, ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 yo'4o4 na4 ka'1an(1)=e1 ji'4in4=na2 sa3kan4 ndi4 ki3xi3 ba3 na1kwa4chi3 ku'1un1 *mandado**. *don** Francisco ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 *don** Francisco yo'4o4 ki3xi(3)=un4 ka'1an(1)=on4 ji'4in4 ta1 lu3u3 na4 ki3xi3=ra2 a1chi1 yo'4o4 ku4ma1ni4=a3. *Hombre**, *don** Francisco ndi4 ta1 lu3u3 ku4ni(2)=a2 yo'4o4, an4 ko14o3=ra3. Yo'4o4 ba1xi3=ra3. Ba'1a3. Ndo'4o1 na1 kwa4chi3 ndi4 ja1 yo'4o4 ni1-ka'1an1 ta1 ta4nda'3a4 xi'4in4=ndo4 tan3 bi3tin3 ndi4 yo'4o4 ku'1un1=ndo4 *mandado**, ku'1un1=ndo4 nu14u3 ji1ndio4si2 ta1 na3ni4 Pedru ta1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u4 ña4 lu3u3 tan3 na4 ki3xa2a2=ra1 a1chi1 xa1 xi4ni2 ba3 ji1ndio4si2 xa'1a4 tu1ni4ni2 ndi4 xa1 ni1-nda3tu'4un4 ji1ndio4si2 ta1 ji'4in4 si1si'4i2 xi'4in4=ra2 tan3 na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 na4 ki3xi3=ra3, ku4u4=ra2 ta1 ku14na'1a1 ba3 ku4u4=ra2 na4 a3sa3=ra2 xa1..., na4 a14sa3=ra2 xa'1a4 ya1 ku4u(4)=a2 nda4a(2)=e2 ku4u(4)=a2 i4yo2 ka1 ndi4 na4 a3sa3=ra2 xa'1a4 se1ñu'4u4=ra3. Na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 na4 ki3xi3=ra2 nu14u3 ta1, nu14u3=ra2 sa3kan4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2, sa3kan4 ka'1an1=ndo4 xi'4in4=ra3, ndo'4o1 na1 kwa4chi3. Ba'1a3 *señor**. Ya1 kan4 ndi4 ya1 ba'1a3 ku4u4 ba(3)=e2 a1chi1 ba'1a3 ndi4 nda13-ka'3an(4)=on4 ndi4 sa3kan4 ko3o(3)=a2 tan3 ya1 ba'1a3 ku4u4 tu(3)=a2 xi'4in4 ba3=ndu2 a1chi1 ya1 kan4 ba42 ku4ni2=ndu1 chi4chi3 na4 ku3-na3ni2 ba'1a3 tu1ni4ni2 tan3 na4 ndo1o3=a2 ji'4in4, xi'4in4 na1 kwa4chi3 na4 ku3ni3 so'1o3 kwa4chi3 na'4nu3 ba1xi3=na2 ku3ni3 so'1o3=na3, nda3ka1tu'4un4 na1 ta4ku3ni2 ña4 lu3u3, ba'1a3 ndo'4o1 ndi4 xa1 ni1-ka'1an1=ndo4 xi'4in(4)=an4 nda143 na4 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u4 na4 ka'1an1=na1 xi'4in(4)=an4 na4 nda3ka1tu'4un4=na2=ña4 na4 tan42 ni1-ka'1an(1)=en4 ji'4in4 ndo'4o1 sa3kan4 ka'1an1 tu(3)=an4 ji'4in4 na1 ta4u3ni2 be'3e3 chi4ñu3 tan3 o4ra2 i3kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba(3)=e3. I3kan4 ku4u4 ba3=ya2. I3kan4 ku4u4 ba(3)=e2 a1chi1 ndi4 ya1 kan4 ku4ma1ni4 ndi4 ba'1a3 i4yo2 ba(3)=e2 ta4ta2, ba'1a3 i4yo2 ba(3)=e2 a1chi1 ndi4.... Sa3kan4 ba3 *señor** Ndi3xa3 ku4u(4)=a2 *señor** ndi4 xa4bi2 ndio4si2=un4 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 ndi4 na1 kwa4chi3 ndi4 lu3chi'4i2 ndi4 ndo'4o4=lu3 ji'4in4=na2, Ko14o3 tu1ni4ni2 nda4tu3 na1 ka1a3 tan3 ko14o3 tu1ni4ni2 kan4 ndi4, tan3 ndi4 na4 ja1 ni1-ka'1an(1)=en4 ji'4in4=ndo4 tan3 nda13-kwi3in(3)=an4 ni1-nda3ka1tu'4un4=ndo4 ña4 lu3u3 tan3 ni1-nda3-kwi3in(3)=an4 ya1 kan4 ku4u4 ndi'3i3 ba3=ya2 *señor**. Bi3tin3 nu4u4 tan3 ki3xa2a2, ja1 ba1xi3 ta1 kan4 tan3 xa1 kwa'1an1 chi3ñu3 tan3 ki3xi3 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 tan3, tan3 ku3-na3ni2 ba3 tu1ni4ni2 *señor** Ka14ka3 i3ni2 ndo'4o1 ndi4 ndu'1u1 ndi4 ba14ja4 xi4kwe'1e1=ndu1 ndi4, tan42 i3in3 tan42 i3in(3)=a2 ndi4 ya1 ndo4ko3o4 ba'1a(3)=e4 ku4u(4)=a3. A1chi1 ya1 yo'4o4 ku4u4 ya1 ni4nu3. Ta4ta2 *señor** yo'4o4 ndi4chi(2)=a2. Ta4ta2 yu3ba4=2 ndi4 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4, ya1kan3, ba'1a3 ndi4 ni1-ka'1an(1)=on4 tan3 nda13-ka'3an4 .... Bi3tin3 ndi4 yo'4o4 ba1xi3 i3nda14=e2 e1ta4 i3nda14=e2 sa3ta4tan(4)=on4 ta4ta2. Ba'1a3 *señor** tan3 ndi4 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 yo'4o4 i4yo(2)=a2 ta4ta2, yo'4o4 ba1xi3=a2 xi'4in4=ndu3. Ba'1a3. Yo3so4 Nu14u3 Ta3yu2 ni1-ke3e3=ra4 ta4ta2. Mm, ta4 *punta** ku4u4=ra4. Ko'3o3 ta'3an2=on4 i3in3 *trago** sa3kan4 ndi4 ndi3-ki'3in(3)=un4 nde3e4. *hombre**, señor** yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ba'1a3 ndi4 ja1 ni1-nda3ka1tu'4un4 ta1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u4 ña4 lu3u3 tan3 ni1-xi3ni2=o4 ya1 ku4u(4)=a2 ndi3xa3, bi3tin3 ndi4 xa1 ni1-ki3xa2a2 ji1ndio4si2 na1 ko4ndo3 yu3ba4 si'3i4 ja1 ni1-ki3xa2a2=na1 nde4e4=na2 *mesa** ta4ta2 Ndi4.... Yo'4o1 ku4u4 ta1 ka'1an(1)=on4 ji'4in4=na2 sa1a3 ku4u4 ya1 i4yo2 tu1ni4ni2 ni'4i4=ndu2 ni1-ki3xi3=ndu2 nu14u(3)=un4 tan3 nda3tu'4un(4)=un4 ji'4in4 ji1ndio4si2 i3kan4 ku3-ndi3kun2=yu1 ndi4 ya1 ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ndi4 ndu'1u1 ku4u4 na1 ni1-ki3xi3 ni1-ka'1an1=ndu1 xa'1a4 ña4 lu3u3 ji'4in(4)=un4. Tan42 *como costumbre** ndi4 sa3kan4 nda4i3ka4=e2 ko3o(3)=a3. *Hombre** ta4ta2 ndi4 nda13-kwi3in3 ba(3)=en4 lu3u3 ndi4 tu'1un(3)=an4 ba42 ta4ta2 nda13-kwi3in3 ba(3)=en4 lu3u3 ndi4 tu'1un(3)=an4 ba42 tan3 ña1a4 ka'1an1 tu3 mi3i4 ba(3)=en4 ji'4in4=ndo4 a1chi1 ndi4 sa3kan4 ku4u4 ba3 ji'4in4 tu1ni4ni2 ka1..., sa3kan4 ka'1an1 tu3 ña4 lu3u3 sa3kan4 ka'1an1 tu3 ta1 lu3u3 tin3 tan3 ka1a3 ju4-na3ni2 ba3 tu1ni4ni2 a1chi1 sa3kan4 ku4u4 ba3 xi'4in(4)=a3. *Hombre señor** ba1xi3=ndu2 ba1xi3 ko1to1=ndu1 tu1ni4ni2 tan42 *como** yu3ba4 si'3i4 ya1 ko4nde3e4 i3ni2=ndo4 ku4u(4)=a2 ya1 kan4 ndi4 ni1-nda3tu'4un4=ndo4 xi'4in4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ya1 kan4 ndi4kun2=ndu1 ba1xi3=ndu2 xi'4in4 u1bi1 na1 ta4ku3ni2 *hombre** ndi4, yo'4o1 ta1 lu3u3 ta1 na3ni4 Corneliu bi3tin3 nda4ka1tu'4un4=ndu2 yo'4o1 yu'1u1 ku4u(4)=2 yu3ba4 si'3i4 nda4ka1tu'4un(4)=2 yo'4o1, ¿An4 ndi3xa3 ba'1a3 ku4u(4)=un4 ndi4 ni1-chi3ka2=on4 *ánima**=on4 ndi4 yo'4o4 ba42 a3sa3 yu3ba(4)=on4 a3sa3 si'3i(4)=un4, ndo13-ko3to3 nda3a2=on4 se'1e3 ji1ndio4si2 ndo13-ko3to3 nda3a2=on4 ndi3kin4=na2 ta3ta2=na1? ¿an4 ndi3xa3 ba'1a3 ku4u(4)=un4 ndi4 ña4 lu3u3 ka1a3 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 *señor** yo'4o1, ta4ta2 Corneliu yo'4o1 ku4u4 ta1 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a(4)=en4 lu3u3 ka1a3 tan3 bi3tin3, ya1 kan4 ku4ni2 ku3ni2[=yu1]ndi4 tu'1un(3)=un4 ku4ni2 ku3ni2[=yu1], yu'1u1 ku4u(4)=2 yu3ba4 si'3i4 ba1xi3=2 ba1xi3 ko1to(1)=e1 tu1ni4ni2 ni1-ka'1an1 ji1ndio4si2 xi'4in4=ndu3, ta1 ko4ndo3 *pedidor** Xa4bi2 ndio4si2=un4 na4 sa3kan4 ka4chi2=un4 *señor**, nda1 ndu'1u1 tan3 ba'1a3 ku4ni2=ndu1 ndi4 ya1 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 ku4u(4)=a3, ndi4 su14u3 bi3tin3 ka'4an2=on4 sa3kan4 tan3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 tan3 nda3sa3 xi14ni2=un4 ya1 i4ta4 ti3kwa'4a2 a1chi1 la3tun4 ba(3)=e2 xi4ka(3)=e2 nu14u3 na1 ka1a3 ndo13-ko3to3 nda3a2=on4=a3, tan3 ndi4 ya1 i4yo2 ma1ni4 ba42, ya1 i4xa3 ma1ni4=na2 ba42 ya1 su4-ku3xi3=na2 sa4-ka3xi4=na2 ba42, ba143, ko14o3 tu'1un3 kwe'1e1 ko14o3 tu'1un3 sa13ni1ku3 i4yo2 nu14u(3)=a2 ndi4 ya1 ji4to3 kwe4nda2=na1 ba42 ya1 ku4i3ni2=na1 ba42 ndi4 se'1e3=na2 ba42, tan3 na4tu2 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 ko1to1 nda14ndo4so2(4)=on4 tu'1un3 ni1-ka'1an(1)=on4 a1chi1 yo'4o4, yu'1u1 ba3 ku4u4 ta1 ke3e3 tan3 ndi4 na1 ta4ku3ni2 ndi4 i4yo2 na1 ka1a3, na1 ka1a3 ku4u4 na1 ba1xi3=na2 tan42 *como testigo** na1 ka1a3 ku4u4 na1 xi4ni3 so'1o3=na2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 nda4tu'4un(4)=e4 tan3 na1 ka'1an1 tu3 ku4u4 mi3i4 ba3=na2 na4tu2 ko13nde3e4 i3ni2=na1 ka'1an1=na1 ndi4 na1 ka'1an1 tu3 ku4u4 mi3i4 ba3=na3. A1chi1 yu'1u1 ku4u(4)=2 yu3ba4 si'3i4 ndi4 ta1 ke3e3 ba3 ku4u4 yu'1u1 ta1nda3a2 xa1a1 yo1o4 neru ndi4 ta1 ke3e3 ba3 ku4u4 yu'1u1 ta1 na1ma3 ba3 ku4u4 yu'1u1 i3nga2 ka1=ra1 ki3xa2a2 ko3to3 *mesa** na1 ñu3u2 ya1 kan4 ba1xi3=2 ku4mi3i4 *como obligación** ba1xi3=2 i13xa3 *invitar** na1 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ba1xi3=ndu2, tan3 na4tu2 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 yo'4o1 ta1 lu3u3 ndi4 ko1to1 nda14ndo4so2(4)=on4=a2 ta4ta2 a1chi1 ndi4 ndo'4o4=ni42 xa'1a4 xu'14un4 yu3ba(4)=on4 kwa'1a4=ni42 tu1ndo'4o4 tan3 ndu13ku4=na(2)=e2, sa14-ki3ta'4an4=na(2)=e2 tan3 ta13xi3 na3ni2=na1 tu1ni4ni2 xa1 yo'4o4 ba1xi3=a2 ju4-na3ni(2)=a2 tin3 tan3 su14u3 ja1 yo'4o4 ba42 tan3 ndi'4i(4)=a2 ndi4 ba1xi3 ka1 i3nga(2)=e2 tan3 sa3kan4 ba42 ndi4 i3kan4 ba42 ndi'4i4 tu1ni4ni2 sa3kan4 bi4 nda3-kwa'1a3=na2 ña4 lu3u3 nda'3a(4)=on4 ndi4 ko1to1 a14sa(3)=on4 i3in3 si3ki2 ji'4in4=na2 yo'4o4 ni1-nda3tu'4un(4)=e4=e2 tan3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 tan3 ja1 tu3ku(3)=a2 ku4u(4)=un4 xi'4in4 ji1ndio4si2 ndi4 ba14sa4 ba'1a3 sa3kan4 ko3to3 sa4-ka'3an(3)=on4 na1 ta4ku3ni2 a1chi1 ndi4 kwa'1a4=ni42 xu'14un4 ba42 *señor**, kwa'1a4=ni42 xu'14un4 ba42 ku4mi3i4 ji1ndio4si2 ta1 ko4ndo3 yu3ba(4)=on4 ta1 sa14-kwa'3nu3 kwa'1a4=ni42 tu1ni4ni2 tan3 ki3ta'4an4 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 tan3 bi3tin3 ndi4 i13xa3=ra2 tu1ni4ni2 xi'4in(4)=a2 tan3 bi3tin3 ndi4 sa3kan4 na4 ko3o3 xi'4in(4)=a2 *señor** xa4bi2 ndio4si2=un4 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 ndi4 ja1 yo'4o4 ni1-ka'1an1 tu3=ndu2 ji'4in(4)=an4 lu3u3 tan3 tu'1un3 ba(3)=en4 ka1a3 ku4u(4)=a2 tan3 nda143 yo'4o1 ku4u4 ta1 ka'4an2=ndu1 ji'4in4 ndi4 ko1to1 nda14ndo4so2(4)=on4=a2 *señor**, ko1to1 nda14ndo4so2(4)=on4=a2 yo'4o1 *señor** Cornelio. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 *señor**. Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e2 ta4ta2. *hombre señor** yo'4o1 ta1 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3, na4 ki3tu'4un4=lu(3)=2 tu'1un3 ka'4an2=on4 tan3 na4 ka'1an1=yu1, bi3tin3 ndi4 ta1 lu3u3 yo'4o4 ndi4 ba1xi3=2 ku4u(4)=2 i3in3 ta1 ta4ku3ni2 xi'4in4 yu3ba4 si'3i4 be'3e3 chi4ñu3 tan3 ta'14an2 ka'1an1=yu1 xi'4in4=ra3, a1chi1 na1 yu4bi24 ndi4 ba'1a3=ni42 sa4si4ki24=na2 xi'4in4 tu'1un3 nda4tu'4un4=na2 i4xa3=na2 i3in3 si3ki2, i3in3 si3ki2 ni'4i4=na2 kwa'1an1=na1 xi'4in(4)=a2, nu4nu3 tan3, tan3 ja1 tu3ku(3)=a2 ku4u4=na2 sa4-ka'3an3=na2 yu3ba4 sa4-ka'3an3=na2 si'3i4 sa4-ka'3an3 tu3=na2 na1 ku4u4 na1 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3 tan3 [...]ba'1a3 ki4ta3 tu1ni4ni2 ndi4 ba14sa4 ba'1a3 ki4ta(3)=e2, ta1nda1 kwa'1an(1)=e1 ko4ndo(3)=a2 kwa1chi3 ba3 sa4-ka'3an3 ta'4an4=na2 ya1 kan4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 Ba'1a3 ba3 *señor** ba'1a3. Yu'1u1 ku4u4 ta1 ta4u3ni2 ba1xi3=2, *costumbre** ndi4 ba14sa4 ndi'4i(4)=a2, nu4[nu3]i3ta2an2 i3sa42 ku3ma1ni4=a2=ra1 xi'4in4 be'3e3 chi4ñu3 a3sa3=ra2 i3in3 *mandado** tan3 ndi4 ba14sa4 ya3kwa2 nu14u3=ndu2 ka'1an1=ndu1 xi'4in4 ta1 lu3u3 ndi4 ni1-ki3xi3=ndu2 ki13xi3 ko1to1=ndu1 nu14u3 tu1ni4ni2 tan3 bi3tin3 ndi4 na4 ka'1an1=yu1 xi'4in4=ra2 ndi4 ta1 ta4ku3ni2 ku4u(4)=2 ba1xi3=2 xi'4in4 yu3ba4 si'3i4 tan3 ta1 lu3u3 an4 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 ña4 lu3u3 ka1a3 ni1-ndo3-ko3to3 nda3a2=on4 ni1-ka'1an(1)=on4 ji'4in4 na1 ta4u3ni2 ni1-ka'1an(1)=on4 xi'4in4 yu3ba(4)=on4 xi'4in4 si'3i(4)=un4 ndi4 ña4 lu3u3 ka1a3 ku4ni2=un4. Ndi3xa3 ku4u(4)=a2 ta4ta2. Ba'1a3 *señor** ya1 kan4 ku4u4 ña1 ba1xi3 ba3=ndu2 a1chi1 ndi4 yu3ba4 si'3i4 ta1 chi4ñu3 ndi4 lu3chi'4i2 ku4-ta1kwi42 ji1ndio4si2 ndi14sa3a4=e2 nda4-ka'3an4=ra2 tan3 ndi4 yo'4o4 ba1xi3=ndu2 xi'4in4=ra3, *hombre** ña4 lu3u3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ku14-ka'3an3 nu14u(3)=un4, ba1xi3=ndu2 tan42 *como** na1 ta4u3ni2 ba1xi3=ndu2 xi'4in4 yu3ba4 si'3i4 ta1 chi4ñu3 ya1 ku4ni2 ku3ni3=ndu2 ya1 nda14ku2 ndi4 tu'1un3 yo'4o1 ña4 lu3u3, ¿An4 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 ni1-nda3ka1tu'4un4 yu3ba(4)=on4 yo'4o1 nda13ka1tu'4un4 si'3i(4)=un4 nda13-kwi3in(3)=un4 ndi4 ña4 ta3nda'3a4ku4u(4)=un4? Ya1 kan4 ku4ni2 ku3ni2=ndu1, yu'1u1 ku4u(4)=2 ta1 ta4u3ni2 ba1xi3=2, ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 yo'4o1 ña4 lu3u3. Ba'1a3, xa4bi2 ndio4si2=un4 yo'4o1 ña4 lu3u3 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 ndi4 xa4bi2 ndio4si2=ni42=un4 ndu'1u1 ku4u4 na1 ta4u3ni2 ba1xi3=ndu2 tan42 *como testigo**, i4xa3 *presenciar**=ndu1 xi'4in4 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 su14u3 si3ki2 ba42 ndi4 ya1 [...] xu'14un4 ji1ndio4si2 ku4u(4)=a2, i3in3 u1bi1 xu'14un4 ndi4 ko14o(3)=a2 ka4ndu'3u4 i3chi4 tan3 ndi3-ki'3in(3)=o4=e2 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ndi4 ndo'4o4=ni42 tan3 sa3kan4 tu4u1(3)=a3, ku3-ni'3i(3)=un4 *cuenta** xi'4in(4)=a2 yo'4o1 ña4 lu3u3 na4tu2 sa3kan4 ni1-ka3chi2=un4 nda13-kwi3in(3)=un4 ndi4 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ku3-ni'3i3=ra2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ndi4 ya1 kwa'1an1 ku3-na3ni2 ba42, bi3tin3 nda4tu'4un(4)=e4=e2 yo'4o4 ja1 i3in3 ku4u(4)=a2 yo'4o4 tan3 bi3tin3 ndi4 ya1 ndo1o3 ba42 tan3 na1 yo'4o4 ndi4 *padrinu** ndu3ku4=na2, ta1 [...]ta1 ko4ndo3,ko3ndo3 yu3ba4 ta1 ko4ndo3 *novio** *padrinu** ndu3ku4=na2 tan3 sa3kan4 ba42 ndi4 na1 ki3xi3 ku4u4 tu3ku3 ba3=ndu2 sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 ndi4 ka'4nu3 [ko3o3 i3ni2=un4]ndi4 sa3kan4 ki4xi3 ndo1o3 tu1ni4ni2 yo'4o4 xa1 yo'4o4 ni1-nda3ka1tu'4un(4)=2 ña4 lu3u3 tan3 sa3kan4 tu3 yu3ba4 si'3i4 ta1 chi4ñu3 ndi4 lu3chi'4i2 ku4-ta1kwi42 ti3kwa'4a2 ndi4 i4ndu'3u4=ra3. Sa3kan4 ba3 *señor** yu'1u1 ba1xi3=2 *como pedidor** ba1xi3=2 nu14u3 yo'4o1 *señor** ta1 sa4-ku3xa3 sa4-kwa'3nu3 sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *padrinu** nde4e4=ndo4 ku3ni3 so'1o3=ndo4 ya1 ku4u(4)=a2 ka'1an1=yu1 ji'4in4 ji1ndio4si2 ya1 ku4u(4)=a2 ka'4an2=na1 xi'4in(4)=2, yo'4o1 *señor** Franciscu yo'4o1 ta1 ji4..., ji'4in4 tu1ni4ni(2)=a2 yo'4o4 ndi4chi2=un4 ji4ni3 so'1o(3)=on4 ya1 ku4u(4)=a2 nda4tu'4un4 ji1ndio4si2 ya1 ku4u(4)=a2 xi4kan1 ta1 ku4u4 ta1 [...]ta1 sa14-kwa'3nu3, yu3ba4 ña4 lu3u3. Bi3tin3 ndi4 nda4a(2)=e2 ka4chi2=un4 ndi4 ya1 yo'4o4 ndi4, tu1ni4ni2 ndi4 xa1 i4yo2 ba'1a3=e2 tan3 bi3tin3 ndi4 ya1 yo'4o4 ba42 xi4kan1 ji1ndio4si2 ndi4 nu4mi24 ku4ni2=ra1 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 tu1u3 *padrinu** tan3 sa3kan4 ndo3ko3o(4)=e4=e2 nda4a2 *fecha** ba42 ji'4in4 ji1ndio4si2 ya1 yo'4o4 ba42 xi4kan1 ji1ndio4si2 ta1 ku4u4 ta1 sa14-kwa'3nu3 sa14-ku3xa3 yu3ba4 ña4 lu3u3 Ndi3xa3 ku4u4 ba(3)=e3. Mm. *hombre señor** yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 xi'3na3=ni42 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 [...]mi3i(4)=un4 ko3o(3)=on4=a2 ka4i3ni2 Su14u3 yo4o4 ni4-ndu3ku4=a2 [...]ni4-ku3-ndo3so4=a2 ni1nu3 ni1-ka3ku3nu(3)=a2 *la madre santísima niño** Jesucristo ta1 kan4 ku4u4 ta1 ndo13ko3o4 nda3a2 ndo13ko3o4 ndo3so4=ra(2)=e2 xi'4in4 yo4o4 *mesa** ka1a3 ndi4 *mesa** xu13xa3 ku4u4 tun4 ka1a3 *mesa** yu3ba4 si'3i4 ku4u4 tun4 ka1a3 yu3ba4 yo4o4 ku4u4 ta1 ta13xi3 na'3a2=ra(1)=e1 ndi4 sa3kan4 ki3xi3 ndo1o(3)=a3, tan3 yo'4o4 ba42 nda4tu'4un(4)=e4 nu14u3 *mesa** yo'4o4 ta4ta2, ka1a3 i4ndu'3u4 yu3ba4 si'3i4 ta1 chi4ñu3 bi3tin3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 yo'4o4 ki4xi3 ndo1o3 tu1ni4ni2 ndi4 nda1 ja1 yo'4o4 ni1-ka'1an(1)=e1 xi'4in4 na1 yo'4o4 tan3 so'3o3 ka'4an2 ba3 ji1ndio4si2 ndi4 na1 ku3-ta3ka3a3 nda'3a4 ku4u4=na2 nu14u3 ji1ndio4si2 ndi4 xi'3na3 *padrinu** na4 tu1u3, ndu3ku4=na2 yo4o4, a1chi1 ja1 tu1ni4ni2 ndi4ka2=na1 ku4u(4)=a3. Ja1 tu1ni4ni2 i4yo2=na1 xi'4in4 ba42, tan3 sa3kan4 ba42 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ndi4 *padrinu** ndu3ku4=na3. Ndi4 yo1o4, yo1o4 marzu ko3ndo(3)=a2 ku4ni2 na1 yo'4o4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2, ya1 kan4 ndi4 xi'3na3 nu14u3 su1tu1 ba3 ku4u(4)=a2 ju4-na3ni2 tu1ni4ni2 kan4 nda4tu'4un4 ba3 yo4o(4)=e2 nda4tu'4un4 si4ki4 yo4o4 ba42 tan3 ndi4 yu3ba4 yo4o4 su1tu1 ku4u4 ta1 ta4xi3 na3ni2 tu1ni4ni2 ta1 kan4 ku4u4 ta1 ni'4i4 tu1ni4ni2 tan3 sa3kan4 ndi4 ndi'4i4 ji'4in(4)=a2. Mm, ya1 kan4 ba42 ku4ni2=yu1 ndi4 yu'1u1 *como pedidor** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 yo'4o1 ta1 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3 yo'4o1 ta1 ta4u3ni2 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ya1 ndo3ko3o4 ba'1a3 yo4o4 ku4u(4)=a3. Ji1ndio4si2 ta1 ku4u4 ta1, ku4u4 ta1 ji'4in4 tu1ni4ni(2)=a2 ndi4 ba14sa4 ku4-xi'4nda24 xu4mi4 ji1ndio4si2 ndi4 na1 yo'4o4 ku4u4 na1 ndo13ni'3i(3)=a2 na1 yo'4o4 ku4u4 na1 nda13-ndi3so(3)=a2 tan3 yo'4o4 ndi4chi2=yu1 xi'4in4=na2 ta4ta2, yu'1u1 *como pedidor** ndi4 yo'4o4 ndi4chi2=yu1 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 xa'1a4 yu'1u1 ndi4 nda4a2 su3u3 nda4a2 su14u3 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 nda4a2 bi3tin3 nda4a2 i3ta2an2 ndi4 tu1ni4ni2 ya1 ku3-na3ni2 ba42 a1chi1 ya1 ko4nde3e4 i3ni2=na1 ku4u(4)=a3. marzu ko3ndo(3)=a2. Sa3kan4 ba3 *señor**. Ko14o(3)=a2 kan4 i4yo2 ta4ta2. Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4 xa4bi2 ndio4si2=ni42=un4 na4tu2 sa3kan4 ka4chi2=un4 a1chi1, ja1 yo'4o4 nda3tu'4un4 tu(3)=2 ji'4in4 ji1ndio4si2 ndi4 yo'4o1 ku4u4 ta1 chi4ka2 nde3e4 ji'4in4=na2 tan3 tan3 ya1 ba'1a3 i4yo2 ku4u4 ba(3)=e2 *señor** kwi14i3, ko14to(3)=on4 yo'4o4 nda1 kan4 ko3to(3)=on4 ji'4in4 tiem4pu2 ji'4in4 na1 kwa4chi3 na1 ka1a3 ndi4 i3in3 *oro** ku4u4 na1 ka1a3 ki4ta'4an4=na2 ji'4in4 ta'4an4=na2 ya1 ka1a3 ba42 ko4ndo3 *tesoro** ya1 ni'1i4 ta1 lu3u3 xa4bi2 ndio4si2=un4 ndi4 sa3kan4 ka'4an2=on4 ko3o(3)=a2 tan3 sa3kan4 ku3-na3ni2 ba(3)=e2 ndi4 ki3xi3=ndu2 nu14u(3)=un4 tan3 sa3kan4 ndi4 ku'1un1 yo4o4 nu14u3 su1tu1 ta4ta2. Ku'1un1 yo4o4 nu14u3 su1tu1. Tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 i3nga(2)=e2 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4, nda4tu'4un4=ni42 ba3 yo4o4 tan3 ndi4 ji1ndio4si2 na1 ko4ndo3 *familia** ndi4 ku4ma1ni4=a2 ka'4an2 i3ni2 ji1ndio4si2 ja1 ji4ni2 ba(3)=e4 ndi4 *como costumbre** ndi4 e1ta4 i3nda14=e2 sa4-nda'3bi2=o4 ji1ndio4si2 ndi4 ya1 i4yo2 ku4u(4)=a2 ta4ta2 ba1xi3=a2 xi'4in4=ndu2, tan3 na4 ko'3o3 ji1ndio4si2 e1ta4 i3nda14=e2 ku3-ta'1bi4=na3. *señor** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ndi4 ya1 yo'4o4 ba42 ni1-ni'1i4 nda'3a4 ji1ndio4si2 tan3 yo'4o4 tan42 *como costumbre** ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 xa'1a4 ji1ndio4si2. *Hombre señor** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ya1 kan4 ndi4 i4yo2 ba(3)=e2 kan4 i3nda14=e2 ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ku3-nda3tu3 na'3a2=on4=lu3 nu4chi'4i2 a1chi1 ndi4 ta'4a1=lu3 ku4u4 tin3 tan3 ya1 yo'4o4 ku4u4 nu4mi24 ku4u4=na2, ta'4a1=ni42 chi3ñu3 na1 si'4i2 yo'4o4 ta4ta2 ndi4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ka'1an(1)=on4 xi'4in4 ta'4an4 yo4o4 na4 ku3-nda3tu3=na2 tan3 yo'4o4 tu3 [...]ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ndo'4o1 *señores** na1 ko4ndo3 *familiar** ni1-i3xa3 *invitar** se'1e3 ndio4si2 ta1 xi'4in4 be'3e3 ndo'4o1 ka'4nu3=ni42 ko3o3 [i3ni2]=ndo4 nda4tu3 na'3a2=ndo4 ta4ta2 nda4tu3 na'3a2=ndo4 tan42 *como costumbre** ndi4 xa1 xi4ni2 ba(3)=e4 sa1a3 i4xa3 tu1ni4ni2 nda4tu3 na'3a2=ndo4 ji'4in4 ji1ndio4si2 ta1 xi'4in4 be'3e3 ni1-ka'1an1=ra1 ji'4in4=ndo4 tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ko3nde3e3 na'3a2=ndo4 ta4ta2. Ba'1a3, ba'1a3 ndi4, ka4ni'1i3 ndi4 ke4e4=na2 kwa'1an1 ba3=na2 ba143 nda4tu3=na2 tan3 ka'4an(2)=e2 xi'4in4=na2 na4 ku3-nda3tu3=na2 ta4ta2 ta1 xi'4i4 ku4u4=ra2, an3 ba'1a3 ba3, ba'1a3 ba3, ba'1a3 ta4ta2, ba'1a3 *manu**, Xa4bi2 ndio4si2 ji1ndio4si2 ndi4 ta1 yu4bi24 ku4u4=ra2 ni1-ka'1an(1)=e4 ji'4in4=ra2 na1 yu4bi24 ku4u4 tu3 ndu'1u1 ba3 i3in3 ku4u4 ndi'3i3 ba3 yo4o4 tu1ni4ni2 yo'4o4 na4 ka'1an1=yu1 xi'4in(4)=un4 yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 ndi4 ba14sa4 ni4-ta3xi3 na'3a2 mi3i(4)=o4=e2 ndi4 yu3ba4 yo4o4 ku4u4 ta1 ta13xi3 na'3a2=ra(1)=e1, Adán, Eva, na1 kan4 ku4u4 na1 ta13xi3 na'3a2=na(1)=e1. La3tun4=ni42 ni1-ndo1o3 tu1ni4ni2 na4 ndi3-ki'3in3 ji1ni(4)=o4 la3tun4=ni42 ni1-ndo1o3=a3, tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 e1ta4 in3ka4ni24 ku3-si1i4 i3ni2 ji1ndio4si2 na1 ta'4an4 yo4o4 ndi4 i4yo(2)=a2 ta4ta2, ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4, [...]e1ta4 in3ka4ni24 ko14o(3)=a2 [...]kwa'1a4=ni42 nda4ka3 ki1bi4 ñu3u2 ki1bi4 kwi1ya1 ndi4 e1ta4 in3ka4ni24 ndi4 i4yo(2)=a2 ta4ta2. Ba'1a3 *señor**. *hombre señor** ta4ta2 bi3tin3 ni1-ki3xa2a2=ndu1, ni1-xa1a1 tiem4pu2 ni1-xa1a1 ki1bi4 ya1 ku4u4 ya1 nda13tu'4un4 yo4o4 xa'1a4 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 *hermano** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 a1chi1 ba14sa4 sa4-nda'3bi2 ta'4an4 yo4o4 ji'4in4 tu1ni4ni2 ndi4 xa1 yo'4o4 ba1xi(3)=o4 ji'4in4 tiem4pu2 ña'1a3 yo4o4 tan3 ya1 yo'4o4 kwa'1an1 sa4-ndi'3i(3)=o4 ya1 ku4u4 tu1ndi4ni2 xi'4in4 na1 kwa4chi3 a1chi1 [ya1]ja1 ni1-nda3tu'4un4 yo4o4 ku4u(4)=a2, bi3tin3 ndi4 *padrinu** ndi4 xa1 i4yo2=na1, ja1 ni1-xa'1an1=ndu1 nu14u3 su1tu1 tan3 ja1 i4yo2 ku3-na3ni2, ya1 ja1, na1 ta3nda'3a4 ku4u4 na1 kwa4chi3 ya1 kan4 ba42 ndi4 ba1xi3=ndu2 nu14u(3)=un4 *señor** i4xa3 *invitar**=ndu2 yo'4o1 xi'4in4 ña4 lu3u3, i4yo2=on4 ji'4in4 se'1e(3)=on4 tan3 sa3kan4 ku3-ñu'4u4 na1 kwa4chi3 nu14u(3)=un4 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ko14o3 ya1 i1ni4 ko14o(3)=a2 chi1tun3 a1chi1 ya1 yo'4o4 ba42 ndo13ko3o(4)=on4 ji'4in4=ndu2 ni1-ka'1an(1)=on4 ji'4in4=ndu2 ndi4 ya1 kan4 ba42 xi4kan1=on4 ku3-ñu'4u4 se'1e(3)=on4 xi'4in4 ta1 lu3u3 se'1e3=na3, bi3tin3 ndi4 xa1 i4yo(2)=a2 ta4ta2 xa1 i4yo(2)=a2 yu3ba4=2 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ... Sa3kan4 ba3 *señor** ndi4, bi3tin3 ndi4 o4ra2 ndi4 xa1 nu4mi24 kwa'1an(1)=e1 tan3, xa1 nu4mi24 kwa'1an1 o4ra2 tan3 *sei** ku4u(4)=a2 ya1 ku4u(4)=a2 nda4tu3 su1tu1 tan3 sa3kan4 i4yo2=ndo4 yu14kun3 tan3 sa3kan4 ndi4 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 a1chi1 ja1 o4ra2 ndo13ko3o(4)=e4 ku4u(4)=a2 ta3nda'3a4 na1 ba4li4 ya1 *sei** tan3 xa1 i4yo2 ba'1a3=e2 yu3ba4=2 tan3 ndi4 su1tu1 ndi4 ta1, *cuenta** xa1 nda4tu3 ku4u4 ta1 kan4 tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 na4tu2 na1 *familia** tan3 ni1-nda3tu'4un(4)=un4 ji'4in4 na1 kan4 na1 ku'1un1 ti'4bi3 ku4u4=na2 xi'4in(4)=un4 yu14kun3. Ba'1a3 *señor**. *Hombre** ta4ta2 ndi4, ndi4 kwa'1an1 yo4o4, ya1kan3, ba1xi3=ndu2 ndi4 na1 ba1xi3 kwi3so3=ndu2 ku4u4=ndo4 tan3 ku'1un1 yo4o4 yu14kun3 ta4ta2. Xi'4in4 ña4 lu3u3, a1chi1 *novio** ndi4 xa1 i3kan4 nda13-ki'3in3 ña'3a4 *padrinu** tan3 i3kan4 xa1a1=ra1. Ka3ma2 xi4nu3 o4ra2 kwa'1an(1)=e1. *Hombre** yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3 ka4xi3 ka'1an(1)=on4 ji'4in4 ji1ndio4si2 ndi4 i3kan4 ndi3-ki3ta'4an4 yo4o4 ndi4 ya1 *plaza sífica** ye14..., ye'14e4 be3chi4ñu3 i3kan4, i3kan4 ba42 ta13xi3 na3ni2=na1 i3kan4 i13xa3 ku3tu4 ji1ndio4si2 na1 ko4ndo3 *padrinu** tan3 i3kan4 ba42 i4yo2 yo4o4 xi'4in4 na1 ko4ndo3 *familia**, ke3e(3)=o4 yu14kun3 tan3 ki3xa2a(2)=e4 ndi4 i3kan4 ki3xa2a2 yo4o4. Ba'1a3 ba3 *señor**, ku'1un1, i4yo2 ba3 yo4o4 ji'4in4 tu1ni4ni2. *Hombre señor** yo'4o1 ta1 ji'4in4 si1si'4i2 bi3tin3 ndi4 xa1 ni1-xi1yo3 *misa** xa1 ni1-ndi'3i3 ji'4in(4)=a2 i13xa3 yu3ba4 yo4o4 su1tu1 na1 kwa4chi3 xa1 ni1-ko3ko4=na(2)=e2 i1i4 xa1 i4yo2 ba'1a3 xi'4in4=na3, ya1 yo'4o4 ba42 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 xi'4in4 ndu'1u1, yu'1u1 *como pedidor** ndi4chi2=yu1 nu14u3 tu1ni4ni2 xi'4in4 ji1ndio4si2 ta1 na3ni4 Francisco tan3 bi3tin3 ndi4 ja1 ju13-na3ni(2)=a2 ta4ta2, yo'4o4 ni1-ke3e3 na1 kwa4chi3 ye'14e4 yu14kun3 tan3 ya1 yo'4o4 ba42 ka'4an2 yo4o4 ji'4in4 ta'4an4 yo4o4 ya1 yo'4o4 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 tan3 bi3tin3 ndi4 ja1 i4yo2 ba'1a3=e2 xa1 yo'4o4 ju13-na3ni2 tu1ni4ni2 tan3 bi3tin3 xi4kan(1)=e1 ma1ni4 nu14u(3)=un4, xi'3na3=ni42 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 ya1 [...]mi3i(4)=un4 ko3o(3)=on4=a2 ka4i3ni2, ta4ta2 ko14o(3)=a2 i1ni4 ko14o(3)=a2 chi1tun3. E1ta4 lu3chi'4i2 ni1-ni'1i4 nda'3a4 ji1ndio4si2 ti'4bi3 sa3kan4 ku'1un1 yo4o4 ji'4in4 na1 ko4ndo3 *familia** a1chi1 xa1 sa3kan4 ni1-ndo1o3=a2 ji'4in(4)=un4 ndi4 *plaza sífica** i3kan4 ku4u4 ya1 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 i3kan4 ko3o(3)=a2, e1ta4 in3ka4ni24 ko3o3 ya1 si1i4 tan3 na4 ku14-chi1tun3 ji1ndio4si2 tan3 sa3kan4 tu3 mi3i(4)=un4 ndi4 e1ta4 lu3u(3)=a2 e1ta4 na4 yu3ba2 ni1-ndu3ku4 ji1ndio4si2 ya1 ku4u(4)=a2 ku3ndu'4u4 nu14u3 is1ta4 ku3xi3yo4o4 na1 nda'4bi2 ndi4 sa3kan4 xi4xi3 ba3 yo4o4 tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 xi'4in4 na1 ko4ndo3 *familia** ndi4 ti'4bi3 ku'1un1 yo4o4 xa1a1 yo4o4 i3kan4 ta4ta2 *Hombre** ndi4 yo'4o4 i4yo2 ta3yu2 ko3nde3e3=ndo4 ta4ta2, ba'1a3 ndi4 ja1 ni1-ki3xa2a2=ndo4 yo'4o4 ndi4 yo'4o4 ni1-ki3xa2a2 yo4o4 tan3 ja1 yo'4o4 ba42 ko3o(3)=a2 si1i4 e1ta4 i3in3 sa4-nda'3bi2 ta'4an4 yo4o4 in3ka4ni24 tan3 kwi1ta1 i'3nu(3)=e4 kwa'1an(1)=e4 a1chi1 ya1 yo'4o4 ba42 ko4ndo(3)=a2 ya1 nda13tu'4un(4)=e4 xa'1a4. *Hombre** ndi4 ka4chi2 ji1ndio4si2 ta1 chi4ñu3, yu'1u1 tan42 *como pedidor** ka'4an2 ji1ndio4si2 xi'4in(4)=2 ta4ta2, ba'1a3 ndi4 ja1 ni1-ki3xa2a2=ndo4 tin3 tan3 *ante** ka1 ya1 ki3xa3a4 ya1 ku4u(4)=a2 si1i4, ya'1a3 ji1ndio4si2 ta1kwi42 na4 ka'4an(4)=e2 sa3kan4 tin3 tan3 tan3 a1chi1 ka1 tan3 na4 ya'1a3 na1 kwa4chi3, ya'1a(3)=on4 xi'4in4=na2 nu14u3 *mesa** ña4 lu3u3, a1chi1 ndi4 ya1 kan4 nda13tu'4un4 yo4o4 tan3 ta3xi3 na3ni2 yu3ba4 si'3i4=ya2 ka'1an1=ra1 *conseju** ji'4in4 na1 ba4li4 sa1a3 ko3nde3e3=na2 ki'3in(3)=a2 ku'1un1 *señor** tan42 *como costumbre** ndi4 i4yo2 yu3ba4 si'3i4 su14u3 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 ka'1an1=na1 xi'4in4 ta1 lu3u3 nda4a2 chi3ñu3 a3sa3=ra2 nda4a2 *mandado** a3sa3=ra2 xi4..., nu14u3 be3chi4ñu3 tan3 ku3-xi'4nda24 xu4mi4=ra2 ka3chi2=ra1, ni14-xa'1an1 ndo'4o1 ko1to1=ndo4 ko14o3 tu1ni4ni2 ni4-xa'1an1 ndo'4o1 ko1to1=ndo4 ni1-ka'1an1=ndu1 ji'4in4=ndo4 ki1bi4 ta13nda'3a4 yu'1u1 ki1bi4 i3ku3 ki1bi4 ka1ñu3u2 tan3 bi3tin3 ndi4 ka'4an2=ndo4 xi'4in(4)=2, ka3chi2 ta1 lu3u3 tan3 yo'4o4 i4yo2 yu3ba4 si'3i4 yo'4o4 ki13xa2a2=na1 ta4ta2, *ante** ka1 ya1 ku4u(4)=a2 nda4a(2)=e2 ba42 ku3u3 ku3-ta1kwi42 ji1ndio4si2 ya'1a3=na2 ya1 ku4u4 ta1kwi42 tan3 tan3 na4 nda3tu'4un4 yo4o(4)=a2 tan3 na4 ka'1an1 yu3ba4 si'3i4 ji'4in4=na2 a1chi1 chi3ñu3 kan4 ba1xi3 na1 yo'4o4 *como costumbre**. *Hombre señor comisario** ba'1a3 ndi4 ja1 yo'4o4 ni1-ki3xa2a2=ndo4 ta4ta2 tan42 *como autoridad** ndi4 yo'4o4 ni1-ki3xa2a2=ndo4 tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 nda4-kwa'1a3=2 nda'3a4=ndo4, ki1bi4 i3ku3 ki1bi4 ka1ñu3u2 ni1-xi1ka3 ji1ndio4si2 yo'4o4 nda13-ndu3ku4=na2 yu'1u1 ka3ka(3)=2 chi3ñu3=na2 ka3ka(3)=2 tu1ni4ni2=na1 tan3 ni1-ku3ni2 yu3ba4 yo4o4 ni1-ku3ni2 si'3i(4)=o4, be'3e3 ji1ndio4si2 yo'4o4 ni1-xa'1an1=ndu1 *señor** Constantino be'3e3 ta1 yo'4o4 ni1-xa'1an1=ndu1 ti'13bi4=na2 yu'1u1 ni1-xa'1an(1)=e1, ya1 nu14u3 ya1 u1bi1 ya1 u1ni1, ya1 ku1mi4 ju13-na3ni2 tu1ni4ni2 ni1-ju3-na3ni(2)=a2 ni1-sa1a4 ta1kwi42 ba3, tan3 ndi4 ni14-kwi3i3 ku3-na3ni(2)=a2 nda1 ndi'4i4 bi4 tu3ku(3)=a2 ndi4 ta1nda1 bi3tin3 ba42 ju13-na3ni2 ndi'3i(3)=a2 ta13nda'3a4, ni1-ju3-ñu'4u4 na1kwa4chi3 ta13nda'3a4=na2 yu14kun3 ji13ni2 kwa4chi3 na'4nu3 bi3tin3 ndi4 ya1 yo'4o4 ba42 ku4ma1ni4 xi'4in4=na2 i13xa3 *invitar**=ndu1 ndo'4o1 *como autoridad** tan3ba1xi3=ndo4 tan3 ya1 yo'4o4 ba42 ka'1an1=ndo4 *conseju** xi'4in4 na1 kwa4chi3 tan3 ya1 yo'4o4 ba42 ndi'4i4 an4 ndo1o3=a2 xi1ni4=na2 an4 ndo14o13=a2 xi1ni4=na2 an4 ku3ni3 an4 ku14ni3 ba3 tu3 ti3kwa'4a2 ndi4 xa1 yo'4o4 ki13xa2a2 ndo'4o1 *señor autoridad** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ka'1an1=ndo4 *conseju** xi'4in4 na1 kwa4chi3 a1chi1 ndi4 ya1 yo'4o4 ba42 ni1-ka'1an1 [...]tan3 ka'1an1 tu3 mi3i4 ba3 ji1ndio4si2 ta1 ku4u4 tu3 ta1 ji'4in4 si1si'4i2, sa1a3 i4yo2 ya1 ku4u(4)=a2 ni1-ka'1an1=ndu1 nda13tu'4un4=ndu2 xi'4in4=ra2 tan3, tan3 bi3tin3 yo'4o4 kwa'1an1 ju13-na3ni2 tu1ni4ni2 ka'1an1=ra1 ji'4in4=ndo4 nda3-kwa'1a3=ra2 *cuenta** nu14u3=ndo4 *señor autoridad** Ba'1a3 *señor**, ba'1a3 ta4ta2. Na4 nda3ka1tu'4un4=ndu2 na1 kwa4chi3 tan3 sa3kan4 ku3ni2=o4 sa1a3 ti4 ka3chi2=na1 sa3kan4 ndi4 nda3-kwi3in3=na3, a1chi1 ndi4 chi3ñu3 kan4 ba1xi3 ba3 ndu'1u1 ku4u4=ndu2 yu3ba4 si'3i4 *hombre** yo'4o1 ta1 lu3u3 Corneliu, bi3tin3 ni1-ki3xa2a2=ndu1 ku4u4=ndu2 na1 ta4u3ni2 ba14sa4 ba1xi3=ndu2 ndi4 i4yo(2)=a2 xi'4i4 i4yo(2)=a2 ka'4ma3 ka4ti1in1 la3tun4 si1i4 ku4u4 ya1 kan4 ba1xi3=ndu2, xa'1a4 yo'4o1 na1 u1bi1, xa'1a4 ndo'4o1 na1 u1bi1 ta'4an2 ba1xi3 ndu'1u1 ku4u4=ndu2 yu3ba4 si'3i4 ba14xi13=ndu2 ja14(3)=e2 ndi4 la3tun4=ni42 ku4u4 i4yo2=ni4(2)=a2 xi'4i4 ku4ni2=ni42=ndu1 ko'3o3=ndu2 ya1 kan4 ba1xi3=ndu2 xi4ka3=ndu2 ma14ñu2 ka1a3, yo'4o4 ji4ni3 so'1o3=ndu2 ka'4ma3 ka4ti1in1 ba1xi3=ndu2 ndi4 be'3e3 chi4ñu3 ni1-xa'1an1=na1 i13xa3 *invitar**=na1 ta1 ko4ndo3 *pedidor** ta1 ku4mi3i4 tu1ni4ni2 ya1 kan4 ba1xi3=ndu2 xa'1a4 ndo'4o1 na1 u1bi1 ta'4an2 tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=ndo4 ya1 yo'4o4 ku4u4 ya1 ni4nu3 ya1 yo'4o4 ku4u4 ya1 la3tun4 ta13xi3 yu3ba4=ndo4 si'3i4=ndo4 na1 yo'4o4 ku4u4 na1 ku13mi3i4 tu1ni4ni2 tan3 bi3tin3 ju13-na3ni(2)=a2 tin3 yo'4o4 i4yo2=ndo4 bi3tin3 tan3 i13xa3 *invitar**=na1=ndu1 ba1xi3=ndu2 tan3 na4 nda3ka1tu'4un(4)=2 yo'4o1 ta1 lu3u3 Corneliu, ¿an4 ndi3xa3 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 se'1e3 yu3ba(4)=e4 ndio4si2 ndo3ni'3i3, ndo13ni'3i3=ndo4 ta1 ko4ndo3 *pedidor** ni1-xi1ka3=ra2 ya1 ku4u4 tu1ni32=ndo4tan3 ta13xi3 na3ni2=ra(1)=e1 xa1 yo'4o4 i4yo(2)=a2 bi3tin3 tan3 ya1 kan4 ba1xi3 ndu'1u1 an4 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 ni1-chi3ka2=on4 *ánima**=on4 ndi4 ña4 lu3u3 ña4 si'4i2=un4 ko3ndo(3)=an4 ña4 ku3-ni'3i3 ta'4an4 xi'4in(4)=un4 ku4u(4)=an4 ni1-nda3-ka'3an(4)=on4 xa'1a4 ji1ndio4si2 ndi3kin4=na2 ta3ta2=na1 tan3 bi3tin3 ndi4 ja1 yo'4o4 i4yo2=ndu1 tan3 ka'4an2=ndu1 xi'4in(4)=un4 nda4ka1tu'4un4=ndu2 yo'4o1 an4 ndi3xa3 ba'1a3 ku4u(4)=un4 yo'4o1 ta1 lu3u3. Ba'1a3 *señor**, ba'1a3 ndi4, ndi4 ko1to1 ku14si4ki24=un4 xi'4in4 tu'1un3 ni1-ka'1an(1)=on4 xi'4in4 na1 ta4u3ni2 tan3 ko1to1 ku14si4ki24=un4 tu'1un3 ka'4an2=ndu1 xi'4in(4)=un4 a1chi1 yu3ba4 si'3i4 ku4u4=ndu2 ba1xi3=ndu2 ba1xi3 ko1to1=ndu1 ka3chi2 yo'4o1 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42, ni14-xa'1an1 bi4 ndo'4o1 na1 be'3e3 chi4ñu3 ku'1un1 ko1to1=ndo4 tan3 bi3tin3 ndi4 ka'4an2=ndo4 xi'4in(4)=2 ka3ka(3)=2 chi3ñu3 ka3chi2 ba3 yo'4o1 xi'4in4=ndu2 tan3 bi3tin3 ndi4 ndu'1u1 ndi4 ba1xi3 ndu'1u1, ba1xi3 tu3 na1 ta4ku3ni2 ba1xi3, ba1xi3 ko1to1=ndu1 tu1ni4ni2 nda13tu'4un4 ji1ndio4si2 xi'4in4=ndu2 tan3 ba1xi3=ndu2 xa'1a4 ndo'4o1 na4tu2 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 ña4 lu3u3 ka1a3 ni1-ka'1an(1)=on4 xa'1a4 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ko1to1 ku14si4ki2(4)=un4=a2 ko1to1 sa14-nda3ñu'4u(4)=un4=a2 ko1to1 a14sa(3)=on4 i3in3 si3ki2 xi'4in(4)=a2 ku3-ni'3i(3)=un4=a2 ndi4 ta13xi3=na(2)=e2 nda'3a(4)=on4 ndi4 i3in3 *oro** ba42 ta13xi3=na(2)=e2 nda'3a(4)=on4, ña4 si'4i2=un4 ko3ndo(3)=an4 ña4 ka'1an(1)=on4 xi'4in4 ban4 ña4 ku3ni3 ñu'4u(4)=un4 ban4 ndi3sa3a4=e2 ka'1an(1)=on4 xi'4in(4)=an4 ndi3sa3a4=e2 ko3o(3)=on4=a2 ka4i3ni2 xa'1a(4)=en4 ko1to1 a14sa(3)=on4 sa13ni1ku3 xi'4in(4)=an4 la3tun4 ba(3)=en4 ka1a3 i4ndu'3u(4)=an4 nu14u3 yu3ba(4)=en4 si'3i(4)=an4 ndi4 ña4 i4yo2 ma1ni4 ku4u(4)=an4 ña4 xi4xi3 ku4u(4)=an4 ña4 xa4xi24 ku4u(4)=an4 ya1 i4xa3 ma1ni4=na2 ku4u(4)=a2 ya1 xi4to3 kwe4nda2=na1 ku4u(4)=a2 ko14o3 tu'1un3 kwi4ñu2 i4yo2 nu14u(3)=a3, ko14o3 ya1 sa13ni1ku3 ka'4an2=na1 xi'4in(4)=a3, ba'1a3 is1ta4=e2 ba'1a3 ta1kwi4(2)=a2 ba'1a3 ku3xi(3)=a2 ya1 kan4 la3tun4=a2 na4ma4=e2 ndo13-ko3to3 nda3a2=on4=a3, tan3 sa3kan4 ku3-ni'3i(3)=un4=a2 tan42 sa3ba3 i4yo(2)=a2 xi'4in4 nda'3a4 yu3ba4 si'3i4=a2 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3=na3, tan3 sa3kan4 ku3-ni'3i(3)=un4 se'1e3=na2 ya1 kan4 ba'1a3 ku4ni2 na1 ka1a3 xi4ni2=na1 yo'4o1, yo'4o1 ta1 lu3u3 Cornelio yo'4o1 ku4u4 ta1 ka'4an(2)=e2 xi'4in4 sa3kan4 ba42 ndi4 ba'1a3 ku3-ni'3i3=na2 yo'4o1 ba'1a3 ka'1an(1)=on4 ji'4in4=na2 ni1-xa1a(1)=on4 be'3e3=na2 ji'4in4 ña4 si'4i2=un4 ko1to1 nda14ndo4so2(4)=on4 xa'1a4=na2 ko1to1 ndo14ko3o(4)=on4=na2 a1chi1 nda4-ka'3an4 na1 ka1a3 se'1e3=na2 ndi4 se'1e3=na2 sa14-kwa'3nu3=na2 ku4u(4)=a2 su14-ku3xa3=na2 ku4u(4)=a3. Tan3 bi3tin3 yo'4o1 ku4u4 ta1 ndi13-ki'3in(3)=un4=a2 bi3tin3 tan3 yo'4o1 ku4u4 ta1 ka3sa3 ma1ni(4)=un4=a2 ndi4 ya1 ka3sa3 ma1ni(4)=un4 ba42 tio1to1 ba42 ya1 ka3xi4=a2 ya1 ku3xi(3)=a2 ko14o3 tu'1un3 kwi4ñu2 nu14u(3)=a3. Ya1 ndo3ko1o3 ba42 ya1 ndi3ko3 ku4u(4)=a2 ndi3sa3a4=e2 tan3 ka'1an(1)=on4 xi'4in(4)=a2 a1chi1 yo'4o1 ku4u4 ta1 [...]yo'4o1 ku4u4 ta1 ni'4i4=a3. Na3ni2 bi4 ku4u4 si'3i4 ndi4kun2 bi4 si'3i4 tan3 sa3kan4 ndi4 ka'1an(1)=en4 xi'4in(4)=a2 ndo3ko1o(3)=a3. A1chi1 ndi4 sa3kan4 ni1-ndo1o3=a2 ndi4 ya1 ndi3ko3 ku4u(4)=a2 sa3kan4 ni1-ka'1an1 na1 ko4ndo3 yu3ba4 ñu'4u(4)=a2 ko4ndo3 siu'4un(4)=a2 ko4ndo3 xi3to2 ko4ndo3 xi1i4 ni1-ka'1an1=na1 xi'4in(4)=a2 ta1 ku4u4 ta1 sa14-kwa'3nu3 sa14-ku3xa3, nda13tu'4un4 ba3 na1 kan4 xi'4in(4)=a2 ni1-ka'1an1 ba3=na2 xi'4in(4)=a2 tan3 ndi4 yo'4o1 ku4u4 ta1 ka'1an(1)=on4 xi'4in(4)=an4 sa4-ndo3ko2o(2)=on4=ña4 an4 nda3ka3ta(3)=en4 tio1to1 na1 ko4ndo3 si1so(3)=an4 na4 nda3ka3ta(3)=en4 tio1to(1)=on4, ya1 ku3xi(3)=un4 ya1 ka3xi(4)=un4 ka'1an(1)=on4 xi'4in(4)=an4 xu14xan3=ni42 tu'1un3 sa13ni1ku3 ko3o3 xu14xan3=ni42 tu'1un3 ba'14a4 ko3o3 nu14u(3)=un4 a3sa3 *acostumbrar**=on4 ña4 lu3u3 ña4 ka1a3 ndi4 ba3 ni14-xa'3nu(3)=an4 sa3kan4 ndi4 ba3 ba'1a3 xa'13nu(3)=an4 tan3 sa3kan4 ku3-ni'3i(3)=un4=ña4 *hijo** ka'1an(1)=on4 xi'4in4 ña4 lu3u3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ya1 ka1a3 ku4u4 ya1 bi4ka3 ta13xi3 yu3ba(4)=on4 si'3i(4)=un4 nda'3a(4)=on4 ya1 ka1a3, ko14o3 ya1 bi4ka3 ni4-i3xa3 ma1ni4 ji1ndio4si2 yo'4o1 ya1 yo'4o4 ku4u4 ya1 bi4ka3 nda'3a4=ndo4 ko3o(3)=a2 nda'3a4=ndo4 ka3ku3nu(3)=a2, nda'3a4=ndo4 ba'1a3 ko3o3 be'3e3=ndo4 ba'1a3 ki3ti4 sa1na1=ndo4 xu'14un4=ndo4 nda3-ka'3an4=na2 xa'1a(4)=on4 nu4nu3 i3ta2an2 i3sa42 a3sa(3)=on4 *mandado** be'3e3 chi4ñu3 tan3 ndi4 na1 ba'1a3 i4yo2 ku4u4=ndo4 na1 ba'1a3 ko3o3 ku4u4=ndo4 ya1 kan4 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 *conseju** kan4 xa'4a13=2 yo'4o1 yu'1u1 ku4u(4)=2 ta1 chi4ñu3 yu'1u1 ku4u(4)=2 yu3ba4 si'3i4 ki13xa2a2=yu1 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 ta4ta2 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ya1 kan4 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 tan3 bi3tin3 ña4 lu3u3 ku4u4 ña4 nda3ka1tu'4un4 tu3ku(3)=2 bi3tin3, yo'4o1 ña4 lu3u3, sa1a3 na3ni4 ja3 ña4 lu3u3 se'1e(3)=on4 yo'4o1 ta1, yo'4o1 ta1 ji'4in4, ko4ndo3 yu3ba4 ña4 lu3u3. Rosalba, yo'4o1 Rosalba ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 an4 nda3ka1tu'4un(4)=2 yo'4o1 *hija** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 a1chi1 ndi4 tu1ni4ni2 ndi4 xa1 ju13-na3ni2 ba43 ni1-chi3ka2=on4 *ánima**=on4 ndi4 ta1 lu3u3 ka1a3 nda13-kwi3in(3)=un4 ku3ndu'4u(4)=un4 xi'4in4, tan3 ndi3xa3 ku4u(4)=un4 ndi4 nda13-kwi3in(3)=un4 ku3ndu'4u(4)=un4 xi'4in4=ra3, i3i(4)=un4 ku4u4=ra2 bi3tin3 ta1 ni1-ta3nda'3a4 xi'4in(4)=un4 ku4u4=ra2 xi13to(3)=on4 *misa** xi'4in4=ra2, ju13-na3ni2 tu1ni4ni2 ndi4 na1 ta4ku3ni2 ku4u4 na1 sa14-ki3ta'4an4=na(2)=e2 tan3 ju13-na3ni(2)=a2 bi3tin3 tan3 bi3tin3 ba1xi3 ndu'1u1 ku4u4=ndu2 yu3ba4 si'3i4 ba1xi3=ndu2 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ko1to1 nda14sa3 xi14ni2=un4 i3i(4)=un4 ko1to1 a14sa3 chi1tun(3)=un4=ra2 ko1to1 ku14-so4o(4)=on4 nu14u3=ra2 ya1 ku3xi(3)=un4 ya1 ka3xi(4)=un4 ndi3sa3a4=e2 tan3 ku3nde3e4 i3ni2=un4 [...]xa'1a(3)=on4 *ánima**=on4 xi'4in4 ji1ndio4si2 ndi4 mi4i4 ba1xi(3)=un4 ta1nda1 na1ma3 ka1 ba42 mi4i4 ba1xi(3)=un4 a3sa3 yu3ba(4)=on4 a3sa3 si'3i(4)=un4 ba42 ka'1an(1)=on4 yu3ba(4)=on4 ka'1an(1)=on4 si'3i(4)=un4 xi'4in4 ña4 ta4ku3ni2 xi'4in4 ta1 ta4ku3ni2 a1chi1 ndi4 xu'14un4 na1 ka1a3 ku4u(4)=un4 kwa'1a4=ni42 xu'14un4 ba42 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2 ko14o3 xu'14un4 nde4e(4)=a2 i3chi4 tan3 nda3-kwi3so(3)=e4=e2 tan3 ku3-na3ni2 tu1ni4ni2=o4 ndi4 kwa'1a4=ni42 xu'14un4 ku4u(4)=a3, kwa'1a4=ni42 tu1ni4ni2 ba42 na4 ku3na'3a2 ka3xi4=na2 na4 ku3na'3a2 ku3xi3=na2 tan3 ta13xi3 kwa'4a4=na(2)=e2 tan3 ju13-na3ni2 tu1ni4ni2 yo'4o4 bi3tin3 tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ku3-ni'3i(3)=un4=na2, ba'1a3 ku3-ni'3i(3)=un4=na2 tan3 sa3kan4 ba'1a3 ko3o(3)=on4 na4ma4 ko3o(3)=on4 la3tun4 ko3o(3)=on4 nda1 tan42 sa3ba3 ka4a(4)=on4 xu13ndu'4u(4)=un4 be'3e(3)=on4 sa3kan4 ko3o(3)=on4 xi'4in4 na1 yo'4o4 ka'1an(1)=on4 xi'4in4=na2 be'3e3=na2, an4 ku'1ba3=ra2 i4yo2 an4 ya3ni2=ra1 i4yo2 ka'1an(1)=on4 xi'4in4=na2, la3tun4 ka'1an(1)=on4 xi'4in4=na2 sa3kan4 ndi4 la3tun4 ko3o3 na1 ka1a3 xi'4in(4)=un4 la3tun4 ba'1a3 ko3o(3)=on4 *conseju** ta4xi(3)=2 yo'4o1 ndi4 ko1to1 kwi14ta(1)=e1 ko1to1 ko14yo13=a2 nu14u3 mi'14i4 nu14u3 ya14ka3 ndi4 ya1 ta3xi3 kwa'4a(4)=on4 ba42 xi1ni(4)=un4 a1chi1 ndi4 sa3kan4 ko3o(3)=on4 ku3xa(3)=on4 kwa'3nu(3)=un4 ko3o(3)=on4 be'3e3 la3tun4 ba'1a3 ko3o3 be'3e3=ndo4 la3tun4 ki3ti4 sa1na1=ndo4 ko3o3 xu'14un4=ndo4 ko3o3 ya1 ka3xi4=ndo4 ko3o3 nu1ni4=ndo4 ndu3chi4=ndo4 ko3o3 nda1 tan42 i4yo2 ya1 ku4u(4)=a2 i4yo2 ya1 yu14bi4 ni1-chi3ka2=ndo4, chi3ka2=on4 *ánima**=on4 xi'4in4 i3i(4)=un4 ndi4 na1 ka3sa3 chi4ñu3 ku4u4=ndo4 na1 ko3o3 xu'14un4 ku4u4=ndo4 ya1 kan4 ku4u4 ya1 ka'4an2=yu1 xi'4in(4)=un4 yo'4o1 ña4 lu3u3 yo'4o1 ña4 na3ni4 Rosalba, ¿an4 xi4ni(3)=un4 ya1 ku4u(4)=a2 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 *hija**? Sa3kan4 ba3 *señores** yu3ba(4)=e4 na4 ku3-ni'3i3 *cuenta** xi'4in(4)=a2 *señor** yo'4o1 ta1 xi'4in4 be'3e3. Ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 tan3 nda4-ndi3ko4 yu'1u1 xi'4in4 tu'1un3 ka'4an(2)=e2 xi'4in4 yo'4o1, yo'4o1 ta1 lu3u3 ta1 na3ni4 Corneliu ko1to1 sa14-kwi1ta(1)=on4 ya1 ko4ndo3 *conseju** ni1-ka'1an1 yu3ba4 si'3i4 be3chi4ñu3 xi'4in(4)=un4 ya1 ku3-ni'3i(3)=un4 ku4u(4)=a2 tan3 ya1 ta3xi3 kwa'4a(4)=on4 ku4u(4)=a3, ya1 ka3sa3 chiu4un4 xi'4in(4)=un4 ku4u(4)=a2 ya1 ku3ni3 ñu'4u(4)=un4 ku4u(4)=a3, sa3kan4 ka4a(4)=on4 la3tun4 ba'1a3 ko3o(3)=on4 su14u3 ni1-ki3ta3 ña4 lu3u3 kwa'1an(1)=en4 ka1a3 tan3 ja1 tu'1un3 kwi4ñu2 i4yo2 nu14u(3)=an4 i4yo2 tu'1un3 sa13ni1ku3 i4yo2 tu'1un3 kwi4ñu2 nu14u(3)=an4 ja1 ta1a3 ba3 ka'4an2 ji'4in(4)=an4 ka3chi2=un4 a14sa3 kwi4ñu2=un4 ña4 lu3u3 ña4 ka1a3 ndi4 ña4 i1chi1 ban4 ka1a3 ña4 ko3ndo'3o3 ban4 ya1 sa3kan4 ña4 ku14xi3 ña4 ka14xi4 ban4 ka1a3 ji'4in4 tu'1un3 kan4 ka'1an(1)=on4 ji'4in(4)=an4 tan3 na3ni2 yu'1u1 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 ko4ndo3 *conseju** tan3 ni1-ki3xa2a2 tu1ni4ni2 yo'4o4 un4, nda4a(2)=e2 ba42 ni1-i3xa(3)=on4 ji'4in(4)=an4 lu3u3 un4, ki'3in(3)=un4 *cuenta** ndi4 ya1 nu14u3 ya1 u1bi1, ya1 u1ni1 tan3 yo'4o4 i4yo2 ndu3ku2 ka4chi2=na1 na4chu3 ba42 ka4chi2=na1 i4yo2 ndu3ku2 yo'4o4 *mesa** yo'4o4 ndi4 ya1 ko4ndo3 ndu3ku2 kan4 ndi4 xu'14un4 ba42kan4 na4, an4 ba'14a(4)=e2 kan4 ku3ni2 ñu'4u4=ndo4, ba'1a3=e2 kan4 ku3ni2 ñu'4u4=ndo4 nda4a2 ki3ti4 sa1na1=ndo4 nda4a(2)=e2 ku4u(4)=a2 chi3-nde3e4=a2 ndo'4o1 tan3 yo'4o4 ki3xa2a(2)=on4 ya1 kan4 ba42 ka4chi2=na1 ko4ndo3 ndu3ku2, yo'4o1 *señor** yo'4o1 ta1 lu3u3 ta1 na3ni4 Corneliu ku3-ni'3i(3)=un4 *cuenta** xi'4in4 ya1 ko4ndo3 tu'1un3 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 *conseju** ba143 xa4xa1=ya1, bi3tin3 ba42 xa4xa(1)=e1 bi3tin3. Ba'1a3 *señor** ba'1a3 ta4ta2, ya1 kan4 ndi4 xi13ni2 ndo'4o1 *señores** ndo'4o1 na1 ji'4in4 tu1ni4ni2 tan3 ndo'4o1 sa3kan4 yo'4o1 ta1 ji'4in4 si1si'4i2 tan3 sa3kan4 ndo'4o1 na1 ko4ndo3 *familia** ba1xi3=ndo4 nda13-kwi3in3 ta1 lu3u3 ndi4 ya1 ku3-ni'3i3=ra2 ku4u(4)=a2, ya1 a3sa3 ma1ni4=ra2 ku4u(4)=a3. Ba'1a3 *señor** ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ba'1a3 ba3, xa4bi2 ndio4si2=ndo4 bi3tin3 ndi4 xa1 yo'4o4 ni1-ka'1an1=yu1 xi'4in4 na1 kwa4chi3, bi3tin3 ndi4 ka1a3 ndo4o13=ndo4 xi'4in4 tu1ni4ni2 ta4ta2. Ka1a3 ndo4o13=ndo4 ji'4in4 tu1ni4ni2 ndi4 ja1 ki13xi3=ndu2 ki13xi3 ko1to1=ndu1 tu1ni4ni2. Ba'1a3 *señor** mi3i4=na2 xi4ni2 ba3, mi3i4=na2 xi4ni2 ba3, ni1-ka'1an1 ba3 ndu'1u1. Sa3kan4 ba3 *señor**. *Hombre señor comisario** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 ndi4 ta1 nda4tu3 na'3a2=on4, tan42 *como costumbre** nda4tu3 na'3a2=on4 *señor** nda4tu3 na'3a2=on4 ndi4, xi'4in4 na1 ta4ku3ni2 nda4tu3 na'3a2=ndo4 sa3kan4 nda'3a4 xa'1a(4)=on4 ba1xi3=na3. Nda4tu3 na'3a2=ndo4 ta4ta2 ndi4tan42 *como costumbre** nde4e4=ndo4 *mesa** yo'4o4. Ba'1a3 *señor**, *hombre** sa4-nu1mi4=ndo4, sa4-nu1mi4=ndo4 tan3 sa3kan4 ndi4 na4 ki3xi3=lu3 e1ta4 i3nda14=e2 ... ki'3in3=lu3 se'1e3 ndio4si2 yo'4o4 ku3-ta'1bi4=na2 chi3ñu3 kan4 ba1xi3=na2 na1 yu3ba4 si'3i4 ba1xi3=na2 ba1xi3 ko1to1=na1, *ándale** kwa'4an2 yo'4o1 nu4mi24=ni42 na4 ki3xi(3)=a3. *hombre** ta4ta2 *señor comisario** ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 ku3-ta'1bi(4)=un4 ya1 ku4u(4)=a2 ka4ma1ni4 ji1ndio4si2 ndo'4o1 ko14o(3)=a2 xi4kan1 ndo'4o1 ndi4 tan42 *como costumbre** ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=ndo4 ti3in3=ndo4=a2 ya1 ku4u(4)=a2 ka4ma1ni4 ji1ndio4si2 ndo'4o1 ta4ta2 Ba'1a3 *señor**, ba'1a3 ta4ta2. *Hombre señor** yo'4o1 ta1 ji'4in4 si1si'4i2, ya1 yo'4o4 ni1-xa1a1 ki1bi4 xa1a1 tiem4pu2 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 nda13tu'4un4 yo4o4 ta4ta2 xi'3na3=ni42 yu3ba(4)=e4 na4 ko3o3=ra(2)=e2 ka4i3ni2 ku4-i3chi4 mi3i4=ndo4 ko3o3=ndo4=a2 ka4i3ni2 *y la madre santísima**, ndi3sa3a4=e2 ndo13ko3o4 ji1ndio4si2, Ni14-ndo3ko3o4=na2 ya1 ko4ndo(3)=a2 sa13ni1ku3 ni14-ndo3ko3o4=na2 ya1 ko4ndo3 ya1 ba'14a4 ni1-ndo3ko3o4=na2 ya1 la3tun4 ya1 bi3i4 ya1 la3tun4 ndo13ko3o4=na2 xi'4in(4)=o4 na1 nda'4bi2 tu1ni4ni2 ni1-xa'1an1=yu1 nu14u(3)=un4 ki1bi4 i3ku3 ki1bi4 ka1ñu3u2 tan42 *como pedidor** ni1-xa'1an1=yu1 ka'4nu3=ni42 ku4ni2 yu3ba4 yo4o4 *y la madre santísima san José san patriarca** ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 yu3ba4 yo4o4 ka'4an2 nda3a2=yu1 [...]tan3 ya1 kan4 ku4u4 ya1 ka'4an2 tu(3)=2 xi'4in(4)=un4 bi3tin3 ba3 nda4-ka'3an4=2 yo'4o1 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 yo'4o1 ta1 sa14-ku3xa3 sa14-kwa'3nu3, ji1ndio4si2 e1ta4 nda1 ku4ni2 ka1 ba3=na2 nda3ka1a1 ya1 ko4ndo3 tu1ni4ni2 ku4ni2 ka1 ba3=na2, tan3 sa1a3 a3sa(3)=e4 ndi4 ya1 ko4ndo3 ya1 ba'1a3 ndi4 ji14ni2=o4 na4tu2 ya1 su4kun1 i4yo2 xi14ni2=o4 na4 ya1 ku4nu1 ndi4ka2 ku4u(4)=a3. Tan3 ka'4nu3 ko3o3 i3ni2=un4 xa'1a4 ji1ndio4si2 yo'4o4 na4 ku'1un1 ndi3ko4 ya1 ku4u4 tu1ni4ni2 ta4ta2 a1chi1 lu3u3 ku4ma1ni4 ji'4in4 ji1ndio4si2 ya1 xi'4i4 ndi4 ko14o(3)=a3. Tan3 ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 xa'1a4=na2, ba'1a3 ni1-ka'1an(1)=on4 ki1bi4 ni1-ka'1an(1)=e1 xi'4in(4)=un4 ki1bi4 nda13tu'4un4 yo4o4=a3 ku4-nda'4bi2 i3ni2=un4 xi4ni2=un4 [...]tan3 bi3tin3 ka4xi3 ka'4an(2)=e2 xi'4in(4)=un4 ndo4ko3o4=2 tu1ni4ni2 xi'4in(4)=un4 ndi4 ko14o(3)=a2 i4yo2 ka1 xi'4in4 ji1ndio4si2 ndi4 ndi'13i3 mi3i4 ba3=ya2 ndo'4o4=ni42 xa'1a4=ya2, ka'4nu3=ni42 ko3o3 i3ni2=un4 xa'1a4=na2 ta4ta2. Tan42 *como costumbre** tan3 kwa'1an1 ba3 ndu'1u1, tan3 kwa'1an1 ba3 yo4o4 ta4ta2. Yo'4o1 ta1 lu3u3 [...]ña1a4 ka'4an2=na1, ta1 ta4u3ni2 xi'4in(4)=un4 ya1 ka'4an2=ra1. Sa3kan4 ba3 *señor**, ka1a3 ni1-ndo1o(3)=a3. Alfonso García Rey. *setenta** Yoloxóchitl. All values that are allowed for Transcriber Turn.mode attribute spontaneous planned All values that are allowed for Transcriber Turn.fidelity attribute high medium low All values that are allowed for Transcriber Section.type attribute report nontrans filler All values that are allowed for Transcriber Turn.channel attribute telephone studio