Filenaming: Files should be named by the unique reference number. Thus the 3 tokens of i3in3 'uno' should be in one file of the name 0001.wav We can then later globally change to 0001_Yolox-RCG500.wav, 0003_Bvsta-GCC527.wav, etc. We can also set up paradigmatic comparisons of cognates across the 6 variants. \bvsta Es el campo donde se escribe el cognado \tonos-Rey Es la representación de solamente los tonos, con "." dividiendo las sílabas. \num-reps Es el número de repeticiones buenas incluidas (se quitan los errores del archivo final de sonido) Si es necesario una nota, agrega al final \notas i3in3 i3in3 0001*= uno \bvsta i3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 u1bi1 u1bi1 0002*= dos \bvsta u13bi32 \tonos-Rey 13.32 \num-reps 3 u1ni1 u1ni1 0003*= tres \bvsta u3ni31; u1ni1 \tonos-Rey 3.31; 1.1 \num-reps 3 ko3o3 ko3o3 0004 haber \bvsta ko3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ni1- 0005 completivo \bvsta ni1-xi1yo3; ni1-ji1yo3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 \notas La primera vez dijo ni1-xi1yo3 y despues dos veces ni1-ji1yo3. ku3chi3 ku3chi3 0006 bañarse \bvsta ku3chi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ña4 ña4 ta4ku3ni2 0007 clasificador.fem \bvsta ña4 cha4ku3ni2; ña4 cha4ku1 i3ni2 \tonos-Rey 4.4.3.2; 4.4.1.3.2 \num-reps 3 ta4ku3ni2 ta4ku3ni2 0008 viejo(a) \bvsta tia4ku1 i3ni2 \tonos-Rey 4.1.3.2 \num-reps 3 ta1 ta1 mi3ye42 0009 clasificador.masc \bvsta Ta1 mi3ye42 \tonos-Rey 1 3.42 \num-reps 2 lu14u3 lu14u3 0010a*= mucho \bvsta kwa'1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \notas En Bvsta no existe la palabra lu14u3 sino para decir 'mucho' usan dos palabras: kwa'1a4 y bi'4i4. Estas han sido registradas como 10a y 10b. lu14u3 lu14u3 0010b*= mucho \bvsta bi'4i4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 lu3u3 lu3u3 0011*= poco \bvsta lo'3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Nota la glotal en Bvsta =ni42 ki4xin1=ni42=ra1 0012 mucho \bvsta ki4xin1=ni42=ra1 \tonos-Rey 4.1.42.1 \num-reps 3 ku1mi4 ku1mi4 0013*= cuatro \bvsta ku1mi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 u'1un1 u'1un1 0014*= cinco \bvsta u'1un1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i1ñu1 i1ñu1 0015*= seis \bvsta i1ñu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 u1xa1 u1xa1 0016*= siete \bvsta u1xa1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 u1na1 u1na1 0017*= ocho \bvsta u1na1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i1in1 i1in1 0018*= nueve \bvsta i1in1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 u1xi1 u1xi1 0019*= diez \bvsta u1xi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 sa4-xi1nu3 sa4-xi1nu3 0020 completar \bvsta sa4-xi1nu3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ka3ba3 ka3ba3 0021 estar.untado \bvsta ka3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 cha3ka3ba3 cha3ka3ba3 0022 tender \bvsta Fue otra palabra, nda3ka3kin2 yo4o4 (no se cortÓ) \tonos-Rey \num-reps ña4ni3 ña4ni3 0023 \bvsta ta1 ña4ni4 \tonos-Rey 1 4.4 \num-reps 3 xa'1un1 xa'1un1 0024*= quince \bvsta xa'1un1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 bi14tin3 bi14tin3 0025*= antiguamente; hace mucho tiempo \bvsta bi14tin3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 nde3e4 nde3e4 0026*=** fuerte \bvsta nda3ku34=ni42=ra1 \tonos-Rey 3.34.42.1 \num-reps 3 \notas Aunque dijo nda3ku34=ni42=ra1, que es un adjetivo con intensificador y enclitico de 3sgMasc, existe nde3e4 en Bvsta pero con el significado de 'fuerza'. ta3ka2 ta3ka2 0027 enmarañado \bvsta ta3ka2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti1ndi'4i4 ti1ndi'4i4 0028 Gonolobus sp. \bvsta ti1ndi'1i4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 o1ko1 o1ko1 0029*= veinte \bvsta o1ko1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ju4-nda3tu3 ju4-nda3tu3 0030 esperar \bvsta ku3nda3tu4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 \nota No creo que dijo lo que debió decir, era difícil que dijera la forma habitual, quizá convenga grabar otra vez la palabra en contexto. na4ni24 na4ni24 0031*= largos(pl) \bvsta na42ni4 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 nda'4bi3 nda'4bi3 0032*= algunos \bvsta sa3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \Nota Parece que en bvsta no tienen nda'4bi3 pero tienen sa3ba3, lo mismo que en Yoloxóchitl, para el mismo significado. chi4chi3 chi4chi3 0033 vez; veces \bvsta chi4chi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 kwa4chi3 kwa4chi3 0034*= medianos \bvsta kwa3chi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota En la discusión dijo con tonos 4-3 pero en aislado dijo 3-3. tie4tan24 tie4tan24 0035*= vieja \bvsta na1 che4e13 \tonos-Rey 1.4.13 \num-reps 3 sua14ña4 si'1ba1 sua14ña4 0036*= solo.en.colocación \bvsta si'1ba1 ña4ña4 \tonos-Rey 1.1 4.4 \num-reps 3 ti1si'3bi2 ti1si'3bi2 0037 Genipa.americana \bvsta ti1si'3bi2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 ndi3chu1u4 ndi3chu1u4 0038 vaina.de.coapinole \bvsta ndi3chi2 yu1u4 \tonos-Rey 3.2.1.4 \num-reps 3 ti1- ti1ndu1u4 0039 \bvsta tu1ku3xi4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 \nota Se empleó otra palabra en vez de la que aparece en el diccionario pero tampoco se obtuvo lo deseado pues dijo tu1- en vez de ti1-. ti1nda1a4 ti1nda1a4 0040 morral \bvsta mo3rra42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 ba14sa4 ba14sa4 0041 no \bvsta ba14sa3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 sa4-ka1nda1 sa4-ka1nda1 0042 mover \bvsta sa4-ka1nda1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 xa14ku'1u1 xa14ku'1u1 0043 monte(el bosque) \bvsta xa14ku'1u1 \tonos-Rey 14.1.1 \num-reps 3 cha3kwi3in3 cha3kwi3in3 0044 colgar(obj.pl) \bvsta ka3ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma singular del verbo, quizá sea necesario grabar de nuevo la forma plural. ku3-ta3nde3e3 ku3-ta3nde3e3 0045 agacharse \bvsta ku3-nde3e3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 chu'3u4 chu'3u4 0046 azuzar \bvsta chu'3u34 \tonos-Rey 3.34 \num-reps 3 ka3sa3chiu4un4 CAMBIAR A DOS PALABRAS ka3sa3chiu4un4 0047 trabajar \bvsta ki3chi4ñu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ke1nu3u3 ke1nu3u3 0048 deslizarse.hacia.abajo \bvsta ki4xi4ti24 \tonos-Rey 4.4.24 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual del verbo ke3si4ti24 para Yoloxóchitl. chi3ka4ña2 chi3ka4ña2 0049 juego \bvsta ku3si4ki24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Dijo el verbo 'jugar' en vez de el sustantivo 'juego'. i4so3ko2 i4so3ko2 0050 tener.hambre \bvsta ku4ni2 ku3xi3 \tonos-Rey 4.2.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo 'quiere comer', en vez de 'tiene hambre' que se solicitó. ku3-nda1a4 ku3-nda1a4 0051 enronquecerse \bvsta ku4-ndia4a4 \tonos-Rey 4.4.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual de otro verbo o adjetivo? relacionado. ndi3ki4bi4 ndi3ki4bi4 0052 larva.de.Isopoda \bvsta ti4 su4-ndu1xin1 ndi3i2 \tonos-Rey 4.4.1.1.3.2 \num-reps 3 ku3-bi1xi32 ku3-bi1xi32 0053 encanecerse \bvsta ku3-bi13xi2 \tonos-Rey 3.13.2 \num-reps 3 chi3ke'4le1 chi3ke'4le1 0054 cosquillear \bvsta chi3ke'14le41 \tonos-Rey 3.14.41 \num-reps 3 ka3ta1bi1 ka3ta1bi1 0055 aplastar.sin.soltar \bvsta ka3ta1bi1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 yu4ma4 yu4ma4 0056*= color.gris \bvsta xa'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 \nota No tienen yu4ma4 en Buenavista. ndia3kwa3 ndia3kwa3 0057 curva \bvsta ka4ba1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 \nota No tienen ndia3kwa3 en Buenavista en su lugar dijo el verbo en habitual para 'girar'. ya4nda3 ya4nda3 0058*= limpio.de.malezas \bvsta ya4nda4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 u1bi1 xi3ko3 u1bi1 xi3ko3 0059*= cuarenta \bvsta u1bi1 xi3ko3 \tonos-Rey 1.1 3.3 \num-reps 3 yu3chi4 yu3chi4 0060 polvo \bvsta ya1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota Tal vez no tienen la palabra yu3chi4 para referirse a polvo. mbas4ta4 mbas4ta4 0061= ancho \bvsta ndi4ka1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 \nota Aunque se le sugirió la palabra deseada no la reconoció. ki1tu'4un4 ki1tu'4un4 0062 ser.arrancado \bvsta ka3tu'4un4=a3 \tonos-Rey 3.4.4.3 \num-reps 3 \nota Seguramente es la forma transitiva y no pasiva del verbo con enclítico de cosa. ta4an24 ta4an24 0063 meter(pl) \bvsta ta3an4; ta3an24 \tonos-Rey 3.4; 3.24 \num-reps 3 kwi1ta1 kwi1ta1 0064 derramarse \bvsta kwi1cha1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndu3-to1o1 ndu3-to1o1 0065 \glosa \bvsta ndu4-to1o3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 \nota No estoy seguro si es la palabra solicitada, habrá que preguntar de nuevo, además, dijo la forma habitual. ku3-le3ke3 ku3-le3ke3 0066 enflaquecer \bvsta i4chi1-i41chi1 \tonos-Rey 4.1 - 41.1 \num-reps 3 ti1ku1ndu1 ti1ku1ndu1 0067 tocón \bvsta ti1ku1ndu1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 chi3chin4 chi3chin4 0068 mamar \bvsta chi3chin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 u1ni1 xi3ko3 u1ni1 xi3ko3 0069= sesenta \bvsta u1ni1 xi3ko3 \tonos-Rey 1.1 3.3 \num-reps 3 na4tu2 na4tu2 0070 si(condicional) \bvsta na4tu2 ki3xi(3)=un4 \tonos-Rey 4.2 3.4 \num-reps 3 xa3a3 xa3a3 0071 rápida \bvsta xa3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na'1ma1 na'1ma1 0072 confesarse \bvsta na'1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku3-yu4u4 ku3-yu4u4 0073 quedar \bvsta lu1ku3yu4u4 \tonos-Rey 1.3.4.4 \num-reps 3 ku3ndi3to3 ku3ndi3to3 0074 estar.despierto \bvsta ku3ndi3to3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ta1tin4 ta1tin4 0075 sudor \bvsta ti1ti1in4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ju4ndi3to3 ju4ndi3to3 0076 estar.despierto \bvsta ku3ndi3to3=ra2 \tonos-Rey 3.3.3.2 \num-reps 3 \nota Aunque se pidió la forma habitual dijo la forma potencial. ndu3-ma1ni1 ndu3-ma1ni1 0077 cerrar.los.ojos \bvsta ndu4-kwa1ni1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial. ndu3to'3ni3 ndu3to'3ni3 0078 abrir.los.ojos \bvsta ndu4-nu1na4 \tonos-Rey 4.1.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial, tal vez no del verbo solicitado. sa4-ka3xan4 sa4-ka3xan4 0079 hacer.sonar \bvsta sa4-ka3xan4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 si4-kwe1kun1 si4-kwe1kun1 0080 lazar \bvsta si4-kwi1kun1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 ti4xe13e2 ti4xe13e2 0081= enorme \bvsta che4e13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 ma14ñu2 ma14ñu2 0082 lugar.centrico \bvsta ma'14ñu3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 \nota Lo dijo como 'centro de algún objeto'. nda4chi4ñu3 na1 nda4chi4ñu3 0083 policia \bvsta ta1 nda4chi4ñu3 \tonos-Rey 1 4.4.3 \num-reps 3 ku3ni3 ku3ni3 0084 hacer.caso \bvsta ku3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 su3ma3 su3ma3 0085 retroceder \bvsta su3ma3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa4-ndu1xin1 sa4-ndu1xin1 0086 enterrar \bvsta si4-ndu1xin1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 nda3sa3 nda3sa3 nda1a1 0087 hacer \bvsta ka3sa3 nda1a1 \tonos-Rey 3.3 1.1 \num-reps 3 to3so3 to3so3 0088= arqueado \bvsta to3so3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku1mi4 xi3ko3 ku1mi4 xi3ko3 0089= ochenta \bvsta ku1mi4 xi3ko3 \tonos-Rey 1.4 3.3 \num-reps 3 ku3-ni'3i3 ku3-ni'3i3 0090 tener.en.la.mano \bvsta ku3-ni'3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ni'4i4 ni'4i4 0091 tener.en.la.mano \bvsta ni'4i3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ka3xan4 ka3xan4 0092 sonar \bvsta ka4xan4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la solicitada. nda1ka1 nda1ka1 0093 pus.de.quiste \bvsta ndi'1i3 u'1bi1 \tonos-Rey 1.3 1.1 \num-reps 3 \nota La palabra hace referencia al furúnculo que sale en la piel mas no al pus del quiste. kwi1so3 kwi1so3 0094 ser.picado.por.algo.puntiagudo \bvsta tu3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota El verbo proporcionado es transitivo y no intransitivo como se solicitó. si4so13 si4so13 0095 \bvsta tu3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Aunque se le pidió la forma habitual parece haber pronunciado la misma forma potencial precedente. nda4i4ka4 nda4i4ka4 0096 debe(obligación) \bvsta ndia4ya'4bi3=ra2 \tonos-Rey 4.4.3.2 \num-reps 3 \nota La forma pronunciada parece que no corresponde al verbo solicitado. su3ku4nu3 su3ku4nu3 0097 pedazo \bvsta le'3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Quizá no corresponde bien al significado de la palabra solicitada. nda3-xa3a3 nda3xa3a3 0098 volvear.florear \bvsta nda4-xa3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual. nu1na4 ni1-nu1na4 0099 abrirse \bvsta nu1na4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ba3 ba3 0100 \glosa \bvsta An4 ku3xi(3)=un4 ba3? \tonos-Rey 4 3.4 3 \num-reps 3 ndi3chi2 ndi3chi2 0101= vertical \bvsta tu3un3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko14o3 \lx_cita 0102 \bvsta ko14o3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 sui14ndi1i4 tun4 sui14ndi1i4 0103 tipo.de.árbol \bvsta tun4 ndia13wa2 \tonos-Rey 4.13.2 \num-reps 3 \nota Probablemente la palabra relacionada para Yoloxóchitl es tun4 nda1ba32 aunque en Buenavista este nombre es para el tipo de árbol conocido en Yoloxóchitl como sui14ndi1i4. nda3ka3ti3 nda3ka3ti3 0104 limpiar.un.pozo.del.agua.sucia \bvsta ndi3ka3cha(3)=e4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 \nota Sin duda es la palabra ndi3ka3cha3? o ndi3ka3chi3? seguido del enclítico de 1a.Pl-incl. sa1na1 sa1na1 0105 posesivo.animal \bvsta sa1na1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ña'4ñu3 ña'4ñu3 0106= lo.sobrado; incompleto \bvsta ña'4ñu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tian42 tian42 0107 \bvsta tan42 ku3ni3 \tonos-Rey 42 3.3 \num-reps 3 po4cho2 po4cho2 0108 pochote \bvsta po4cho2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 sien4tu2 sien4tu2 0109 ciento \bvsta sien4to2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xa'1a1 xa'1a1 0110= azul \bvsta xa'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwa'4a1 kwa'4a1 0111= rojo \bvsta kwa'4a1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 nde'3e4 nde'3e4 0112= morado \bvsta nde'4e4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ya3a3 ya3a3 0113= blanco \bvsta ya3a3 \tonos-Rey 3.3 \tonos-JDA \num-reps 3 nda4a4 nda4a4 0114= negro \bvsta ndia4a4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndi14i2 ndi14i2 0115= rosa \bvsta nde'4e4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 kwi4i24 kwi4i24 0116= verde \bvsta kwi4i24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ya'4a1 ya'4a1 0117= pardo \bvsta ya'4a1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 tu14un3 tu14un3 0118= prieto \bvsta tu3un4; tu14un3 \tonos-Rey 3.4; 14.3 \num-reps 3 \nota La primera vez dijo con tono 3.4 y las dos últimas con 14.3 kwa4an2 kwa4an2 0119 = amarillo \bvsta kwa4an2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 se'1e3 se'1e3 0120 hijo \bvsta se'1e3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 yu3ba4 yu3ba4 0121 papá \bvsta yu3ba4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 si'3i4 si'3i4 0122 mamá \bvsta si'3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xi1i4 xi1i4 0123 abuelo \bvsta xi1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 is1tan4 is1tan4 0124 abuela \bvsta xi1tan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xi3to2 xi3to2 0125 tio \bvsta xe3to2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi3xi2 xi3xi2 0126 tia \bvsta xi3xi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi1kun1 xi1kun1 0127 sobrina \bvsta xi1ku1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 \nota Lo dijo oral y no nasal como en Yoloxóchitl. xa1xin1 xa1xin1 0128 sobrino \bvsta xa1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 sia14ni3 sia14ni3 0129 nieto(a) \bvsta se'1e3 ña4ni4 \tonos-Rey 1.3 4.4 \num-reps 3 si1so3 si1so3 0130 suegro(a) \bvsta si1so3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ka14sa3 ka14sa3 0131 yerno \bvsta ka1sa3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 xa1nu3 xa1nu3 0132 nuera \bvsta xa3nu32 \tonos-Rey 3.32 \num-reps 3 se1ñu'4u4 se1ñu'4u4 0133 ahijado \bvsta se'1e3 ñu'4u4 \tonos-Rey 1.3 4.4 \num-reps 3 ni3na3 ni3na3 0134 puro \bvsta ni3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 an3 an3 0135 ¡ah! \bvsta an3 ba'1a3 ba3 \tonos-Rey 3 1.3 3 \num-reps 3 =an4 xi3xi2=an4 0136 3 sg.fem \bvsta xi3xi2=a4 \tonos-Rey 3.2.4 \num-reps 3 \nota Parece oirse oral, aunque en mi estancia en Buenavista lo he escuchado más nasal. =un4 xa'1a4=un4 0137 2sg \bvsta xa'1a(4)=un4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 =o4 yu'3u4=e4 0138 1 pl.incl \bvsta yu'3u(4)=e4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3- nda3-ka'3mi3 0139 iterativo \bvsta nda3-ka'3mi3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ndi4 ndi4 0140 que \bvsta ka'4an2=ra1 ndi4 ku3un3 sa1bi4 \tonos-Rey 4.2.1 4 3.3 1.4 \num-reps 3 i3kan4 i3kan4 0141 allá \bvsta i3kan4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ko3ndo'3o3 ko3ndo'3o3 0142 pasarle(a.algn.cosas) \bvsta ko3ndo'3o3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 =ndu1 be'3e3=ndu3 0143 1 pl.excl \bvsta be'3e3=ndi2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ji'4in4 ji'4in4 0144 con \bvsta na4 ku'1un1=ndu1 xi'4in4=ra3 \tonos-Rey 4 1.1.1 4.4.3 \num-reps 3 =yu1 ka1ta1=yu1 0145 1.sg \bvsta ku4ni2 ku1sun1=yu1 \tonos-Rey 4.2 1.1.1 \num-reps 3 nda3yu4 nda3yu4 0146 caldo \bvsta kan4do2 (préstamo) \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 \nota Préstamo. ti4 ti4 0147 solamente \bvsta lo'3o3 kwi3ti4 \tonos-Rey 3.3 3.4 \num-reps 3 ku3xi3 ku3xi3 0148 comer.cosas.blandas \bvsta ku3xi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka3xi4 ka3xi4 0149 comer.masticando \bvsta ka3xi14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 ra3 be'3e3=ra3 0150 3 sg.masc \bvsta be'3e3=ra3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 =na3 be'3e3=na3 0151 3 pl.masc \bvsta be'3e3=na3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 =ndo4 ku3chi3=ndo4 0152 2 pl \bvsta be'3e3=ndo4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 i4nde4e4 i4nde4e4 0153 estar.sentado(pl) \bvsta ndo4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nu14u3 nu14u3 0154 cara \bvsta nu14u3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ta1kwi42 ta1kwi42 0155 agua \bvsta ti1kwi142 \tonos-Rey 1.142 \num-reps 3 sa1a3 sa1a3 0156 ¿cómo? \bvsta sa1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku3-ta3ku2 ku3-ta3ku2 0157 vivir \bvsta ku3-cha3ku2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 nda3ka1xin3 nda3ka1xin3 0158 escoger \bvsta ndi3ka1xin3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 tan3 tan3 0159 y \bvsta na4 ku3xi(3)=e4 tan3 ku'1un(1)=e4 \tonos-Rey 4 3.4 3 1.4 \num-reps 3 i3ta2an2 i3ta2an2 0160 mañana \bvsta tia3an2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 sa3kan4 sa3kan4 0161 **** así \bvsta sa3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 mi3i4 mi3i4 0162 solo \bvsta mi3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku3ñu2 ku3ñu2 0163 carne \bvsta ku13ñu2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 i4yo2 i4yo2 0164 haber \bvsta i4yo2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 kwa'1a4 kwa'1a4 0165 muchos \bvsta kwa'1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 2 ku'1un1 ku'1un1 0166 ir \bvsta ku'1un1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 2 ñu'1u3 ñu'1u3 0167 (Revisado 2012-05-25) sol \bvsta ñu'1u3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ki1bi4 ki1bi4 0168 dia \bvsta ki1bi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ja143 ja143 0169 entonces \bvsta sa1kan4 kwa'1an1 kwi3ti4=ra3 \tonos-Rey 1.4 1.1 3.4.3 \num-reps 3 ka3chi2 ka3chi2 0170 decir \bvsta ka3chi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 nu'3ni2 nu'3ni2 0171 manojo \bvsta nu3mi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 i4ndu'3u4 i4ndu'3u4 0172 estar.sentado(sg) \bvsta ka4ndu'2u4 \tonos-Rey 4.2.4 \num-reps 3 tu1mi32 tu1mi32 0173 pluma \bvsta tu1mi32; tu1mi1 \tonos-Rey 1.32; 1.1 \num-reps 3 ka'1an1 ka'1an1 0174 hablar \bvsta ka'1an1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 pa4li4 pa4li4 0175a pequeños \bvsta pa4li4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 pa4li4 pa4li4 0175b pequeños \bvsta ba4li4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 i3ni2 i3ni2 0176 corazón \bvsta i3ni32 \tonos-Rey 3.32 \num-reps 3 xe'1e1 xe'1e1 0177 axila \bvsta xe'1le1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ti1xin3 ti1xin3 0178 barriga \bvsta ti1xin3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ka1ba1 ka1ba1 0179 vesícula.biliar \bvsta ka1wa4; ka1wa3 \tonos-Rey 1.4; 1.3 \num-reps 3 \nota La primera vez dijo con tono 1.4 y las dos últimas con tono 1.3. chi1yo4 chi1yo4 0180 brazo \bvsta chi1lo4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ji1ni4 ji1ni4 0181 cabeza \bvsta ji1ni4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 bi1xi32 bi1xi32 0182 cana \bvsta bi13xi2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 mbe3ke3 mbe3ke3 0183 seso; cerebro \bvsta mbe3ke3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 su1kun4 su1kun4 0184 cuello \bvsta su1kun4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 to3ko4 to3ko4 0185 cintura \bvsta to3ko4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa1ta4 sa1ta4 0186 espalda \bvsta sa1ta4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 so1ko1 so1ko1 0187 hombro \bvsta so1ko1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i3ki4 i3ki4 0188 hueso \bvsta i3ki4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 yu'3u4 yu'3u4 0189 boca \bvsta yu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 is1tin4 is1tin4 0190 nariz \bvsta xi1tin4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 si1ki4 si1ki4 0191 nuca \bvsta si1ki4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xa3ndu3 xa3ndu3 0192 ombligo \bvsta la3lu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi1ka3 ndi1ka3 0193 pecho \bvsta ka3ndi4ka4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ndo3so4 ndo3so4 0194 seno.de.hembra \bvsta ndo3so4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 si'1in3 si'1in3 0195 pierna \bvsta sa'1nda3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 na3ñu2 na3ñu2 0196 pulmón \bvsta ña'3ma2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ko1ndo1 ko1ndo1 0197 rodilla \bvsta ko'3ndo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xa1yu4 xa1yu4 0198 testículo \bvsta xa1yu4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 si3ti2 si3ti2 0199 tripa \bvsta xi3ti2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 chi4in24 chi4in24 0200 uña \bvsta chi4in24; chi4in13 \tonos-Rey 4.24; 4.13 \num-reps 3 \nota La primera vez dijo con tono 4.24 y las dos últimas veces con tono 4.13. tu1chi32 tu1chi32 0201 vena \bvsta tu1chi32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 yo'4o1 yo'4o1 0202 tú \bvsta yo'4o1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 yu'1u1 yu'1u1 0203 yo \bvsta yu'3u1 \tonos-Rey 3.1 \num-reps 3 ndu'1u1 ndu'1u1 0204 nosotros(excl) \bvsta ndu'1u1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 yo4o4 yo4o4 0205 nosotros(incl) \bvsta yo4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndo'4o1 ndo'4o1 0206 ustedes \bvsta ndo'4o1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ki3xa2a2 ki3xa2a2 0207 llegar.de.regreso \bvsta ki4xa2a2 \tonos-Rey 4.2.2 \num-reps 2 ba'1a3 **** ba'1a3 0208 **** bien \bvsta ba'1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 i4sa1bi4 i4sa1bi4 0209 \glosa \bvsta tu'1un3 i4sa1bi4 \tonos-Rey 1.3 4.1.4 \num-reps 3 nda'3a4 nda'3a4 0210 brazo \bvsta nda'3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu'3un3 tu'3un3 0211 arrancar \bvsta tu'3un3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka'3yu4 ka'3yu4 0212 escribir \bvsta cha3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ki3xi3 ki3xi3 0213 venir \bvsta ki3xi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-nda'4bi2 ku3-nda'4bi2 0214 empobrecerse \bvsta ku3-nda'4bi2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 yu14bi4 ya1 yu14bi4 0215 mundo \bvsta ya1 yu4bi24 \tonos-Rey 1 4.24 \num-reps 3 i3nga2 i3nga2 0216 otro \bvsta i3nga2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi4ña4 xi4ña4 0217 lugar \bvsta xi4ña4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nu4mi24 nu4mi24 0218a rápido \bvsta ka3ma3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nu4mi24 nu4mi24 0218b rápido \bvsta nu4mi24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 \nota Aunque primero dijo ka3ma3 después de una discusión aceptó que también se dice nu4mi24. ku3-nda3tu3 ku3-nda3tu3 0219 esperar \bvsta ku3-nda3tu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ña1a4 ña1a4 0220 allí \bvsta ña1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ju4-ndi3chi2 ju4-ndi3chi2 0221 pararse \bvsta ju4-ndi3chi2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 \nota (Tuvo mucho problema para dar la palabra, de hecho, las primeras emisiones fueron ku4-ndi3chi2. Habrá que verificar cómo se dice en Buenavista) nda3-xa2a2 nda3-xa2a2 0222 llegar.de.regreso.para.residir.otra.vez \bvsta ndi3-xa2a2 \tonos-Rey 3.2.2 \num-reps 3 i'3in3 i'3in3 0223 rascarse \bvsta i'3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 na1 na1 ti4bi2 0224 clasificador.3pl \bvsta na1 ti4bi2 \tonos-Rey 1 4.2 \num-reps 3 ti4 ti4 0225 clasificador.animales \bvsta ti4 ndu3xi4 \tonos-Rey 4 3.4 \num-reps 3 sa4- sa4-ku1sun1 0226 causativo \bvsta sa4-ku1sun1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 xa'4an1 xa'4an1 0227 ir \bvsta xa'4an1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ku3ndu'4u4 ku3ndu'4u4 0228 sentarse(sg) \bvsta ku3ndu'4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ko3nde3e3 ko3nde3e3 0229 sentarse(pl) \bvsta ko3ndo3o3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ya'3a4 ya'3a4 0230 chile \bvsta ya'3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ya3a2 ya3a2 0231 canción \bvsta ya3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ya1a4 ya1a4 0232 ceniza \bvsta ya1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ya4a24 ya4a24 0233 lengua \bvsta ya4a24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 i3in4 i3in4 0234a piel \bvsta la3mba4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 i3in4 i3in4 0234b piel \bvsta i3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \Nota Esta forma i3i4 (es no nasal) con significado de 'cuero de animal'. i4in4 i4in4 0235 granizo \bvsta i4i4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 i1in4 i1in4 0236 sal \bvsta i1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 i3i4 i3i4 0237 marido \bvsta i3i24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 i3i2 i3i2 0238 tejón \bvsta i3i2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ñu'14u4 ñu'14u4 0239 brasa \bvsta ñu'3u2 ti1ka1yu1 \tonos-Rey 3.2 1.1.1 \num-reps 3 nu'3u2 ya1a4 nu'3u2 0240 fogón \bvsta yu1u4 nu'3u2 \tonos-Rey 1.4 3.2 \num-reps 2 ñu'3u4 ñu'3u4 0241 tierra \bvsta ñu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ñu3u42 ñu3u42 0242 noche \bvsta ñu3u42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 be'3e3 be'3e3 0243 casa \bvsta be'3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko1o4 ko1o4 0244 serpiente \bvsta ko1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xi4yo13 xi4yo13 0245 haber \bvsta xi4yo13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 yo1o4 yo1o4 0246 luna \bvsta yo1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 yo'3o4 yo'3o4 0247 mecate \bvsta yo'3o4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xi'1i4 xi'1i4 0248 hongo \bvsta xi'3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndu3-ku3na4 ndu3-ku3na4 0249 abrir \bvsta ndu3-ku3na4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ñu'3u2 ñu'3u2 0250 fuego \bvsta ñu'3u2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yu1u4 yu1u4 0251 piedra \bvsta yu1u4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 i1ka4 i1ka4 0252 canasta \bvsta i1ka4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ñu1u4 ñu1u4 0253 hoja.de.palma \bvsta ñu1u4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ko'1o4 ko'1o4 0254 plato \bvsta ko'1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ñu3u2 ñu3u2 0255 pueblo \bvsta ñu3u2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yo3o2 yo3o2 0256 cantaro \bvsta yo3o2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 chi4chi3 chi4chi3 0257 bañarse \bvsta chi4chi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ya'1a1 ya'1a1 0258 tizne \bvsta ya'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nu'1u3 nu'1u3 0259 diente \bvsta nu'1u3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ba1xi3 ba1xi3 0260 venir \bvsta ba1xi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xa1a1 xa1a1 0261 llegar.allá \bvsta xa1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda3-ki'3in3 nda3-ki'3in3 0262 recibir \bvsta ndi3-ki'3in3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3ñu'4u4 nda3ñu'4u4 0263 perderse \bvsta ndu3ñu'4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ku3u2 ku3u2 0264 morir \bvsta ku3bi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndo3ni'3i3 ndo3ni'3i3 0265 levantar \bvsta nda3ni'3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 xi'4i1 xi'4i1 0266 morir \bvsta xi'4i1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ko'3o3 ko'3o3 0267 beber \bvsta ko'3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi'4i4 xi'4i4 0268 beber \bvsta xi'4i3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 kwa3ku3 kwa3ku3 0269 llorar \bvsta kwa3ku3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xa4ku3 xa4ku3 0270 llorar \bvsta xa4ku3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndu1xin1 ndu1xin1 0271 enterrarse \bvsta ndu1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ko3to3 ko3to3 0272 ver \bvsta ko3to3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4to3 xi4to3 0273 mirar \bvsta xi4to3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3kwa3tu3 nda3kwa3tu3 0274 rezar \bvsta nda3kwa3tu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 sa4-ñu'4u4 sa4-ñu'4u4 0275 bendecir \bvsta sa4-ñu'4u3 \tonos-Rey 4.4.3 \num-reps 3 ndo1o3 ndo1o3 0276 quedarse \bvsta ndo1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xi1nu3 xi1nu3 0277 completarse \bvsta xi1nu3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku1nu'1u4 ku1nu'1u4 0278 ir.de.regreso.al.lugar.casa.de.origen \bvsta ku1nu'3u4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ja4nu'1u4 ja4nu'1u4 0279 ir.a.la.casa.donde.se.reside \bvsta xa4nu'1u4 \tonos-Rey 4.1.4 \num-reps 3 ndi'3i3 ndi'3i3 0280 terminarse \bvsta ndi'3i3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3tu'4un4 nda3tu'4un4 0281 comunicar \bvsta nda3tu'4un4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ka3ndi3ko1o3 ka3ndi3ko1o3 0282 lograr \bvsta ka3ni3ko1o3 \tonos-Rey 3.3.1.3 \num-reps 3 ko3ndo3 ko3ndo3 0283 ser \bvsta ko3ndo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 jo4ndo3 jo4ndo3 0284 ser \bvsta xi4ku1u3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ju4-ta3ku2 ju4-ta3ku2 0285 vivir \bvsta ku4-cha3ku2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 ko3nda2a2 ko3nda2a2 0286 cuidar \bvsta ku3ndyia2a2 \tonos-Rey 3.2.2 \num-reps 3 sa'1bi3 sa'1bi3 0287 ocultarse \bvsta sa'1bi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku3nu3 ku3nu3 0288 correr \bvsta ku3nu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4nu3 xi4nu3 0289 correr \bvsta xi4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nu3mi3 nu3mi3 0290 abrazar \bvsta nu3mi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi3ki3ta'4an4 ndi3ki3ta'4an4 0291 encontrarse \bvsta ndi3ki3ta'4an4 \tonos-Rey 3.3.4.4 \num-reps 3 ki3ta3 ki3ta3 0292 salir(singular) \bvsta ki3ta3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3ndo3o3 nda3ndo3o3 0293 transformarse \bvsta ndo3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 2 ku3-ba3ta4 ku3-ba3ta4 0294 acariciar \bvsta ku3-ba3cha4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ku4ni2 ku4ni2 0295 querer \bvsta ku4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xu3ku4tu24 xu3ku4tu24 0296 rodarse \bvsta tu3bi34 \tonos-Rey 3.34 \num-reps 3 ku3si4ki24 ku3si4ki24 0297 jugar \bvsta ku3si4ki24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 ya'1a3 ya'1a3 0298 pasar \bvsta ya'1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 a3sa3 a3sa3 0299a hacer \bvsta ti3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 a3sa3 a3sa3 0299b hacer \bvsta ka3sa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Aunque primero dijo ti3in3 después de una discusión aceptó que también se dice ka3sa3. i4xa3 i4xa3 0300 hacer \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe archivo para esta entrada. Por más que se insistió Genaro no pudo dar la palabra de esta entrada. En su lugar dijo el habitual de ti3in3 pero no se grabó. ja4si4ki24 ja4si4ki24 0301 jugar \bvsta ja4si4ki24 \tonos-Rey 4.4.24 \num-reps 3 nda3-tu1u3 nda3-tu1u3 0302 ser.descubierto \bvsta nda3-tu1bi3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 sa4-na'1a1 sa4-na'1a1 0303 enseñar \bvsta sa4-na'1a1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 na'1a1 na'1a1 0304 mostrar \bvsta na'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta3a3 ta3a3 0305 echar.huevecillos(mosca.Calliphoridae) \bvsta cha3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti3su4ku24 ti3su4ku24 0306 enredar \bvsta ti3su4kun24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Genaro dijo la palabra con nasalización final. Hay que checar si no está flexionada en 2a.sing ka3ka3 ka3ka3 0307 andar \bvsta ka3ka3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4ka3 xi4ka3 0308 andar \bvsta xi4ka3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 chi3re4yu2 chi3re4yu2 0309 chareo \bvsta chi3re4yu2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 ndo3ko3o4 ndo3ko3o4 0310 dejar \bvsta ndu3ko1o3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ku3ni2 ku3ni2 0311 ver \bvsta ku4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial solicitada. xi4ni2 xi4ni2 0312 ver \bvsta xi4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ko3-nde3e4 ko3-nde3e4 0313 aguantar \bvsta ku3-nde3e4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ndi3-kwi3so3 ndi3-kwi3so3 0314 levantar(objetos) \bvsta ndi3-kwi3so3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ta3nda'3a4 ta3nda'3a4 0315 casarse \bvsta ta3nda'3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ka'3nda2 ka'3nda2 0316 cortar \bvsta ka'3ndyia2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xa'4nda2 xa'4nda2 0317 cortar \bvsta xa'4nda2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 \nota Habrá que checar si debió decir con ndy porque la forma potencial dada por él fue ka'3ndyia2. chi3ka2 chi3ka2 0318 meter(obj.sg) \bvsta chi3ka2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota La última sílaba parece más larga. ta3an4 ta3an4 0319 meter(obj.pl) \bvsta ta3an24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 chi3ni3 chi3ni3 0320 encajar \bvsta chi3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota La última sílaba parece más larga. ti3in3 ti3in3 0321 agarrar \bvsta ti3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nu3u3 nu3u3 0322 bajar \bvsta nu3u3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3un3 ku3un3 sa1bi4 0323 llover \bvsta ku3un3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 chi3i3 chi3i3 0324 mojarse \bvsta chi3i3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndu3su4ku24 ndu3su4ku24 0325 quedar.enredado(animal) \bvsta ndu3su4kun24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Se escuchó un poco nasal al final. En Yoloxóchitl la palabra es oral. tu3u3 tu3u3 0326 picar \bvsta tu3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3a3 nda3a3 0327 subir \bvsta nda3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwa'3a3 kwa'3a3 0328 hacerse \bvsta kwa'3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 chi'3i3 chi'3i3 0329 sembrar \bvsta chi'3i3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ya3tan3 ya3tan3 0330 asarse \bvsta ya3tan3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3ba3 nda3ba3 0331 caerse \bvsta kanda3ka3ba3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 i4ta3ka3a3 i4ta3ka3a3 0332 estar.colgado \bvsta ki4ta3ka3a3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 ka3ta3 ka3ta3 0333 cantar \bvsta ka3ta3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwi3so3 kwi3so3 0334 cargar \bvsta kwi3so3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 si4so3 si4so3 0335 cargar \bvsta si4so3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ku3tu3 ku3tu3 0336a chaponar \bvsta ka1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku3tu3 ku3tu3 0336b chaponar \bvsta ku3tu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4tu3 xi4tu3 0337a chaponar \bvsta xa4xin1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 2 xi4tu3 xi4tu3 0337b chaponar \bvsta xi4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ka3sa3 ka3sa3 0338 hacer \bvsta ka3sa3chi4ñu3 \tonos-Rey 3.3.4.3 \num-reps 3 \nota La palabra que debió grabarse es 'ka3sa3' con el significado de 'copular'. Algo pasó y se cambió la glosa a 'hacer' y eso obligó a grabar otra diferente. Volver a grabar. ki4xa3 ki4xa3 0339 copular \bvsta ki4sa3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 \nota No pudo decir la forma habitual solicitada, en su lugar dijo ésta con significado de 'copular'. ka3ni3 ka3ni3 0340 pegar \bvsta ka3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ki3si3 ki3si3 0341 sacudir \bvsta ndi3ki3sin3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 kwa3chi3 kwa3chi3 0342 despedazarse \bvsta kwa3chi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 cha4chi3 cha4chi3 0343 despedazarse \bvsta cha4chi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ko'3ni3 ko'3ni3 0344 aventar \bvsta ko'3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndo3ko3 ndo3ko3 0345 secarse.por.filtración \bvsta ndo3ko3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na3na3 na3na3 0346 fotografiarse \bvsta na3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka'3bi3 ka'3bi3 0347 contar.objetos \bvsta ka'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi3ko3 ndi3ko3 0348 moler.en.metate \bvsta ndi3ko3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka3ku3 ka3ku3 0349 nacer \bvsta ka3ku3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta3xi3 ta3xi3 0350 dar.a \bvsta ta3xi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko3yo3 ko3yo3 0351 vaciar \bvsta ko3yo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndu3ta3 ndu3ta3 0352 derretirse \bvsta ndu3cha3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndo3to3 ndo3to3 0353 despertarse \bvsta ndo3to3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na3ñu3 na3ñu3 0354 engordarse \bvsta na3ñu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta3ni3 ta3ni3 0355 ser.llevado.por.el.agua \bvsta cha13ni3 \tonos-Rey 13.3 \num-reps 3 \nota Parece que lo dijo con tono 13.3 aunque la forma solicitada fue la potencial de tono 3.3. ti'3bi3 ti'3bi3 0356 chupar \bvsta ti'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na3ñu3u3 na3ñu3u3 0357 revolver \bvsta nda3ñu3u3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ta'3ni3 ta'3ni3 0358 oler \bvsta ta'3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta'3ni3 ta'3ni3 0359 pechuga \bvsta po3xa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 cha'14bi3 cha'14bi3 0360 pagar \bvsta cha'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka'3mi3 ka'3mi3 0361 quemar \bvsta ka'3mi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xa'4mi3 xa'4mi3 0362 quemar \bvsta xa'4mi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tu1un1 tu1un1 0363 encenderse \bvsta tu1un1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka1an1 ka1an1 0364 perforarse \bvsta ka1an1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 tu3un2 tu3un2 0365 encender \bvsta tu3un2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ka'1a1 ka'1a1 0366 ahogarse \bvsta ka'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 su1kun1 su1kun1 0367 caerse \bvsta su1kun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku1sun1 ku1sun1 0368 dormir \bvsta ku1sun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ki4xin1 ki4xin1 0369 dormir \bvsta ki4xi1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 \nota Esta palabra fue pronunciada sin nasalización por Genaro. ka1nda1 ka1nda1 0370 moverse \bvsta ka1nda1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ko1so1 ko1so1 0371 regar \bvsta ko1so1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwa1ku1 kwa1ku1 0372 reir \bvsta kwa1ku1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xa4ku1 xa4ku1 0373 reir \bvsta xa41ku1 \tonos-Rey 41.1 \num-reps 3 i1chi1 i1chi1 0374 secarse.algo.vivo \bvsta i1chi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka1sun1 ka1sun1 0375 crujir \bvsta ka1sun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda'1ba1 nda'1ba1 0376 apagarse \bvsta nda'1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta'1yu1 ta'1yu1 0377 pudrirse \bvsta cha'1yu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta'1nda1 ta'1nda1 0378 rasgarse.la.ropa.o.soga \bvsta cha'1nda1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta'1nu1 ta'1nu1 0379 partirse.en.dos \bvsta ta'1nu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka'1nu1 ka'1nu1 0380 partir.en.dos \bvsta ka'1nu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndi1i4 ndi1i4 0381 quemarse.levemente \bvsta ndi1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 sa1a4 sa1a4 0382 calentarse \bvsta sa1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ndu'1u4 ndu'1u4 0383 caerse(algo.largo) \bvsta ndu'1bi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 chio'1o4 chio'1o4 0384 cocerse.hervido \bvsta cho'1o4 \tonos-Rey 1,4 \num-reps 3 \nota Las últimas dos emisiones parecen tener tono 1.3 más que 1.4. kwi1ya4 kwi1ya4 0385 acedarse \bvsta ku3-i3ya4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 xi4ya14 xi4ya14 0386 acedarse \bvsta xi4ya14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 ka1xan4 ka1xan4 0387 estornudar \bvsta ka1xan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ke1yu4 ke1yu4 0388 nadar \bvsta chu3cha4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ma1ni4 ma1ni4 0389 regalar.a \bvsta ka4ni3 ma1ni4 \tonos-Rey 4.3 1.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial solicitada. ta'1bi4 ta'1bi4 0390 quebrarse \bvsta ta'1bi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta'3bi4 ta'3bi4 0391 quebrar \bvsta ta'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ta1xi4 ta1xi4 0392 ser.despedido.de.un.trabajo \bvsta ta1xi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta3xi4 ta3xi4 0393 despedir.a.alguien.de.un.trabajo \bvsta ta3xin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Lo dijo con nasal. En Yoloxóchitl ka1an3 ka1an3 0394 acostumbrarse \bvsta ka1an3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ti1in3 ti1in3 0395 atorarse \bvsta ti1in3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 nde1e3 nde1e3 0396 entrar(pl.) \bvsta nde1e3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 to1o3 to1o3 0397 gotear \bvsta to1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ni'1i3 ni'1i3 0398 vibrar \bvsta ni'1i3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ko1yo3 ko1yo3 0399 caer(pl) \bvsta ko1yo3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ki'3in3 ki'3in3 0400 tomar.con.la.mano \bvsta ki'3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ke3e3 ke3e3 0401 salir(pl) \bvsta ke3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ke1e3 ke1e3 0402 cagar.aguado \bvsta ke1e3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ki1ku3 ki1ku3 0403 coser.a.máquina.o.a.mano \bvsta ki1ku3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 kwa1xin3 kwa1xin3 0404 apretar \bvsta kwa1xin3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ndi1ko3 ndi1ko3 0405 enfriarse \bvsta ndi1ko3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xa3nda4 xa3nda4 0406 tocar.la.guitarra \bvsta ki3sa3nda4a4 \tonos-Rey 3.3.4.4 \num-reps 3 ndi3i2 ndi3i2 0407 muerto \bvsta ndi3i2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ku3-na3ni4 ku3-na3ni4 0408 llamarse \bvsta ku3-na3ni4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ju4na3ni4 ju4na3ni4 0409 llamarse \bvsta ju13na3ni4 \tonos-Rey 13.3.4 \num-reps 3 \nota No pudo decir la forma habitual. Dijo ku4na3ni4. Por eso se elicitó la forma en completivo. kwi1i4 kwi1i4 0410 pelarse \bvsta kwi1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ku1un4 ku1un4 0411 ser.molido \bvsta ku1un4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ka'3an4 ka'3an4 0412 creer \bvsta ndi3ka'3an3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3ni'1i4 nda3ni'1i4 0413 alcanzar \bvsta nda3ni'1i4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 \nota La primera de las tres emisiones parece tener tonos 3.3.4. ka3na3 ka3na3 0414 llamar.a.alguien.para.que.se.acerque \bvsta ka3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwi3ko4 kwi3ko4 0415 acarrear \bvsta kwi3ko4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3kwi3in3 nda3kwi3in3 0416 contestar \bvsta nda3kwi3in3 \tonos-Rey 3.3.3. \num-reps 3 \nota La segunda emisión parece ser más corta. ku3-nda3si4 ku3-nda3si4 0417 tener.miedo \bvsta ku3-nda3si4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ku3ndi3kun2 ku3ndi3kun2 0418 colgarse \bvsta ku3ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 \nota No reconoció la palabra ku3ndi3kun2. ju4ndi3kun2 ju4ndi3kun2 0419 colgarse \bvsta ki4ta3ka3a3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 \nota Nótese que aquí dijo ki4ta3ka3a3 y no ku4ta3ka3a3, con "i" en vez de con "u". ku3-na3ni2 ku3-na3ni2 0420 resolverse.un.asunto \bvsta ku3-na3ni2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ju4-na3ni2 ju4-na3ni2 0421 \bvsta ku4-na3ni2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 \nota Dijo con ku4- y no con ju4-. ku3ma1ni4 ku3ma1ni4 0422 faltar \bvsta ki3ma1ni4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 nda3-ta3ba4 nda3-ta3ba4 0423 dibujar.teniendo.un.modelo.a.la.vista \bvsta ndi3ta3wa4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 \nota Habrá que checar también la palabra ka1xin3 que Genaro comentó durante la grabación. Es posible que debió grabarse en vez de la actual. ko3so4 ko3so4 0424 montar \bvsta ko3so14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 nda4tu3 nda4tu3 0425 estar.esperando \bvsta nda4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ku3-ta3ni3 ku3-ta3ni3 0426 colgarse \bvsta ku3-ta3ni3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ju4-ta3ni3 ju4-ta3ni3 0427 colgarse \bvsta ki4ta3ka3a3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 \nota Por más que se le insistió en la forma de esta entrada no pudo decirla. ka3-ta3ni3 ka3-ta3ni3 0428 colgar \bvsta chi3ni3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3-ka'3an4 nda3-ka'3an4 0429 recordar \bvsta ndi3ka'3an4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ka3tu4 ka3tu4 0430 golpear.con.la.palma.de.la.mano \bvsta ka3tu14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 \nota Se oye ligeramente como 3.14. nda3chi4 nda3chi4 0431 volar \bvsta nda3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3ti'3bi4 nda3ti'3bi4 0432 barrer \bvsta ti'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ka'3ni4 ka'3ni4 0433 matar \bvsta ka'3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ju4su4ku24 ju4su4ku24 0434 taparse.con.un.trapo \bvsta ku3su4kun24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Por más que se le dio la forma habitual requerida dijo la forma potencial con nasalización. nda3ka3ka3 nda3ka3ka3 0435a arrear \bvsta nda3ka3ka3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3ka3ka3 nda3ka3ka3 0435b arrear \bvsta ndi3ka3ni3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ka3an2 ka3an2 0436 perforar \bvsta ka3an2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ki3xa3a4 ki3xa3a4 0437 empezar \bvsta ki3xa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 cho'3ma4 cho'3ma4 0438 aplastar \bvsta cho'3mba4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 cho'1ma4 cho'1ma4 0439 ser.aplastado \bvsta cho'1mba4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta3nde3e3 ta3nde3e3 0440 poner(pl.obj) \bvsta chi3ndo3o3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ndu3ku3xa3 ndu3ku3xa3 0441 aproximarse.el.tiempo.de.cosecha \bvsta ndu3ku3xa3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ka3si2 ka3si2 0442 atajar \bvsta ka3si2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ka'3ndi2 ka'3ndi2 0443 tronarse \bvsta ka'3ndi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta3na3 ta3na3 0444 quejarse.de.dolor. \bvsta ta3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3ndo4so24 nda3ndo4so24 0445 olvidar \bvsta ndu3ndo4so24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 tu1xu'4u2 tu1xu'4u2 0446 lastimarse \bvsta tu1xu4bi2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 \nota Parece que no fue pronunciado con glotal. kwa'3nu3 kwa'3nu3 0447 crecer \bvsta kwa'3nu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xa'4nu3 xa'4nu3 0448 crecer \bvsta xa'4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ku3xa3 ku3xa3 0449 hacerse.adulto \bvsta ku3xa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ki'1bi3 ki'1bi3 0450 entrar(sg) \bvsta ki'1bi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku'3ni2 ku'3ni2 0451** amarrar \bvsta ku'3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ku3-ndi3xi3 ku3-ndi3xi3 0452 vestirse \bvsta ku3-ndi3xi3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ti3ka3si2 ti3ka3si2 0453 cerrar \bvsta ndi3ka3si2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ko3ko3 ko3ko3 0454 quemarse \bvsta ko3ko3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko'1ni4 ko'1ni4 0455 ser.ordeñado \bvsta ko'1ni4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xa4ni2 xa4ni2 0456 desbaratar \bvsta xa4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xi14ta3 xi14ta3 0457 jalar \bvsta xi1ta3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xi14ko3 xi14ko3 0458 vender \bvsta xi1ko3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ki1ta3 ki1ta3 0459a entrar(singular) \bvsta ke1ta3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ki1ta3 ki1ta3 0459b entrar(singular) \bvsta nde1ta3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xu4xa3 xu4xa3 0460 hacerse.adulto \bvsta xu4xa3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 2 nda1ta4 nda1ta4 0461 rajarse \bvsta nda1ta4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda3ka3ta3 nda3ka3ta3 0462 lavar \bvsta ndi3ka3cha3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3-ndi3ko4 nda3-ndi3ko4 0463 volver \bvsta nda3-ndi3ko4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 2 ku3-so3ko2 ku3-so3ko2 0464 tener.hambre \bvsta ku3bi2 so3ko2 \tonos-Rey 3.2 3.2 \num-reps 3 xi3kwi'4na4 xi3kwi'4na4 0465 robar \bvsta ka3sa3 kwi'4na4 \tonos-Rey 3.3 4.4 \num-reps 3 nda3-xi3ko'4ni3 nda3-xi3ko'4ni3 0466 voltear \bvsta ndu4ku3ni'3i3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial solicitada. nda3-sa3ka4 nda3-sa3ka4 0467 revolver \bvsta nda3-sa3ka14 \tonos-Rey 3.3.14 \num-reps 3 \nota La segunda emisión sí tiene tonos 3.3.4 pero las de los extremos suena más como 3.3.14 tia'3a2 tia'3a2 0468 bule \bvsta chia'3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xa14bi2 xa14bi2 0469 cansarse \bvsta ku3na3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ka3ya2 ka3ya2 0470 recolectar \bvsta ndi3ka3ya2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 kwa'1a3 kwa'1a3 0471 permitir \bvsta kwa'3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Aunque se le dio la forma con tono 1.3 no la pronunció así. Es muy probable que no dio la palabra para 'permitir' y se dejó llevar por la palabra solicitada en mixteco pero sin los tonos 1.3 ndu3-kwa4ñu3 ndu3-kwa4ñu3 0472 accidentarse \bvsta ndo'3o3 kwa4ñu3 \tonos-Rey 3.3 4.3 \num-reps 3 \nota Es muy probable que este verbo sea la colocación ko3ndo'3o3 kwa4ñu3 sólo que Genaro se dejó llevar por cómo se pronuncia en Yoloxóchitl. nda3-ka3ya2 nda3-ka3ya2 0473 recoger.algo.en.gran.cantidad \bvsta ndi3-ka3ya2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ju4ndu'14u4 ju4ndu'14u4 0474 sentarse.sg \bvsta ka4ndu'3u4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 \nota La palabra dada por Genaro parece el estativo de ka3ndu'4u4 que en Buenavista es la palabra para sentarse, seguramente no es forma habitual. xa4ku'1un3 xa4ku'1un3 0475 ser.atrapado \bvsta xa4ku'1un3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ta3ya2 ta3ya2 0476 aflojarse \bvsta ta3ya2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota La primera emisión parece tener tono 3.3. xi4ta3 xi4ta3 0477 cantar \bvsta xi4ta3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 xa'4a13 xa'4a13 0478 dar permitir \bvsta xa'4a13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 na'1na1 na'1na1 0479 empacharse \bvsta na'1na1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 na3ma4 na3ma4 0480 acomodar.piedras \bvsta na3ma14; na1ma3 \tonos-Rey 3.14; 1.3 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena como 3.14 mientras que las dos últimas como 1.3. xi4ko4 xi4ko4 0481 acarrear \bvsta xi4ko4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 xi14nda2 xi14nda2 0482 tallar \bvsta xi4nda2a2 \tonos-Rey 4.2.2 \num-reps 3 xa3a3 xa3a3 0483 florear \bvsta xa3a3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa3na3 sa3na3 0484 alocarse \bvsta sa3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta1an3 ta1an3 0485 temblarse.la.tierra \bvsta ka4nda1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 2 \nota Sin duda la forma dicha fue la habitual en vez de la forma potencial solicitada. nda3ka4tun4 nda3ka4tun4 0486 añadir \bvsta ndi3ka3tun4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 2 xa'4an2 xa'4an2 0487 emitir.olor \bvsta xa'4an2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xa'4nu1 xa'4nu1 0488 quebrar.algo.largo \bvsta xa'4nu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ya4a4 ya4a4 0489 friolento \bvsta ya4a4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 2 xi4kun1 xi4kun1 0490 coger.agua.vaciando.un.recipiente \bvsta chi3kun2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ni1nu1 ni1nu1 0491 abajo \bvsta ni1nu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 yo'4o4 yo'4o4 0492 aquí \bvsta yo'4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 yo'1o4 yo'1o4 0493 chueco \bvsta ya3kwa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xi1i32 xi1i32 0494 resistente \bvsta xi1i32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 yu4u4 yu4u4 0495 sólido \bvsta yu4u4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 i4ka4 i4ka4 0496 fiado \bvsta i4ka4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 tu4ku24 tu4ku24 0497 ajeno \bvsta tu4ku4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 su4kun1 su4kun1 0498 alto \bvsta su4kun1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 u1ba1 u1ba1 0499 amargo \bvsta u1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 na1ma3 na1ma3 0500 cambiarse \bvsta na1ma3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 i4ta'3nu3 i4ta'3nu3 0501 \glosa \bvsta i4te'3nu3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 kwi3i3 kwi3i3 0502 poder \bvsta ku3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwa4a24 kwa4a24 0503 ciego \bvsta kwa4a2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nda3kwa'1a3 nda3kwa'1a3 0504 entregar \bvsta ndu3kwa'1a3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ndu3ta'3an2 ndu3ta'3an2 0505 tocarle.a.uno.algo \bvsta ndu3ta'3an2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 \nota Las últimas dos emisiones parecen sonar más como completivas con tono 13.3.2. xa4xin13 xa4xin13 0506 masajear \bvsta xa4xin13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 ndu3ku4 ndu3ku4 0507 buscar \bvsta ndu3ku4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku3un4 ku3un4 0508 moler.salsa \bvsta ku3un14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 kwi3i4 kwi3i4 0509 pelar \bvsta kwi3i14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 nda3ka1tu'4un4 nda3ka1tu'4un4 0510 preguntar \bvsta nda3ka1tu'4un4 \tonos-Rey 3.1.4.4 \num-reps 3 ndo3ko2o2 ndo3ko2o2 0511 levantarse.de.la.cama \bvsta ndi3ko1o3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ka3a4 ka3a4 0512 resbalarse \bvsta ka3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu3u4 tu3u4 0513 rodarse \bvsta tu1bi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 nda3ka3ni3ni2 nda3ka3ni3ni2 0514 pensar \bvsta nda3ka3ni3ni2 \tonos-Rey 3.3.3.2 \num-reps 3 ke'3e4 ke'3e4 0515 meter.la.mano \bvsta ke'3e4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa3ta4 sa3ta4 0516 comprar \bvsta sa3ta14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 \nota Una emisión que no se incluyó tenía tonos 3.4 como en Yoloxóchitl. ta3ta4 ta3ta4 0517 evacuar(orin.estiércol) \bvsta cha3ta4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3xi4 nda3xi4 0518 desatar \bvsta nda3xin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Véase que es nasal y no oral como en Yoloxóchitl. ki3ni4 ki3ni4 0519 disparar \bvsta ki3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 su3ku4 su3ku4 0520 golpear.con.algo.largo \bvsta su3kun24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 \nota Nasal y no oral como en Yoloxóchitl. ku3tu4 ku3tu4 0521 llenarse \bvsta ku3tu4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu3xi4 tu3xi4 0522 machacar \bvsta tu3xi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu1xi4 tu1xi4 0523 ser.machacado \bvsta tu1xi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ku3-ndi3chi2 ku3-ndi3chi2 0524 ser.parado(sg) \bvsta ku3-ndi3chi2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 yo4so24 yo4so24 0525 montar \bvsta yo4so24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 xi4xi3 xi4xi3 0526 comer.cosas.blandas \bvsta xi4xi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3ta4 nda3ta4 0527 partir.algo.largo.en.dos \bvsta nda3ta4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu3tu4 tu3tu4 0528 silbar \bvsta tu3tu14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 sa3ña4 sa3ña4 0529 soltar \bvsta sa3ña4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa1ña4 sa1ña4 0530 soltarse \bvsta sa1ña4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti3cha'4ni3 ti3cha'4ni3 0531 patear \bvsta ke3e3 xa'1a4 \tonos-Rey 3.3 1.4 \num-reps 3 ti'3bi4 ti'3bi4 0532 enviar \bvsta ti'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku3su4ku24 ku3su4ku24 0533 taparse.con.un.trapo \bvsta ku3su4kun24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Mismos tonos pero nasal. ko'3ni4 ko'3ni4 0534 ordeñar \bvsta ko'3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xa'4ni24 xa'4ni24 0535 matar \bvsta xa'4ni24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ku3na14ni3 ku3na14ni3 0536 acechar \bvsta ku3na3ni4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ta1bi1 ta1bi1 0537 aplastar \bvsta ta1bi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda'3a2 nda'3a2 0538 cicatrizarse \bvsta nda'3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ku'3u2 ku'3u2 0539 enfermarse \bvsta ku'3bi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 nda3kin2 nda3kin2 0540 afilar \bvsta nda3kin2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndu3ba2 ndu3ba2 0541 caerse.hacia.atrás \bvsta ndu13ba2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 \nota Lo pronunció como si fuera completivo. nda'3ba2 nda'3ba2 0542 apagar \bvsta nda'3ba2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ju4-ndi3xi3 ju4-ndi3xi3 0543 vestirse \bvsta ku3-ndi3xin3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma potencial en vez de la habitual solicitada. Además es nasal y, chi3kun2 chi3kun2 0544 colgar \bvsta ka3ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 ka3ni2 ka3ni2 0545 desbaratar \bvsta ka3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti14bi3 ti14bi3 0546 descomponerse \bvsta ti14bi4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ka3sun2 ka3sun2 0547 freirse \bvsta ka3sun2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ka3nda2a2 ka3nda2a2 0548 ganar \bvsta ka3nda2a2 \tonos-Rey 3.2.2 \num-reps 3 ka3ta2 ka3ta2 0549 tirar(pl) \bvsta ka3cha2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti3bi2 ti3bi2 0550 soplar \bvsta ti3bi32 \tonos-Rey 3.32 \num-reps 3 sa3in4 sa3in4 0551 olote \bvsta sa3ñi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3chi3i4 nda3chi3i4 0552 recoger.cosas.pequeñas \bvsta nda3chi3i4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ki3tu'4un4 ki3tu'4un4 0553 arrancar \bvsta tu'3un3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda'1yu1 nda'1yu1 0554 gritar \bvsta nde'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xi3i2 xi3i2 0555 marchitarse \bvsta xi3i2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena como xi13i2. xi4xi1 xi4xi1 0556 quemarse \bvsta xi4xi1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ko3ko4 ko3ko4 0557 tragar.entero \bvsta ko3ko4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3ta3a3 nda3ta3a3 0558 remendar \bvsta ndi3ka'1ma4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 ki1ni4 ki1ni4 0559 ser.balaceado \bvsta ki1ni4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ya14kun2 ya14kun2 0560 sobar \bvsta ya14kun2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 \nota Aunque no se cortó, al principio lo dijo como ndi3-ya14kun2. ku1chi3 ku1chi3 0561 madurarse \bvsta ku1chi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 2 chi4chi13 chi4chi13 0562 madurarse \bvsta chi41chi3 \tonos-Rey 41.3 \num-reps 3 ka1kan1 ka1kan1 0563 pedir \bvsta nda1kan1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka3ndwa'1a3 ka3ndwa'1a3 0564 insultar \bvsta ki4ndi3ba1'1a3 \tonos-Rey 4.3.1.3 \num-reps 3 xi4kan1 xi4kan1 0565 pedir \bvsta xi4kan1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ka3chi'3i3 ka3chi'3i3 0566 coger.agua.con.un.recipiente.pequeño \bvsta ka3chi'3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ku3-ya3tin3 ku3-ya3tin3 0567 acercarse \bvsta ku3-ya3tin3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 kwi3ta3 kwi3ta3 0568 ser.pesado \bvsta ku1kwi1ta3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 chi3nde3e4 0569 ayudar \bvsta chi3nde3e4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 i4xa14bi2 i4xa14bi2 0570 cansarse \bvsta ku4-na3a4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ku3-ñu3u3 ku3-ñu3u3 0571 arrastrar \bvsta ka3ñu3u3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ju4ñu3u3 ju4ñu3u3 0572 arrastrar \bvsta ka4ñu3u3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ka3ndu'4u4 ka3ndu'4u4 0573 acostarse \bvsta ku3ndu'4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 jo4nde1e3 jo4nde1e3 0574 estar.sentados(pl) \bvsta xi4ndo1o3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ka3ku'1un3 ka3ku'1un3 0575 ser.atrapado \bvsta ka4ku'1un3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 nu4na4 nu4na4 0576 abierto \bvsta 0576 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ti3nda2a2 ti3nda2a2 0577 detener.algo \bvsta ti3ndyia2a2 \tonos-Rey 3.2.2 \num-reps 3 chi3nda'3a4 chi3nda'3a4 0578 empujar \bvsta ta3nda'3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 2 i3chi4 i3chi4 0579 camino \bvsta i3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xa14ni2 xa14ni2 0580 soñar \bvsta xa14ni2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 i4xa14ni2 i4xa14ni2 0581 soñar \bvsta i4xa14ni2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 ja4ta2 ja4ta2 0582 tirar(pl) \bvsta xa4cha2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 i4xi14nda2 i4xi14nda2 0583 tallar \bvsta xi4ndyia2a2 \tonos-Rey 4.2.2 \num-reps 3 ka3xa'4an2 ka3xa'4an2 0584 pastar \bvsta ki3xa'4an2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 so1ko4 so1ko4 0585 aportar.ritualmente \bvsta so1ko4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ja4xa'4an2 ja4xa'4an2 0586 pastar \bvsta xi4xa'4an2 \tonos-Rey 4.4.2 \num-reps 3 ju4na14ni3 ju4na14ni3 0587 acechar \bvsta xi4na14ni3 \tonos-Rey 4.14.3 \num-reps 3 ta3xa'4a4 ta3xa'4a4 0588 bailar \bvsta ti3xa'4a4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 kwi1kun1 kwi1kun1 0589 contagiar.a \bvsta kwi1kun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka3ba4 ka3ba4 0590 hacer.girar \bvsta ka3ba14; ka3wa4; ka3ba4 \tonos-Rey 3.14; 3.4; 3.4 \num-reps 3 i1i4 i1i4 0591 sagrado \bvsta i1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 me'4e2 me'4e2 0592 afeminado \bvsta me'4e2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta3tu2u2 ta3tu2u2 0593 pedir.prestado \bvsta ta3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 i3ya4 i3ya4 0594 agrio \bvsta i3ya4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Aunque la primera y la última emisión sobrepasan el "clipping" incluyeron porque no había más emisiones. mbe'3la4 mbe'3la4 0595 aguado \bvsta mbe'1la1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 bi3tin3 bi3tin3 0596 ahora \bvsta bi3tin3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta13ku2 ta13ku2 0597 color \bvsta cha3ku2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ku1nda'1a3 ku1nda'1a3 0598 quitarse.de.un.lugar \bvsta ku3ndyia'3a13 \tonos-Rey 3.3.13 \num-reps 3 ju4nda'1a3 ju4nda'1a3 0599 quitarse \bvsta ku4ndyia'4a13 \tonos-Rey 4.4.13 \num-reps 3 a1chi1 a1chi1 0600 antes \bvsta ya1chi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 2 ku4tu24 ku4tu24 0601 apretado \bvsta ku4tu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta4yu4 ta4yu4 0602 atractivo(hombre) \bvsta cha4yu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ni1nu3 ni1nu3 0603 arriba \bvsta ni1nu3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ta4tan4 ta4tan4 0604 austero \bvsta le'3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti1i1 ti1i1 0605 arrugado \bvsta ti1i1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwi4ti1 kwi4ti1 0606 bajo \bvsta kwi4ti2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nu4u4 nu4u4 0607 barato \bvsta nu4u3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 la3mba3 la3mba3 0608 barrigón \bvsta \tonos-Rey \num-reps bi3ta42 bi3ta42 0609 blando \bvsta bi3ta42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 la3tun4 la3tun4 0610 bonito \bvsta la3tun14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 xi4ni13 xi4ni13 0611 borracho \bvsta xi41ni3 \tonos-Rey 41.3 \num-reps 3 ye'4e1 ye'4e1 0612 brillante \bvsta ye'4e1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ni'3ni4 ni'3ni4 0613 caliente \bvsta ni'3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ya'3bi3 ya'3bi3 0614 caro \bvsta ya'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ya3tin3 ya3tin3 0615 cerca \bvsta ya3tin3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda4si2 nda4si2 0616 cerrado \bvsta nda3si2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota Dijo la forma potencial en vez de la habitual. ba3ta4 ba3ta4 0617 chismoso \bvsta ba3tia4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1ko4o24 ti4ko34 0618 cilíndrico \bvsta ti4ko4o24 \tonos-Rey 4.4.24 \num-reps 3 ndi4ki4 ndi4ki4 0619 agujereado \bvsta xi3ndi4ki4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 \nota No se sabe si en vez del adjetivo dijo ek verbo que en Yoloxóchitl es chi3ndi4ki4 i'4i3 i'4i3 0620 crudo \bvsta i'4i3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3yu3 nda3yu3 0621 crujiente \bvsta nda3yu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 tu4tun4 tu4tun4 0622 cuadrado \bvsta tu4tun4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ya4xin4 ya4xin4 0623 delgado \bvsta ya4xin4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 kwe4e2 kwe4e2 0624 despacio \bvsta kwe3e2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota El tono con que lo dijo fue del verbo 'demorar'. Checar si se dice no se dice así el adjetivo. ndi1ki1 ndi1ki1 0625 desordenado \bvsta ndi1ki1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndi4to3 ndi4to3 0626 estar.despierto \bvsta ndi4to3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 kwa'4a4 kwa'4a4 0627 diestro \bvsta kwa'4a3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 bi4xi1 bi4xi1 0628 difícil \bvsta bi4xi1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 bi1xi1 bi1xi1 0629 dulce \bvsta bi1xi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku'4u2 ku'4u2 0630 enfermo \bvsta ku'4bi2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 kwe'1e1 kwe'1e1 0631 bravo \bvsta kwe'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 chi1tun3 chi1tun3 0632a envidioso \bvsta i1ni4; i1ni3 \tonos-Rey 1.4; 1.3 \num-reps 3 \nota Aunque la primera emisión es aproximado a 1.4 las dos últimas más bien parecen 1.3. chi1tun3 chi1tun3 0632b envidioso \bvsta chi1tun3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 le3ke3 le3ke3 0633 flaco \bvsta le3ke3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 bi1xin3 bi1xin3 0634 frio \bvsta bi1xin3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xu4xan3 xu4xan3 0635 flojo \bvsta xu4xan3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 na4ma4 na4ma4 0636 gordo \bvsta ndu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 che4e13 che4e13 0637 grande \bvsta che4e13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 ka'4nu3 ka'4nu3 0638 grande \bvsta ka'4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 na'4nu3 na'4nu3 0639 grandes(pl) \bvsta na'4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 chi4chi13 chi4chi13 0640 maduro \bvsta chi41chi3 \tonos-Rey 41.3 \num-reps 3 pa3xi3 pa3xi3 0641 holgado \bvsta ta3ya2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota Hay ligero "clipping" en los primeros dos "tokens". xi'4nda24 xi'4nda24 0642 mezquino \bvsta xi'4ndyia24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 i1yo3 i1yo3 0643 miedoso \bvsta i1yo3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 bi3xa4 bi3xa4 0644 mojado \bvsta bi3xa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xa4yu4 xa4yu4 0645 mujeriego \bvsta xa4yu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ka3ma2 ka3ma2 0646 ligero \bvsta ka3ma2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 na'3a2 na'3a2 0647 pendiente \bvsta na'3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 lu3lu3 lu3lu3 0648 pequeño \bvsta lo'3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota También se dice le'3e3 pero Genaro ya no quiso decir la palabra porque según él ya pasó. ba4li4 ba4li4 0649a pequeños \bvsta ba4li4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ba4li4 ba4li4 0649 pequeños \bvsta kwa4li4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ku4kun3 ku4kun3 0650 grueso \bvsta ku4kun3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ya3kwa4 ya3kwa4 0651 chueco \bvsta ya3kwa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 yu1yu4 yu1yu4 0652 hueco \bvsta yu1yu4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda3a2 nda3a2 0653 inclinado \bvsta ka4ndu'3u4 ndia3a2 \tonos-Rey 4.3.4 3.2 \num-reps 3 \nota La colocación dada es verbo, no adjetivo como se esperaba. ko3so3 ko3so3 0654 jorobado \bvsta to3so3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4ka3 xi4ka3 0655 lejos \bvsta xi4ka3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 na3a4 na3a4 0656 oscuridad \bvsta na3a14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 ndu1ba1 ndu1ba1 0657 partirse \bvsta ndu1wa1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndi3i4 ndi3i4 0658 liso \bvsta ndi'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3xa2 nda3xa2 0659 llorón \bvsta ndia3xa2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 be1e3 be1e3 0660 pesado \bvsta be1e3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 nda'4bi2 nda'4bi2 0661 pobre \bvsta nda'4bi2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 lu4tu1 lu4tu1 0662 estrecho \bvsta lu3tu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta'4yu1 ta'4yu1 0663 podrido \bvsta tia'4yu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ku4nu24 ku4nu24 0664 primero \bvsta ku4nu24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 sa3ka4na3 sa3ka4na3 0665 tirar(sing) \bvsta si4ka3na3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 \nota Además del cambio de la primera a por i también hubo cambio de tono. Parece que dio la forma habitual del verbo en vez de la forma potencial que se deseaba. ta'4bi4 ta'4bi4 0666 quebrado \bvsta ta'4bi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 kwi4in2 kwi4in2 0667= pinto \bvsta kwi4in2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 kwi3in4 kwi3in4 0668a rasposo \bvsta kwi3in4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 kwi3in4 kwi3in4 0668b rasposo \bvsta kwe'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta3ba4 ta3ba4 0669 sacar(pl) \bvsta ta3ba14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 kwi4ta1 kwi4ta1 0670 redondo \bvsta kwi4cha1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 mbo3la3 mbo3la3 0671 redondo \bvsta tu3lu4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ndi'3bi4 ndi'3bi4 0672 resbaladizo \bvsta ndi'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 bi4ka3 bi4ka3 0673 rico \bvsta bi4ka3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 \nota Aunque no se grabó Genaro comentó que también se dice kwi4ka3. xu3xan3 xu3xan3 0674 ruidoso \bvsta xu3xan3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ya1sin4 ya1sin4 0675 sabroso \bvsta ya1sin4 \tonos-Rey 1.4 \tonos-JDA 1.4 \num-reps 3 u'1ba1 u'1ba1 0676 salado \bvsta u'1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i4chi1 i4chi1 0677 seco \bvsta i4chi2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 u3un3 u3un3 0678 serio \bvsta chi1tun3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ta4xin24 ta4xin24 0679 silencioso \bvsta ta42xin4 \tonos-Rey 42.4 \num-reps 3 ka3ti4 ka3ti4 0680 simple \bvsta ka3ti4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Aunque no se grabó, Genaro dijo que para el mismo significado se dice bi1xin3. xi1tin1 xi1tin1 0681 sin.filo \bvsta xi1ti1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 \nota Nótese que dijo la palabra sin nasalización. kwa4ndi'4i2 kwa4ndi'4i2 0682 sobrio \bvsta ku4ndi'3i2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 mi3tu'4un4 mi3tu'4un4 0683a solitario \bvsta ma3tu'4un4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 \nota Con los mismos tonos pero con diferente vocal en primera sílaba. mi3tu'4un4 mi3tu'4un4 0683b solitario \bvsta bi4xin4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ka4chi4 ka4chi4 0684 suave \bvsta ka4chi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 kwa4an24 kwa4an24 0685 soltero \bvsta kwa4an24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 nda'1bi1 nda'1bi1 0686 suerte \bvsta suerte \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. a3tu3 a3tu3 0687 agarroso \bvsta ya3tu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 bi1xin1 bi1xin1 0688 tibio \bvsta bi1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku3-xi3yo3 ku3-xi3yo3 0689 hacerse.a.un.lado \bvsta ku3-xi3yo3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 xi'3ba3 xi'3ba3 0690 tragón \bvsta xu'4ba3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ko'4li4 ko'4li4 0691 tuerto \bvsta kwe'4e1 nu14u3 \tonos-Rey 4.1 14.3 \num-reps 3 tu'4u2 tu'4u2 0692 usado \bvsta tu'4u2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nde3e3 nde3e3 0693 volteado \bvsta nde3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 i4tin3 i4tin3 0694 zurdo \bvsta i4tin3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ya3ta4 ya3ta4 0695 viejo \bvsta ya3ta4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1mbo4la2 ti1mbo4la2 0696 ajolote \bvsta ndi3si3ti2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ti1su'3ma2 ti1su'3ma2 0697 alacrán \bvsta ti1so'3ma2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 ti1ndo4o24 ti1ndo4o24 0698 araña \bvsta ti1ndo4o24 \tonos-Rey 1.4.24 \num-reps 3 ndi3kwa4ñu3 ndi3kwa4ñu3 0699 ardilla \bvsta ndi3kwa4ñu3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ya3kwin4 ya3kwin4 0700 armadillo \bvsta ya3kwin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1su'4u4 ti1su'4u4 0701 hormiga.arriera \bvsta te1su'1u4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ndi3ka3chi3 ndi3ka3chi3 0702 borrego \bvsta ku3le3lo3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ti1tu1un4 ti1tu1un4 0703 botijón \bvsta ti1tu1un4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ji1ndu1ta4 ji1ndu1ta4 0704 camarón \bvsta tu1ndu1cha4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 \nota Hubo una emisión no cortada en que Genaro pronunció tu1ku1ndu1cha4. ti1ka32 ti1ka32 0705 chapulín \bvsta ti1ka32; ti3ka2 \tonos-Rey 1.32; 3.2 \num-reps 3 \nota La segunda emisión es la que suena con tonos 3.2 ji1ndo1ko4 ji1ndo1ko4 0706 chicatana \bvsta si1ndo1ko4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 pa1chi3ki3i3 pa1chi3ki3i3 0707 cigarra.grande \bvsta pe1chi3ki3i3 \tonos-Rey 1.3.3.3 \num-reps 3 tia'1a4 tia'1a4 0708 chinche \bvsta chia'1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1xu'4u4 ti1xu'4u4 0709 chivo \bvsta ti1xu'4u4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ko14chi4 ko14chi4 0710 cocodrilo \bvsta ko14chi4 \tonos-Rey 14.4 \tonos-JDA 13.4 \num-reps 3 ndi3ki'4ndi4 ndi3ki'4ndi4 0711 comején \bvsta ndi3ki'4ndi4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ndi3ba'4yu1 ndi3ba'4yu1 0712 coyote \bvsta ndi3ba'1yu42 \tonos-Rey 3.1.42 \num-reps 3 ti1te'1e4 ti1te'1e4 0713 cucaracha \bvsta ti1te'1e4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 mis4tun2 mis4tun2 0714a gato \bvsta mi4chu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 mis4tun2 mis4tun2 0714b gato \bvsta mix4tun2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ti1ki4xi2 ti1ki4xi2 0715 garrapata \bvsta ti1xi1i3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 ti1ki3xin4 ti1ki3xin4 0716 gorgojo \bvsta ti1ki3xin4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ti1nda3ku4 ti1nda3ku4 0717 gusano \bvsta la4chi14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 ti1ku4xi4 ti1ku4xi4 0718 gusano.de.carne \bvsta tu1ku3xi4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps tio1ko4 tio1ko4 0719 hormiga \bvsta tio13ko4 \tonos-Rey 13.4 \num-reps 3 ti1chi4 ti1chi4 0720 iguana \bvsta ti1chi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1cha4bi2 ti1cha4bi2 0721 Iguana.iguana \bvsta ti1chi4 ya4be2 \tonos-Rey 1.4 4.2 \num-reps 3 chi3mbe3ke3 chi3mbe3ke3 0722 libélula \bvsta chicharra \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ko1li4li4 ko1li4li4 0723 manti.de.la.humanidad \bvsta ko14li34 \tonos-Rey 14.34 \num-reps 3 tiu1ba32 tiu1ba32 0724 mariposa \bvsta ti1ki3ba2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 ti1ma'4a2 ti1ma'4a2 0725 mapache \bvsta ti1ma'4a2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 ki3ni2 ki3ni2 0726 marrano \bvsta ki3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndia3ma2 ndia3ma2 0727 mosca \bvsta ndi3ka3ma2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 \nota Hay ligero "clipping" en el primer "token". tiu1kun4 tiu1kun4 0728 mosquito \bvsta ti1kun4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 li4ma4 li4ma4 0729 pote \bvsta ndi4ma4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 i3na2 i3na2 0730 perro \bvsta ti13na2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 2 tia1ka4 tia1ka4 0731 pez \bvsta tia13ka4 \tonos-Rey 13.4 \num-reps 3 tiu1ku4 tiu1ku4 0732 piojo \bvsta ti1ku4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 tio'14o4 tio'14o4 0733 pulga \bvsta tio'1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 \nota Es probable que se haya equivocado. Estando en Buenavista he escuchado la misma palabra como cho'14o4. sa'3ba2 sa'3ba2 0734 rana \bvsta sa'3ba2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti1kwe'4na4 ti1kwe'4na4 0735 sanguijuela \bvsta ti1kwa4na4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 si4kin4 si4kin4 0736 Basiliscus.vittatus \bvsta si3kin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndi3ka'3a3 ndi3ka'3a3 0737a tigre \bvsta kwi1in1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndi3ka'3a3 ndi3ka'3a3 0737b tigre \bvsta ndi3ka'3a3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 \nota Se incluyeron dos entradas porque Buenavista distingue entre ndi3ka'3a3 'puma' y kwi1in1 'tigre'. ti1ta'4nu1 ti1ta'4nu1 0738 tijerilla \bvsta ti4 nda4-ta'1nu1 \tonos-Rey 4 4.1.1 \num-reps 3 xa1ko32 xa1ko32 0739 tlacuache \bvsta xa1ko3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ti1ku'4un4 ti1ku'4un4 0740 tortuga \bvsta lu3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda4xan4 nda4xan4 0741 chachalaca \bvsta ndia4xan4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 \nota Primeramente Genaro dijo que usaban la palabra del español para referirse a esta ave. chi4ku14yu2 sa3a2 chi4ku14yu2 0742 Garrapatero.pijuy \bvsta chi4ku14lu2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 \nota Solamente cambia el sonido [y] por [l]. i3su2 i3su2 0743 venado \bvsta i3su2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti'1in4 ti'1in4 0744 zorrillo \bvsta ti'1in4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1kwi3in4 ti1kwi3in4 0745 zancudo \bvsta ti1kwi3in4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ndu3xi4 ndu3xi4 0746 gallina \bvsta ndu3xi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tio1o4 tio1o4 0747 cangrejo \bvsta tio1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta1su'4u4 ta1su'4u4 0748 gavilán \bvsta ta1su4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xa14xan4 xa14xan4 0749 ave.de.mal.agüero \bvsta xa1xan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota Aunque los tonos de esta palabra son 1.4, el último no se realiza como 14, como en Yoloxóchitl. ti1la3nchi4 ti1la3nchi4 0750 calandria \bvsta calandria \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. tiu'1u4 tiu'1u4 0751 tuza \bvsta chu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ji1ndi1ki4 ji1ndi1ki4 0752 ganado.vacuno \bvsta si1ndi1ki4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ndio'3o3 ndio'3o3 0753 colibrí \bvsta ndio'3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti1ka4ka3 ti1ka4ka3 0754 cuervo \bvsta ti1ka3ka34 \tonos-Rey 1.3.34 \num-reps 3 tu4ba2 tu4ba2 0755 cotorra \bvsta cotorra \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. yu1ngui32 yu1ngui32 0756 zorro \bvsta ya1kwi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 sa1mi4 sa1mi4 0757 garza \bvsta xi1kwa3ndo3; xi1kwa1ndo3 \tonos-Rey 1.3.3; 1.1.3 \num-reps 3 \nota La primera emisión tiene tonos 1.3.3 mientras que las dos últimas tienen 1.1.3. pi1li4ko4 pi1li4ko4 0758 golondrina \bvsta ndi3xi4ko4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ti1kwa4xa4 ti1kwa14xa4 0759 guacamaya \bvsta ti1wa4xa4 \tonos-Rey \num-reps chi4li14yu2 sa3a2 chi4li14yu2 0760 huicho \bvsta güicho \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. chi4tu2 chi4tu2 0761 pájaro.carpintero \bvsta sa3a2 chi4ri3ta2 \tonos-Rey 3.2 4.3.2 \num-reps 3 ko4lo3kwi3 ko4lo3kwi3 0762a paloma.arroyera \bvsta le4se4yu3u3 \tonos-Rey 4.4.3.3 \num-reps 3 ko4lo3kwi3 ko4lo3kwi3 0762b paloma.arroyera \bvsta ko'1lo4kwi3i3 \tonos-Rey 1.4.3.3 \num-reps 3 \nota Sin duda, el nombre de esta ave es onomatopeya al igual que en Yoloxóchitl. ti1na4ma24 ti1na4ma24 0763 pavo.silvestre \bvsta chu1un4 na4ma3 \tonos-Rey 1.4 4.3 \num-reps 3 ku3kun42 ku3kun42 0764 tecolote \bvsta ndi3ka4'un3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 li4ku2 li4ku2 0765 perico \bvsta chi'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi3ku4ku2 ndi3ku4ku2 0766 tórtola \bvsta lu4ku1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ko14ni4 ko14ni4 0767 Calocitta.formosa \bvsta sa1ko4ni4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 \nota Esta palabra es en realidad una colocación de sa3a2 + ko14ni4. cha4na2 cha4na2 0768 zanate \bvsta cha4na2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 pi3lo4 pi3lo4 0769 zopilote \bvsta pi3lo4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Parece que se dejó influenciar por cómo se pronuncia en Yoloxóchitl, creo que en Buenavista dicen pi'4lo1. ti3in4 ti3in4 0770 comadreja \bvsta ti3in24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 yo14so3 yo14so3 0771 metate \bvsta yo13so4 \tonos-Rey 13.4 \num-reps 3 ñu1ñu4 ñu1ñu4 0772 meliponini \bvsta ti4 ñu1ñu4 \tonos-Rey 4 1.4 \num-reps 3 ko'4o1 ko'4o1 0773 frondoso \bvsta ko'4o1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 lu3te'4ni4 lu3te'4ni4 0774 aguardiente \bvsta tie'4ni4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ti14chi3 ti14chi3 0775 aguacate(fruto) \bvsta ti1chi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 tu4mi4 tu4mi4 0776 aguate \bvsta tu4mi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ti4ku2 ti4ku2 0777 aguja \bvsta ti4ku2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta1chi4 ta1chi4 0778 aire \bvsta ta1chi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 yo1ko4 yo1ko4 0779 vapor \bvsta yo1ko4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ndi1xin4 ndi1xin4 0780 ala \bvsta le1xin4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ka1chi4 ka1chi4 0781 algodón \bvsta ka1chi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ndi4ka1 ndi4ka1 0782 ancho \bvsta ndi4ka1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ni4i24 ni4i24 0783 delgado \bvsta ni4i24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ta4ñu3 ta4ñu3 0784 estrecho \bvsta cha4ñu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 xe'3e4 xe'3e4 0785a anillo \bvsta ni4yo2 \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. xe'3e4 xe'3e4 0785b anillo \bvsta xe'3e4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 kwa14ku3 kwa14ku3 0786 espíritu.de.pantano \bvsta kwa1ku3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ka'3a4 ka'3a4 0787 partes.bajas \bvsta ka'3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ka3xa4ti24 ka3xa4ti24 0788 ano \bvsta si'1ndi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwi1ta1 kwi1ta1 0789a rueda \bvsta ti1bi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwi1ta1 kwi1ta1 0789b rueda \bvsta kwi1ta1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku3-tu'1ba3 ku3-tu'1ba3 0790 aprender \bvsta ku4-tu'1ba3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ka1a3 ka1a3 0791** aquí \bvsta ka4a24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 i3tun4 i3tun4 0792 árbol \bvsta i3tun4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku13xi2 ku13xi2 0793a arco \bvsta to3so3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku13xi2 ku13xi2 0793b arco \bvsta ku13xi2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ba14ngi4 ba14ngi4 0794 arco.iris \bvsta chi1ban4gi4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 yu14ti3 yu14ti3 0795 arena \bvsta yu1ti3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku3si4ti24 ku3si4ti24 0796 arrodillarse \bvsta ku3si4ti4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ju4si4ti24 ju4si4ti24 0797 arrodillarse \bvsta ku3xi4ti4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 \nota Lo dijo con los mismos tonos en habitual. Nótese que cambió sólo el sonido [x]. yu3bi2 yu3bi2 0798 arroyo \bvsta yu3bi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 so'3o3 so'3o3 0799 así \bvsta sa3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu3ta2 tu3ta2 0800 atole \bvsta chu3cha2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yo3ko2 yo3ko2 0801 avispa \bvsta yo3ko2; yo1ko1 \tonos-Rey 3.2; 1.1 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena 3.2 y las dos últimas 1.1 i3ku3 i3ku3 0802 ayer \bvsta ku3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka3ni4 ka3ni4 0803 baba \bvsta ka3ni24; ka3ni4 \tonos-Rey 3.24; 3.4 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena 3.24 y las últimas dos como 3.4. xa3a2 xa3a2 0804 barbilla \bvsta xa3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi4ko'3o4 xi4ko'3o4 0805 bandeja \bvsta xi4ko'3o4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ya4ka4 ya4ka4 0806 bizco \bvsta bizco \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. lu3me4ta2 lu3me4ta2 0807 botella \bvsta ka3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti1xa'1a1 ti1xa'1a1 0808 planta.parasítica \bvsta caballero \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ti1ka3ta3 ti1ka3ta3 0809 cabello.de.elote \bvsta i3xi4 xi1ni4 ndi3xi4 \tonos-Rey 3.4 1.4 3.4 \num-reps 3 si'1ba1 si'1ba1 0810 cacao.semilla \bvsta si'1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xa1tun4 xa1tun4 0811a cajón \bvsta caja \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. xa1tun4 xa1tun4 0811b cajón \bvsta xa1tun4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ka3ka2 ka3ka2 0812 cal \bvsta ka3ka3; ka3ka2 \tonos-Rey 3.3; 3.2 \num-reps 3 \nota Las primeras dos emisiones parecen tener tonos 3.3; la última tiene tonos 3.2 como en Yoloxóchitl. i3kin4 i3kin4 0813 calabaza \bvsta i3kin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 is1to3 is1to3 0814 cama \bvsta xi1to3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xa3tu2 xa3tu2 0815 calzon.de.manta \bvsta xa3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ya'3mi2 ya'3mi2 0816 camote \bvsta ña'3mi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 chi1chi32 chi1chi32 0817 canal \bvsta chi1chi32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 ku3-tu3un3 ku3-tu3un3 0818 entiesarse \bvsta ku1-tu3un3 \tonos-Rey 1.3.3 \num-reps 3 ndo1o4 ndo1o4 0819 caña.dulce \bvsta ndo1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nde'1e4 nde'1e4 0820 capulín \bvsta tu1ku3ndu4bi4 \tonos-Rey 1.3.4.4 \num-reps 3 tu1un4 tu1un4 0821 carbón \bvsta tu1un4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 na3mi4 na3mi4 0822 cascada \bvsta na3mi24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 so1o4 so1o4 0823 cáscara \bvsta so1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1ku3mi3 ti1ku3mi3 0824 cebolla \bvsta ti1ku3mi3 \tonos-Rey 1.3.3 \num-reps 3 xa13ni2 xa13ni2 0825 sueño.onírico \bvsta xa13ni2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 yu1ma4 yu1ma4 0826 cera \bvsta yu1ma4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 yu3ku4 yu3ku4 0827 cerro \bvsta yu3ku4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota En la primera emisión hubo más tiempo entre la primera y la segunda sílaba. le1e4 le1e4 0828 demonio \bvsta ya1 na'14a1 \tonos-Rey 1 14.1 \num-reps 3 na3ña4 na3ña4 0829 Cucurbitaceae.Sechium.edule \bvsta na3ña24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 chi4nga14ba2 chi4nga14ba2 0830 Curcubitaceae.Curcubita.sp. \bvsta ti1ka4wa2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 kwe14nu4 kwe14nu4 0831 escorpión \bvsta ko1o4 yu4nu4 \tonos-Rey 1.4 4.4 \num-reps 3 ndi13xi2 ndi13xi2 0832 chicha \bvsta ndi3xi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti1ndu3yu4 ti1ndu3yu4 0833 chilacayote \bvsta tu1ndu3yu34 \tonos-Rey 1.3.34 \num-reps 3 ndi3bi4 ndi3bi4 0834 cielo \bvsta ndi3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tia14ba4 tia14ba4 0835 ciruela \bvsta ti1ka3wa4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ka4xi3 ka4xi3 0836 claro \bvsta ka4xi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ti4ka'3a4 ti4ka'3a4 0837 coacoyul (el coquillo) \bvsta ti3ka'4a4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ti1ka4chi4 ti1ka4chi4 0838 cobija \bvsta ti1ka4chi4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ndio4o4 ndio4o4 0839 codorniz \bvsta ku3li4xi4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 su'1ma4 su'1ma4 0840 cola \bvsta so'1ma4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 bi1ko4 bi1ko4 0841 nube \bvsta bi1ko4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota La sucesión de 1.4 no resulta fonéticamente en 1.14 como en Yoloxóchitl. ndi3cha1kwa4 ndi3cha1kwa4 0842 Leguminosae.Mimosoideae.Inga.sp. \bvsta ndi3chi2 ko1o4 kwi4i24 \tonos-Rey 3.2 1.4 4.24 \num-reps 3 \nota Genaro menciona otro tipo de ndi3chi2 ko1o4 conocida como ya'4a1 en vez de kwi4i24. a3ma3 a3ma3 0843 cuándo \bvsta nda4a2 a3ma3 \tonos-Rey 4.2 3.3 \num-reps 3 kwa1chi3 kwa1chi3 0844 culpa \bvsta kwa1chi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 tu3tu2 tu3tu2 0845 papel \bvsta tu3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndu3bi4 ndu3bi4 0846 de.dia \bvsta ndu3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xi1yo4 xi1yo4 0847 comal \bvsta xi1yo4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda3tu3u4 nda3tu3u4 0848 enrollar \bvsta ndu3tu3bi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ndi3ki4 ndi3ki4 0849 cuerno \bvsta ndi3ki4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1tu'4un4 ti1tu'4un4 0850 coraje \bvsta ti1tu'4un4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ta1ñu'4u4 ta1ñu'4u4 0851 correntada \bvsta cha1ñu1u4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ndu3ba4 ndu3ba4 0852 flecha \bvsta flecha \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ka3kwi1in1 ka3kwi1in1 0853 amainar \bvsta xi4kwi1ta3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 \nota Sin duda, el dato corresponda al verbo en habitual y el esperado en potencial. tiu13ma2 tiu13ma2 0854 abeja.carpintera \bvsta tiu13ma2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ña'3a4 ña'3a4 0855 mujer \bvsta ña'3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 si3ki2 si3ki2 0856 collar \bvsta si3ki2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi3yo3 xi3yo3 0857 del.otro.lado \bvsta xi3yo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndu3-tu1u1 ndu3-tu1u1 0858 derretirse \bvsta ndu3cha3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa4-kwa3chi3 sa4-kwa3chi3 0859 despedazar \bvsta sa4-nda3-kwa3chi3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 xu'14un4 xu'14un4 0860 dinero \bvsta xu'1un4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota El tono 1.4 sin realización fonética como 1.14. nda4a2 nda4a2 0861 dónde \bvsta nda4a2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 is1to'3o2 is1to'3o2 0862 dueño \bvsta xi1to'3o2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 te'4e4 te'4e4 0863 duro \bvsta te'4e4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndi3chi2 ndi3chi2 0864 ejote; vaina \bvsta ndi3chi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndi3xi4 ndi3xi4 0865 elote \bvsta ndi3xi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 li3sa4 li3sa4 0866 jilote \bvsta ndi3xi4 i4cha4 \tonos-Rey 3.4 4.4 \num-reps 3 ma'14ñu3 ma'14ñu3 0867 en.medio \bvsta ma'14ñu3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 xi3yo2 xi3yo2 0868 enagua \bvsta xi3yo2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 tia14ta4 tia14ta4 0869 sarna \bvsta ti1ka4ta4 \tonos-Rey 3.4.4 \tonos-JDA 1.3.3 \num-reps 3 \nota Genaro comentó que en Buenavista usan ti1ka4ta4 para 'sarna' y tia14ta para 'encinera'. nda3ku3ni2 nda3ku3ni2 0870 encontrar \bvsta ndu3ku3ni2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ni4i4 ni4i4 0871 entero \bvsta i3in3 ni4i4 \tonos-Rey 3.3 4.4 \tonos-JDA 3.3 4.4 \num-reps 3 mi1nu32 mi1nu32 0872 Chenopodiaceae.Dysphania.ambrosioides \bvsta mi13nu2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ka1ku3 ka1ku3 0873 escapar \bvsta ka1ku3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ndi1ku4chi4 ndi1ku4chi4 0874 escoba \bvsta ndu1ku4chi4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ya3kun2 ya3kun2 0875 escobeta \bvsta ya13kun2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 yo3ko4 yo3ko4 0876 espiga \bvsta yo3ko4 \tonos-Rey 3.4 \tonos-JDA 2.3 \num-reps 3 i3ñu4 i3ñu4 0877 espina \bvsta i3ñu4 \tonos-Rey 3.4 \tonos-JDA iyun 3.4 \num-reps 3 ñu1ñu1 ñu1ñu1 0878 espuma \bvsta mbe1le1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 pe1le1 pe1le1 0879 espuma \bvsta mbe1le1 \tonos-Rey 1.1 \tonos-JDA 1.1 \num-reps 3 tu1tun4 tu1tun4 0880 esquina \bvsta tu1tun4 \tonos-Rey 1.4 \tonos-JDA 31-4 \num-reps 3 i3xi4 i3xi4 0881 cabello \bvsta i3xi4 \tonos-Rey 3.4 \tonos-JDA 3.4 \num-reps 3 i4i4 i4i4 0882 estéril \bvsta che1e3 \tonos-Rey 1.3 \tonos-JDA 2.3 \num-reps 3 si'14bi3 si'14bi3 0883 estiércol \bvsta si'1bi4 \tonos-Rey 1.4 \tonos-JDA 3.4 \num-reps 3 \nota Los tonos 1.4 no se realizan fonéticamente como [1.14] como en Yoloxóchitl. nda1a4 nda1a4 0884 Cucurbitaceae.Luffa.sp. \bvsta nda1a4 \tonos-Rey 1.4 \tonos-JDA 2.3 \num-reps 3 sa4-kwa'3a3 sa4-kwa'3a3 0885 estudiar \bvsta si4-kwa'3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ta'4an4 ta'4an4 0886 prójimo \bvsta ta'4an4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ka3a2 ka3a2 0887 metal \bvsta ka3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 bi3ko4 bi3ko4 0888 fiesta \bvsta bi3ko4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndi3ko4 ndi3ko4 0889 filoso \bvsta xi1in4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xu1xa32 xu1xa32 0890 resina \bvsta xu13xa3 \tonos-Rey 13.3 \num-reps 3 i3ta2 i3ta2 0891 flor \bvsta i3ta2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yo1ko1 yo1ko1 0892 fortuna \bvsta yo1ko1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 sa4-na3na3 sa4-na3na3 0893 fotografiar \bvsta si4-na3na3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ndu3chi4 ndu3chi4 0894 frijol \bvsta ndu3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa4-ka3sun2 sa4-ka3sun2 0895 freir \bvsta sa4-ka1sun1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 ndu1u4 ndu1u4 0896 fruto \bvsta ndu1u4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nde3e4 nde3e4 0897 fuerza \bvsta nde3e24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 \nota La última emisión parece más tono 3.4 como en Yoloxóchitl. tu1xi42 tu1xi42 0898 rifle \bvsta tu1xi1i42 \tonos-Rey 1.1.42 \num-reps 3 pa3xa2 pa3xa2 0899 globo \bvsta xa13xa2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 pi3li3 pi3li3 0900 gordita.de.manteca \bvsta mbe'3le4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tio3o2 tio3o2 0901** (plantas en orden alfabetico) granada \bvsta cho3o2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndo3o3 ndo3o3 0902 grandes \bvsta ndo3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi'1i3 ndi'1i3 0903 granos.de.la.piel \bvsta ndi'1i3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 sa3yu2 sa3yu2 0904 gripa \bvsta sa13yu2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ti1ko3so4 ti1ko3so4 0905 grillo \bvsta ti1ko3so4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ndu'3u4 ndu'3u4 0906 grueso \bvsta ndu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndu3ba2 ndu3ba2 0907 guaje(la vaina) \bvsta ndu3ba2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 chi14kun3 chi14kun3 0908 Leguminosae.Mimosoideae.Pithecellobium.sp. \bvsta ti1chi4kun3 \tonos-Rey 1.4.3 \num-reps 3 ndo3ko4 ndo3ko4 0909 guanábana \bvsta ndo3ko4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1kwa1a4 ti1kwa1a4 0910 guayaba(el fruto) \bvsta ti1kwa1a4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 te'1e1 te'1e1 0911 guía \bvsta te'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 sa3a4 sa3a4 0912 hace.varios.días \bvsta sa3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 a3wa3 a3wa3 0913 hace.un.año \bvsta a3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 so3ko2 so3ko2 0914 hambre \bvsta so3ko2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi3kwa'4a4 xi3kwa'4a4 0915 construir \bvsta ti3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku'1ba3 ku'1ba3 0916 hermano(a) \bvsta ku'1ba3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ku'1bi1 ku'1bi1 0917 hermana \bvsta ku'1bi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ya3ni2 ya3ni2 0918 hermano \bvsta ña3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yu'1ba1 yu'1ba1 0919 hilo \bvsta yu'1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena como tono 3.1. kwi3ñu3 kwi3ñu3 0920 hinchazón \bvsta kwi3ñu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 yu1ku1 yu1ku1 0921 hoja \bvsta yu1ku1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndia1ma4 ndia1ma4 0922 hoja.de.mazorca \bvsta ndia1ma4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta1a3 ta1a3 0923 hombre \bvsta tia1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 \nota También he escuchado en Buenavista cha1a3. mi1ni32 mi1ni32 0924 remanso.hondo \bvsta mi13ni2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ya3bi2 ya3bi2 0925 hoyo \bvsta ya3bi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndi1xan4 ndi1xan4 0926 huarache \bvsta ndu1xan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota Los tonos 1.4 no se realizan fonéticamente como [1.14] como en Yoloxóchitl. ndi1bi4 ndi1bi4 0927 huevo \bvsta ndi1wi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xi1kun1 xi1kun1 0928 huipil \bvsta xi1ku1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 \nota No nasal como en Yoloxóchitl. ndu'14u4 ndu'14u4 0929 izote \bvsta tu1ndu'4u2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 yu'1ma1 yu'1ma1 0930 humo \bvsta yu'1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 tu'1un3 tu'1un3 0931 palabra \bvsta tu'1un3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 yu14kun3 yu14kun3 0932 iglesia \bvsta yu14kun3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 nda3ya4 nda3ya4 0933 infierno \bvsta ndia3ya4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 na1ma4 na1ma4 0934 jabón \bvsta na1ma3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 tia13ma3 tia13ma3 0935 jícama \bvsta ti3ka3ma3 \tonos-Rey 1.3.3 \num-reps 3 ya3xin4 ya3xin4 0936 jícara.redonda \bvsta ya3xin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1ka1si3 ti1ka1si3 0937 cuchara \bvsta ta1ka1si3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 ti1na3na4 ti1na3na4 0938 tomate \bvsta ti1na3na34 \tonos-Rey 1.3.34 \num-reps 3 ndi3ko4o24 ndi3ko4o24 0939a lagartija \bvsta mbi'3la4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndi3ko4o24 ndi3ko4o24 0939b lagartija \bvsta ndi3ko4o24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 yo3so4 yo3so4 0940 llano \bvsta yo3so4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ka4ni24 ka4ni24 0941 largo(sing) \bvsta ka4ni24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 sa1bi4 sa1bi4 0942 lluvia \bvsta sa1bi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda'1yu1 nda'1yu1 0943 lodo \bvsta ndia'1yu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ti'13bi2 ti'13bi2 0944 luciérnaga \bvsta ti'3bi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ya1a1 ya1a1 0945 lento \bvsta ya1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 tu3tun4 tu3tun4 0946 leña \bvsta tu3tun4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nu1ni4 nu1ni4 0947 maiz.desgranado \bvsta nu1ni4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda3kwa2 nda3kwa2 0948 majagua \bvsta nda3kwa2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ko'1yo1 ko'1yo1 0949 lirio \bvsta ko'1yo1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndo3ko2 ndo3ko2 0950 langostino \bvsta ndo3ko2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 i14ni3 i14ni3 0951 llanura \bvsta i3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota No estoy seguro si la palabra dicha es la que interesa en esta entrada. nda'1a1 nda'1a1 0952 lazo.de.mujer \bvsta nda'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwa13ku2 kwa13ku2 0953a lazo.de.lazar \bvsta lazo \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. kwa13ku2 kwa13ku2 0953b lazo.de.lazar \bvsta kwa13ku2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 tia4a4 tia4a4 0954 lejia \bvsta cha4a4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 xi1ki4 xi1ki4 0955 filo.de.cerro \bvsta xi1ki4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 siu'4un4 siu'4un4 0956 madrina \bvsta si'4un3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndi3kwe'3e2 ndi3kwe'3e2 0957 limpiar.con.un.trapo. \bvsta ndu3ku'3ba2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 le3en4 le3en4 0958 liquido.genital \bvsta ta3ta2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 i'4na4 i'4na4 0959 mal.agüero \bvsta i'4na4; i'4na3 \tonos-Rey 4.4; 4.3 \num-reps 3 \nota Sólo la primera emisión suena como 4.4. ndi3ka4 ndi3ka4 0960 mamey \bvsta ndi3ka4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xa'3an2 xa'3an2 0961 manteca \bvsta xa'3an2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xa'14an2 xa'14an2 0962 grasoso \bvsta xa'14an2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 yu3xan4 yu3xan4 0963 masa \bvsta yu3xan4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndia'14na3 ndia'14na3 0964 máscara \bvsta ndia'14na4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ni3i4 ni3i4 0965 mazorca \bvsta ni3i24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 xa3ku4 xa3ku4 0966 mediano \bvsta xa3ku24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 ta1tan4 ta1tan4 0967 medicina \bvsta ta1tan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota La secuencia de tonos 1.4 no se realiza como [1.14]. ku4tiu'4un4 ku4tiu'4un4 0968a mediodía \bvsta sa3ba3 ñu'1u3 \tonos-Rey 3.3 1.3 \num-reps 3 ku4tiu'4un4 ku4tiu'4un4 0968b mediodía \bvsta ka'4ñu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 xa'1nda4 xa'1nda4 0969 memela \bvsta xa'1ndia4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xa14tu3 xa14tu3 0970 memela.de.elote \bvsta xa1tu3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ya'1bi3 ya'1bi3 0971 mercado \bvsta nu14u3 ya'1bi3 \tonos-Rey 14.3 1.3 \num-reps 3 ndia14sa2 ndia14sa2 0972 metlapil \bvsta nda14sa42 \tonos-Rey 14.42 \num-reps 3 i3tu2 i3tu2 0973 planta.de.maíz \bvsta i3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ka4xi2 ka4xi2 0974 molcajete \bvsta ko'1o4 xa'4a4 \tonos-Rey 1.4.4.4 \num-reps 3 la3pa4 la3pa4 0975 mochila \bvsta la3pa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 a1an4 a1an4 0976 ¿¡que!? \bvsta a1an4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 le14se3 le14se3 0977a molleja \bvsta yu1u4=ri4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 le14se3 le14se3 0977b molleja \bvsta le14se3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 nda1ba32 nda1ba32 0978 Cordia.alliodora \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tiene palabra para esta entrada. le3ka3 le3ka3 0979 morral.de.palma \bvsta le3ka3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na'3a4 na'3a4 0980 mucho.tiempo \bvsta na'3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 i'4in3 i'4in3 0981 mudo \bvsta i'4in3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndi14i2 ndi14i2 0982 cadavérico \bvsta ndi13i2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 \nota Aunque los tonos son diferentes, la palabra dicha por Genaro corresponde a la de ndi3i2 en Yoloxóchitl y no a la de ndi14i2. ya3kwa2 ya3kwa2 0983 mugre \bvsta ya31kwa32 \tonos-Rey 31.32 \num-reps 3 chi3na4ka4 chi3na4ka4 0984 murciélago \bvsta chi3na4ka4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ku1xi32 ku1xi32 0985 musgo \bvsta ku3xi2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta'1a3 ta'1a3 0986 furúnculo \bvsta ndi'1i3 u'1bi1 \tonos-Rey 1.3 1.1 \num-reps 3 ndu1xa'4a2 ndu1xa'4a2 0987 nanche \bvsta ndu1xa'4a2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 la4xa2 la4xa2 0988 naranja.fruto \bvsta la4xa2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 pa'4a2 pa'4a2 0989 nene \bvsta pa'4a2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 chi'1yo1 chi'1yo1 0990 nido \bvsta chi'1yo1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta3ka2 ta3ka2 0991 nido.de.pájaro \bvsta ta3ka2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xa'4a2 xa'4a2 0992 nixtamal \bvsta xa'4a2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 mi'1nda4 mi'1nda4 0993 nopal \bvsta ya3bi24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 tu4ti24 tu4ti24 0994 ocote \bvsta ti4ti4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 xa14a3 xa14a3 0995 nuevo \bvsta xa14a3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ko13to2 ko13to2 0996 olán \bvsta ko3to2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ki1si3 ki1si3 0997 olla \bvsta ki1si3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xi3ko2 xi3ko2 0998 olor \bvsta xi4ko2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 chi3ni4tu2 i3ta2 chi3ni4tu2 0999 Achimenes.grandiflora \bvsta chinito \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. siu'14un4 siu'14un4 1000 oración \bvsta se1ñu'4u4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 so'1o3 so'1o3 1001 oreja \bvsta so'1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ya3bi4 ya3bi4 1002 órgano \bvsta ya3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tu3ku3 tu3ku3 1003 otro \bvsta tu3ku3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa3a2 sa3a2 1004 pájaro \bvsta sa3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yu3tu2 yu3tu2 1005 panal \bvsta yu3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndo'1yo3 ndo'1yo3 1006 pantano \bvsta ndo'1yo3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ka3ndi3chi2 ka3ndi3chi2 1007 parar(sg) \bvsta ka3ni3 ndi3chi2 \tonos-Rey 3.3 3.2 \num-reps 3 na3ma2 na3ma2 1008 pared \bvsta na3ma2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 i3tun2 i3tun2 1009 parte.elevada \bvsta ni1nu3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 i3sa42 i3sa42 1010 pasado.mañana \bvsta i3sa42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 chi14ki3 chi14ki3 1011 fruta.de.Cactaceae.epifético \bvsta chi14ngi3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ki3xin4 ki3xin4 1012 resina \bvsta ki3xin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 bi1ka1 bi1ka1 1013 peine \bvsta bi1ka1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka3ba4 ka3ba4 1014 peñasco \bvsta ka3ba24; ka3ba4 \tonos-Rey 3.24; 3.4 \num-reps 3 tu3un4 tu3un4 1015 persona.negra \bvsta tu3un4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 yu3bi4 yu3bi4 1016 petate \bvsta yu3bi24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 xa1tu1 xa1tu1 1017 picoso \bvsta xa1tu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xa'1a4 xa'1a4 1018 pie \bvsta xa'1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 nda3-ko3to3 nda3-ko3to3 1019 poner.ofrenda.a \bvsta ndo3ko3to3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3-ka'3yu4 nda3-ka'3yu4 1020 pintar \bvsta ndi3-ka'3yu4; ndi4-ka'3yu4 \tonos-Rey 3.3.4; 4.3.4 \num-reps 3 \nota Las últimas dos emisiones suenan como habitual, con tono 4 en la primera sílaba. xu4ñu4 xu4ñu4 1021 piña \bvsta xi4ñu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndi3ku4xin2 ndi3ku4xin2 1022 piojo.blanco \bvsta ndu3ku4xin2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 so4ko3 so4ko3 1023 placenta \bvsta so4ko3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda1a1 nda1a1 1024 plano \bvsta nda1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 pa1chi1 pa1chi1 1025 membrana \bvsta chi1la1mbo1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 chi3ta2 chi3ta2 1026 Musaceae.Musa.sp. \bvsta chi3cha2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 chi3ndu'4u4 chi3ndu'4u4 1027 poner.sentado(sg) \bvsta cha3ndu'4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 chi3ko4la2 chi3ko4la2 1028 chocolate \bvsta si'1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 tu14xa4 tu14xa4 1029 pino \bvsta tu14xa4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 i'3ñu4 i'3ñu4 1030 pospasado \bvsta nda1 i'3ñu4 \tonos-Rey 1 3.4 \num-reps 3 \nota Aquí Genaro agregó la palabra nda1 antes que quizá no era necesaria. ñu4ñu4 ñu4ñu4 1031 presumido \bvsta ñu4ñu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ye'14e4 ye'14e4 1032 puerta \bvsta ye'4e4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 na3ma4 na3ma4 1033 cogollo \bvsta i4cha4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 \nota Lo dicho por Genaro no fue el sustantivo sino el adjetivo para 'tierno'. nda3sun2 nda3sun2 1034 quebradizo \bvsta nda3sun2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta'3bi4 ta'3bi4 1035 barranco \bvsta ta'3bi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 yu3ba2 yu3ba2 1036 quelite \bvsta yu3ba2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 yo3o3 yo3o3 1037 quién \bvsta yo3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3-ya14kun2 nda3-ya14kun2 1038 raspar \bvsta ndi3-ya14kun2 \tonos-Rey 3.14.2 \num-reps 3 ti14in3 ti14in3 1039 ratón \bvsta ti14in3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ka3xin3 ka3xin3 1040 escarcha \bvsta ka3xin3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Todas las emisiones rebasan el clipping. ka3ndi3so3 ka3ndi3so3 1041 reparar(animal) \bvsta ka4ndi3so3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 \nota Aunque se insistió en la forma potencial parece que dijo la forma habitual del verbo. i1ta3 i1ta3 1042 río \bvsta i1cha3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 \nota Todas las emisiones rebasan el clipping. ka3ti4 ka3ti4 1043 sombra \bvsta ka3ti4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Todas las emisiones rebasan el clipping. ka3nde3ta3 ka3nde3ta3 1044 saltar \bvsta ka3nde3ta3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ti1bi1 ti1bi1 1045 rueda \bvsta ti1bi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ni1i4 ni1i4 1046 sangre \bvsta ni1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 tu1ndo'4o4 tu1ndo'4o4 1047 sufrimiento \bvsta tu1ndo'1o4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 yu3kun2 yu3kun2 1048 surco \bvsta yu3kun2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti1kin4 ti1kin4 1049 semilla.de.calabaza \bvsta ti1kin4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 yu3nu4 yu3nu4 1050 red \bvsta ñu3nu4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa'3ma4 sa'3ma4 1051 servilleta \bvsta i3tin2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta3yu2 ta3yu2 1052 silla \bvsta tia3yu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 tio1to1 tio1to1 1053 ropa \bvsta to1to1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku1nda1ti4 ku1nda1ti4 1054 sombra.de.nube \bvsta ku1nda'1bi1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 xi1na'1ñu1 xi1na'1ñu1 1055 sombra.de.persona \bvsta ku1nda'1bi1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 so'4o4 so'4o4 1056 sordo \bvsta so'4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndi3kin4 ndi3kin4 1057 semilla.pequeña \bvsta ndi3kin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ta3ta2 ta3ta2 1058 semilla \bvsta ta3ta2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndi1ku1nu4 ndi1ku1nu4 1059 tabaco \bvsta yu1ku1nu4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 bi1tu4 bi1tu4 1060 tabla \bvsta bi1tu4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1ki1in4 ti1ki1in4 1061 tamal \bvsta ti1ki1in4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 su3bi4 su3bi4 1062 tamal.de.elote \bvsta ti1ki1in4 ndi3xi4 \tonos-Rey 1.1.4 3.4 \num-reps 3 ya1ta4 ya1ta4 1063 tarecua \bvsta ki'14i4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ndi3cho4so4 ndi3cho4so4 1064 tecolotillo \bvsta ndi4ko3 yu1u4 \tonos-Rey 4.3 1.4 \num-reps 3 ta1tan1 ta1tan1 1065 tartamudo \bvsta cha1tan1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 te'1e4 te'1e4 1066 caparazón \bvsta te'1e4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 chi3yo3 chi3yo3 1067a teja \bvsta teja \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. chi3yo3 chi3yo3 1067b teja \bvsta chi3yo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi1ndu'1ba1 xi1ndu'1ba1 1068a telaraña \bvsta xe4la2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xi1ndu'1ba1 xi1ndu'1ba1 1068a telaraña \bvsta xi1ndu'1ba1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 sa4bi4 sa4bi4 1069 temporada.de.lluvia \bvsta sa4bi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 yu3mi4 yu3mi4 1070 temporada.de.secas \bvsta yu3mi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndo'1o4 ndo'1o4 1071a tenate \bvsta canasta \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ndo'1o4 ndo'1o4 1071b tenate \bvsta ndo'1o4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 i4ta4 i4ta4 1072 tierno \bvsta i4cha4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ya14ka3 ya14ka3 1073 tierra.suelta \bvsta ya14ka3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 chi1ke4e2 chi1ke4e2 1074 mezquino \bvsta ti1ke'4le41 \tonos-Rey 1.4.41 \num-reps 3 ti1ka1chi1 ti1ka1chi1 1075 remolino.de.viento \bvsta ta1chi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 is1ta4 is1ta4 1076 tortilla \bvsta xi1ta4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 2 tio4to4 ti14in3 tio4to4 1077 sólo.en.colocación \bvsta ti14in3 cho4to4 \tonos-Rey 14.3 4.4 \num-reps 3 ti1ka3sun2 ti1ka3sun2 1078 totopo \bvsta ti3ka4sun1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 chi3ñu3 chi3ñu3 1079 trabajo \bvsta chi3ñu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka1ta1 ka1ta1 1080 trapiche \bvsta ka1cha1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ya3ka2 ya3ka2 1081 troje \bvsta ya3ka2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndi'1i1 ndi'1i1 1082 tupido \bvsta chi1to1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 la4tun3 la4tun3 1083 ultimo.(de una serie) \bvsta la4tun3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndu3ku2 ndu3ku2 1084 vara \bvsta ndu3ku2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 tu3un3 tu3un3 1085 vertical \bvsta tu3un3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 tio'1o3 tio'1o3 1086 raíz \bvsta tio'1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ta1ñu1u4 ta1ñu1u4 1087 zoyamichin \bvsta ti1ñu1u4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 kwa'1a3 kwa'1a3 1088 dar \bvsta kwa'1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 \nota La primera emisión suena ligeramente como 1.4. xa'4a13 xa'4a13 1089 dar; permitir \bvsta xa'4a13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 tia'1ba4 tia'1ba4 1090 enramada \bvsta tia'1ba4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 is1ta1an1 is1ta1an1 1091 de.mañana(temprano) \bvsta xi1tia1an1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 kia'3bi13 kia'3bi13 1092 ser.vendido \bvsta kia'31bi3 \tonos-Rey 31.3 \num-reps 3 tu4ndo24 tu4ndo24 1093 media fanega \bvsta ti4ndo24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ki3ti4 ki3ti4 1094 animal \bvsta ki3ti4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ta1ma4 ta1ma4 1095 hambruna \bvsta ta1ma4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ku1ndu'1u4 ku1ndu'1u4 1096 arbusto \bvsta nda13ndi3xin4 \tonos-Rey 13.3.4 \num-reps 3 \nota Sin duda, la palabra dada es un verbo y no el sustantivo solicitado. tia14ma4 tia14ma4 1097 cañuela \bvsta tia14ma4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ti1yo4 ti1yo4 1098 carrizo \bvsta ti1yo1o4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ña'1a3 ña'1a3 1099 cosa \bvsta ña'1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ni1bi4 ni1bi4 1100 gente \bvsta na1 yu3bi4 \tonos-Rey 1 3.4 \num-reps 3 kwi'4na4 kwi'4na4 1101 ladrón \bvsta kwi'4na4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ni'1i4 ni'1i4 1102 recibir.de.regalo \bvsta ni'1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 sa3ba3 sa3ba3 1103 mitad \bvsta sa3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko3o3 ko3o3 1104 favor.tome.asiento \bvsta ko3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ko'4o4 ko'4o4 1105 muy.abierto \bvsta ko'4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndo'1o3 ndo'1o3 1106 adobe \bvsta ndo'1o3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 kwe'1e1 kwe'1e1 1107 enfermedad \bvsta kwe'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda1ba1 nda1ba1 1108 rama.caida \bvsta nda1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda3kwa4 nda3kwa4 1109 legaña \bvsta la3kwa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nde'3e3 nde'3e3 1110 frijol.molido \bvsta nde'3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 mi'14i4 mi'14i4 1111 basura \bvsta mi'14i4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 a'4an1 a'4an1 1112 no \bvsta a'4an1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 a1be3 a1be3 1113 sí \bvsta a1be3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 la'4bi4 la'4bi4 1114 roto \bvsta la'4bi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nu4chi'4i2 nu4chi'4i2 1115a en.un.instante \bvsta ka3ma2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 nu4chi'4i2 nu4chi'4i2 1115b en.un.instante \bvsta nu4u4 chi'4i2 \tonos-Rey 4.4 4.2 \num-reps 3 ku3nu3nu3 ku3nu3nu3 1116 desplazarse.ligeramente.a.un.lado \bvsta ku3nu3nu3u3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 ju4nu3nu3 ju4nu3nu3 1117 desplazarse.ligeramente.a.un.lado \bvsta xi4nu3nu3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 nda3yu3 nda3yu3 1118 tostado \bvsta nda3yu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 yu1ma'4na1 yu1ma'4na1 1119 sueño \bvsta ma'14na1 \tonos-Rey 14.1 \num-reps 3 ti1ku3mi4 ti1ku3mi4 1120a lechuza \bvsta chi'3i4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1ku3mi4 ti1ku3mi4 1120b lechuza \bvsta ti1ku3mi4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 tia'1bi4 tia'1bi4 1121 liendre \bvsta tia'1bi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1xi3i2 ti1xi3i2 1122 cigarra \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe audio relacionado porque no tiene palabra para esta entrada. xi14tu3 xi14tu3 1123 cogollo.tierno \bvsta lu4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 me4ku2 me4ku2 1124a pinto \bvsta kwi4in2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 me4ku2 me4ku2 1124b pinto \bvsta meco \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ndi3sa4mi4 ndi3sa4mi4 1125 gusano.de.madera \bvsta ndi3sa4mi4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ku3-ta3ka3a3 ku3-ta3ka3a3 1126 colgarse \bvsta ku3-ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 ti1ko'3ni4 ti1ko'3ni4 1127 taco.de.sal \bvsta tu1ko'3ni4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 be4la2 be4la2 1128a vieja(forma.despectiva) \bvsta be4la2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 be4la2 be4la2 1128b vieja(forma.despectiva) \bvsta xi1tan4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 be4lu2 be4lu2 1129a viejo(forma.despectiva) \bvsta be4lo2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 be4lu2 be4lu2 1129b viejo(forma.despectiva) \bvsta xi1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 pa4chi'4i2 pa4chi'4i2 1130 pequeño \bvsta le'3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 su4ma3 su4ma3 1131 volteado \bvsta xu4ko3ni'3i3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 \nota Sospecho que dijo el verbo 'voltear' habitual en vez del adjetivo solicitado. ka4nde3e3 ka4nde3e3 1132 volteado \bvsta ku4ndu'3u3 nde3e3 \tonos-Rey 4.3.3 3.3 \num-reps 3 \nota Dijo el verbo 'voltear' habitual en vez del adjetivo solicitado. ña1ña4 ña1ña4 1133 tigrillo \bvsta mis4tun2 yu3ku4 \tonos-Rey 4.2 3.4 \num-reps 3 \nota Se incluyó la colocación ña1ña4 tio4ko4 que no se cortó aquí. ndi3ko'4ndo4 ndi3ko'4ndo4 1134 rana.pequeña \bvsta ndi3ko4ndo4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 \nota Lo dijo sin glotal. ndi3ku'3un3 ndi3ku'3un3 1135 sapo \bvsta ndi3ku'3un3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 sa'1a3 sa'1a3 1136 vagina \bvsta sa'1a3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 to'1o1 to'1o1 1137 una.espece.de.zopilote \bvsta yo3ki4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Hubo larga discusión para obtener este dato. Durante la misma Genaro dijo la palabra con tono 1.3 pero al pedirle las tres emisiones dijo 3.4. ti1mi3i4 ti1mi3i4 1138 tipo.de.insecto \bvsta ti1mi3i4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ti1xa'4ndu2 ti1xa'4ndu2 1139 tábano \bvsta ti1xa'4ndu2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 ti1sa'4a4 ti1sa'4a4 1140 pene \bvsta ti1sa4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ya4ma24 ya4ma24 1141 amusgo(a) \bvsta ña42ma4 \tonos-Rey 42.4 \num-reps 3 ndu1xa32 yu3ba2 ndu1xa32 1142 Arthrostemma.ciliatum \bvsta yu3ba2 ndu13xa2 \tonos-Rey 3.2 13.2 \num-reps 3 ki3ta'4ni3 ki3ta'4ni3; ka3ta'4ni3; ta3kwa'4ni3 1143 sacar(sg) \bvsta ta3wa4; ta3wa24 \tonos-Rey 3.4; 3.24 \num-reps 3 \nota Las últimas dos emisiones suenan como 3.24. En Yoloxóchitl existe ta3ba4 como forma plural del verbo. Quizá Genaro dijo forma plural y no singular. ta1si1 ta1si1 1144 artritis \bvsta ta1si1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ti1sa4bi4 ti1sa4bi4 1145 pulgón \bvsta ndi3sa4bi4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 nda1xin1 nda1xin1 1146 bosque \bvsta nda1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ya1ma4 ya1ma4 1147 guamile \bvsta ya1ma4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ya4ma4 ni3i4 ya4ma4 1148 sólo.en.colocación \bvsta ni3i4 ya4ma4 \tonos-Rey 3.4 4.4 \num-reps 3 xio'14o4 xio'14o4 1149 enfermarse.de.antojo \bvsta xi'14yo4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 nda14ku2 nda14ku2 1150 recto \bvsta nda14ku2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 na1ni1 na1ni1 1151 de.madrugada \bvsta na1ni1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i4wa1a3 i4wa1a3 1152 mezquino \bvsta i4wa1a3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 kiu'4un4 kiu'4un4 1153 montañosa \bvsta kiu'4un4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nda3xin3 nda3xin3 1154 remojarse \bvsta nda3xin3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ta4si1 ta4si1 1155 con.capacidad.de.producir.hechicerías \bvsta ta4si1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ku'1u1 ku'1u1 1156 monte \bvsta ku'1u1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ba1tu1 ba1tu1 1157 faja \bvsta ba1tu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ba13bi2 ba13bi2 1158 nudillo \bvsta ko'3ndo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti1sun1 ti1sun1 1159 mazorca.vano \bvsta ti1sun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i4xio'14o4 i4xio'14o4 1160 enfermarse.de.antojo \bvsta i4xi'14yo4 \tonos-Rey 4.14.4 \num-reps 3 sa4ki3 sa4ki3 1161 espíritu.de.monte \bvsta sa4ki3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 \nota Al igual que en Yoloxóchitl, también dicen sa1ki3. u'3ba3 u'3ba3 1162 espeso \bvsta u'3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 i3tin2 i3tin2 1163 bolsa \bvsta i3tin2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 i3tin4 i3tin4 1164 puñado \bvsta ti3ni'3ni3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ti'4nu3 ti'4nu3 1165 puñado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tuvo palabra para la entrada. No hay audio relacionado. ti'3nu3 ti'3nu3 1166 agarrar.con.el.puño; asir \bvsta ti3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwi'1nu3 kwi'1nu3 1167 abundarse(plantas) \bvsta ndi4kwi1na1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 \nota Sin duda la forma dada es habitual no potencial como se deseaba. xi'4nu13 xi'4nu13 1168 abundarse(plantas) \bvsta ndi4kwi1na1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 kwi1na1 kwi1na1 1169 abundarse(animales) \bvsta kwi1na1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ni'4nu3 ta1kwi42 ni'4nu3 1170 levantado \bvsta ta1kwi42 ya3kwa2 \tonos-Rey 1.42 3.2 \num-reps 3 ki3su4bi24 ki3su4bi24 1171 silbar \bvsta ka3su4u24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 se'14e2 se'14e2 1172 escondido \bvsta se'14e2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 ndu3ta4 ndu3ta4 1173 mollera \bvsta ndu3cha4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ki1yo4 ki1yo4 1174 traquea \bvsta ka1yo4o24 \tonos-Rey 1.4.24 \num-reps 3 xa'1ñu3 xa'1ñu3 1175 cima.de.la.cabeza \bvsta xa'1ñu3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 sa'1nda3 sa'1nda3 1176 posterior del muslo \bvsta sa'1nda3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 chi'1i4 chi'1i4 1177 gorra \bvsta to1to1 xi1ni4 \tonos-Rey 1.1 1.4 \num-reps 3 chi3ndi4ki4 chi3ndi4ki4 1178 cornear \bvsta chi3ndi4ki4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ti3xi4tin4 ti3xi4tin4 1179 escarbar(el.marrano) \bvsta chi4xi1tin4 \tonos-Rey 4.1.4 \num-reps 3 \nota Queda duda si no es la forma habitual. ti1nu4mi24 ti1nu4mi24 1180 tejocote \bvsta ti1nu4mi4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 kwa1ñu1 kwa1ñu1 1181 pisar \bvsta kwa1ñu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xa4ñu1 xa4ñu1 1182 pisar \bvsta xa4ñu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 i3kin2 i3kin2 1183a gránulos \bvsta ndru'1u1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i3kin2 i3kin2 1183b gránulos \bvsta i3kin2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 kwi'1ña1 kwi'1ña1 1184 pujar \bvsta ta3na3; ta4na3 \tonos-Rey 3.3; 4.3 \num-reps 3 \nota Sólo la primera emisión tiene tonos 3.3, las otras dos tienen tono 4.3. xi1ñu1 xi1ñu1 1185a cristalino \bvsta ye'4e1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 xi1ñu1 xi1ñu1 1185b cristalino \bvsta xi4ñu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 xi'4ña1 xi'4ña1 1186 pujar \bvsta ta4na3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 xi1ni3 xi1ni3 1187 emborracharse \bvsta xi1ni3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 si'1in1 si'1in1 1188 horqueta \bvsta chi3ki'4li4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ko1ko3 ko1ko3 1189 abundarse(plantas) \bvsta ko1ko3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 sa3ka4 sa3ka4 1190 untar \bvsta sa3ka24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 su1tu1 su1tu1 1191 sacerdote \bvsta su1tu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ku4nu1 ku4nu1 1192 profundo \bvsta ku4nu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ya1nda32 ya1nda32 1193 cicatriz \bvsta ya13nda2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ka'3ni4 ka'3ni4 1194 calentura \bvsta ka'3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ti1ma4sa4 ti1ma4sa4 1195 gallina.ciega \bvsta ti1ma4sa4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ku3u3 ku3u3 1196 acontecer \bvsta ku3u3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-ta'3nu3 ku3-ta'3nu3 1197 mantenerse.en.el.aire \bvsta ku3te'3nu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ju4-ta'3nu3 ju4-ta'3nu3 1198 mantenerse.en.el.aire \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tuvo palabra para esta entrada. No hay audio relacionado. ndu13su2 ndu13su2 1199 eco \bvsta su1nda'1a3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 ndu3su3 ndu3su3 1200 inflamación \bvsta ndu3su3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 su13ndu2 su13ndu2 1201 muñeco \bvsta su13ndu2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 su13nda2 su13nda2 1202 eco \bvsta su1nda'1a3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 tio13ko4 tio13ko4 1203 acné \bvsta tio1ko1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda4ku3 nda4ku3 1204 profético \bvsta nda4ku3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tu'1ba3 ta tu'1ba3 1205 de.propósito.definido \bvsta tu'1ba3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 xu13xa3 xu13xa3 1206 adulto \bvsta xu13xa3 \tonos-Rey 13.3 \num-reps 3 xa14ta2 xa14ta2 1207 rasurar(cabeza) \bvsta xa14ta2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 i4xa14ta2 1208 cortar.cabello \bvsta i4xa14ta2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 ndi3kun2 ta1 ndi3kun2 1209 divinidad.del.amor \bvsta ndi3ku2un2 \tonos-Rey 3.2.2 \num-reps 3 ke'3e2 ke'3e2 1210 afuera \bvsta ke'3e2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 nda3ta4 nda3ta4 1211 cresta \bvsta ya3ta2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 \nota Desconozco si la palabra hace referencia a la entrada solicitada. nda3-chi3kun2 nda3-chi3kun2 1212 volver.a.colocar.lo.desprendido \bvsta ndi3ka3tun4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ju4-ta3nde3e3 ju4-ta3nde3e3 1213 agacharse \bvsta takandee \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 ndu13xi2 ndu13xi2 1214 néctar \bvsta ndu1u4 bi1xi1 \tonos-Rey 1.4 1.1 \num-reps 3 xi1in4 xi1in4 1215 grieta \bvsta kwi1in4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 pe'4e2 pe'4e2 1216 habla.femenina \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tiene palabra para esta entrada. ti4ndu4 ti4ndu4 1217 esférico \bvsta te3ndu4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ta3xi3kwa'4a4 ta3xi3kwa'4a4 1218 guardar \bvsta chi3ba'1a3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ni1ki4tu3 ni1ki4tu3 1219a amanecer \bvsta ni1-tu1bi3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 ni1ki4tu3 ni1ki4tu3 1219b amanecer \bvsta ni1ki4tu4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 sa4ta'3an4 sa4ta'3an4 1220a molestar \bvsta sa4ta'3an4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 sa4ta'3an4 sa4ta'3an4 1220b molestar \bvsta ku14ndi4i24 \tonos-Rey 14.4.24 \num-reps 3 \nota Esta otra forma la dio en negativo en vez de habitual. ka3ki'1i3 ka3ki'1i3 1221 tropezarse \bvsta ka13ki'1bi3 \tonos-Rey 13.1.3 \num-reps 3 \nota La forma dada parece del completivo con tono y no potencial. ni4nu3 ni4nu3 1222a respetuoso \bvsta ka4sa3 to'14o2 \tonos-Rey 4.3 14.2 \num-reps 3 \nota La colocación dada es verbo. ni4nu3 ni4nu3 1222b respetuoso \bvsta ni4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 kwi3nda2a2 kwi3nda2a2 1223 apadrinar \bvsta ku3ndyia3a2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 jui4nda2a2 jui4nda2a2 1224 apadrinar \bvsta i4ndyia3a2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 si'4i2 si'4i2 1225 atractiva \bvsta si'4i2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ku3xi'4nda24 ku3xi'4nda24 1226 mezquinar \bvsta ku3xi'4nda24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 nda'1nda4 nda'1nda4 1227 amígdala \bvsta la'1lu4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ta1tin3 ta1tin3 1228 triste \bvsta ta1ti3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 \nota No nasal como en Yoloxóchitl. nda3-ta'3bi4 nda3-ta'3bi4 1229 repartir \bvsta nda3-ta'3bi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 chi3ku'3ba2 chi3ku'3ba2 1230 medir \bvsta nda3chu'3un3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 u'1bi1 u'1bi1 1231 doloroso \bvsta u'1bi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 to13so2 to13so2 1232 arco \bvsta to13so2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ka'1un3 ka'1un3 1233 arder.de.dolor \bvsta ka'1un3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ndi3xa3 ndi3xa3 1234 cierto \bvsta ndi3xa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa4-ta3tu2u2 sa4-ta3tu2u2 1235 prestar.a \bvsta sa4-ta3tu2u2 \tonos-Rey 4.3.2.2 \num-reps 3 ta3bi3 ta3bi3 1236 asar \bvsta ta3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-ya'4bi3 ku3-ya'4bi3 1237 recibir.un.pago \bvsta ku3-ya'4bi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ju4-ya'4bi3 ju4-ya'4bi3 1238 recibir.un.pago \bvsta Ku4-ya'4bi3 \tonos-Rey 4.4.3 \num-reps 3 \nota sa4-yu'3bi2 sa4-yu'3bi2 1239 asustar \bvsta sa4-yu'14bi2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 kwi4ñu2 kwi4ñu2 1240 celoso \bvsta kwi4ñu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nda3ke'3e4 nda3ke'3e4 1241 revisar; cuestionar \bvsta ndi3ke'3e4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 kwi1yo'1o4 kwi1yo'1o4 1242 bejuco \bvsta yo'3o4 yu3ku4 \tonos-Rey 3.4 3.4 \num-reps 3 tu1chi32 tu1chi32 1243 mezquino \bvsta tu1chi32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 nde'14e4 nde'14e4 1244 mandado \bvsta nde'1e4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 tu1mi1 tu1mi1 1245 escama.de.maiz \bvsta tu1mi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nda3-ti3in3 nda3-ti3in3 1246 cachar \bvsta nda3-ti3in3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 i1ni4 i1ni4 1247 calumnioso \bvsta i1ni4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 kwa13yu2 kwa13yu2 1248 escalón \bvsta kwe3to3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ma3chi3 ma3chi3 1249 escama \bvsta ma3chi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nu1ma1 nu1ma1 1250 amainar \bvsta nu1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xi1xin4 xi1xin4 1251 entumecerse \bvsta xi1xin4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 pi'3lu4 pi'3lu4 1252 clítoris \bvsta xi1tin4=a3 \tonos-Rey 1.4.3 \num-reps 3 \nota Aqu[i xi1tin4 está usado como nombre sustantivo relacional. xi'1yo1 xi'1yo1 1253a cascabel(de.víbora) \bvsta ka3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi'1yo1 xi'1yo1 1253b cascabel(de.víbora) \bvsta xi'1yo1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nde'14e4 nde'14e4 1254 por.afición \bvsta ndyie'14e4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ya'1ma1 ya'1ma1 1255 borrador.de.goma \bvsta cha'1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 to3o3 to3o3 1256 cuarta \bvsta to3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwe3e2 kwe3e2 1257a tardarse \bvsta kwa3chi1 \tonos-Rey 3.1 \num-reps 3 kwe3e2 kwe3e2 1257b tardarse \bvsta kwe3e2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xi3in4 xi3in4 1258 costado \bvsta xi3in24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 xi1kwa'4a4 xi1kwa'4a4 1259 ceja \bvsta xi1kwa4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ma4xi2 ma4xi2 1260 sonso \bvsta ma1xi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ma4su2 ma4su2 1261 dócil \bvsta ma4so2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta3se'4e2 ta3se'4e2 1262 esconder \bvsta chi3se'14e2 \tonos-Rey 3.14.2 \num-reps 3 ko3se'4e2 ko3se'4e2 1263 esconderse \bvsta ku3se'14e2 \tonos-Rey 3.14.2 \num-reps 3 jo4se'4e2 jo4se'4e2 1264 esconderse \bvsta ku4se'14e2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 ndu13yu2 ndu13yu2 1265a estaca \bvsta ti1ku1ndu1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 ndu13yu2 ndu13yu2 1265b estaca \bvsta ndu13yu2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 nda3ka1a1 nda3ka1a1 1266 estirarse \bvsta ndi4ka1a1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 la'4la1 la'4la1 1267 raído \bvsta la'4la1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 in3ka4ni24 in3ka4ni24 1268 al.rato \bvsta i3ka4ni24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 \nota Nótese que la primera sílaba no es nasal como en Yoloxóchitl. nda4bi4 nda4bi4 1269 bola.de.estambres \bvsta nda4bi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 cha4la4 cha4la4 1270a desnudo \bvsta ya4nda4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 cha4la4 cha4la4 1270b desnudo \bvsta cha4la4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndu'1be4 ndu'1be4 1271 hace.rato \bvsta ndu1be'1e4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ku3-na3a4 ku3-na3a4 1272 oscurecer \bvsta ku3-na3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 \nota Parece que en Buenavista la palabra ku3-na3a4 también significa cansarse físicamente o desmayarse. ka'3ma3 ka'3ma3 1273 sonar(al.caer.algo.grande) \bvsta ka'3ma3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-ka'3an3 ku3-ka'3an3 1274 avergonzarse \bvsta ndi3ka'3an3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 sa4-ndi'3i3 sa4-ndi'3i3 1275 terminar \bvsta sa4-ndi'3i3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ku3-xa'3an2 ku3-xa'3an2 1276 llegar.a.oler.fuerte \bvsta xa'4an2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 \nota En vez de la forma potencial solicitada dijo la forma habitual. si1si'4i2 si1si'4i2 1277 muchacha \bvsta si1si'4i2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 nda3ka'1nu1 nda3ka'1nu1 1278 doblar \bvsta ndi3ka'1nu1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3ndi1ka1 nda3ndi1ka1 1279a extender; abrir \bvsta nda3ka3ni3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3ndi1ka1 nda3ndi1ka1 1279b extender; abrir \bvsta nda3ndi1ka1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3ka3ni2 nda3ka3ni2 1280 desenredar \bvsta nda3ka3ni2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 nda3-ta3ku2 nda3-ta3ku2 1281 revivir \bvsta ndi3-cha3ku2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ku3-xu4xan3 ku3-xu4xan3 1282 tener.flojera \bvsta ku3-xu3xan3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 \nota No estoy seguro si dijo con los tonos correctos. chi1to1 chi1to1 1283 frecuente \bvsta chi1to1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ke1ndu32 ke1ndu32 1284 desfilar \bvsta ke1ndu32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 nda3ku'1un3 nda3ku'1un3 1285 ser.concebido \bvsta nda3ku'1un3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ku3-nda'1yu1 ku3-nda'1yu1 1286 enlodarse \bvsta ku4-ndia'1yu1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 \nota Dijo la forma potencial en vez de la forma potencial. ka3ndi'3i3 ka3ndi'3i3 1287a empollar \bvsta ka3ndi'3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ka3ndi'3i3 ka3ndi'3i3 1287b empollar \bvsta ka3ndu'4u4 ndi'3i3 \tonos-Rey 3.3.4 3.3 \num-reps 3 su3ko'4ni3 su3ko'4ni3 1288 entrar.precipitadamente \bvsta su3ko'4ni3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ku'3ba2 ku'3ba2 1289 medida \bvsta ku'3ba2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ma'3a3 ma'3a3 1290 desabrido \bvsta ka3ti4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ndu1xa1 ndu1xa1 1291 grano.de.la.piel \bvsta ndu1xa1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ndu4xa24 ndu4xa24 1292 obligatoriamente \bvsta ndu4xa24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 mi3tiu'4un4 mi3tiu'4un4 1293 hace.un.momento \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tiene palabra relacionada. ndu1ta1 ndu1ta1 1294 germinarse \bvsta ndu1cha1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta1nda32 ta1nda32 1295a acercarse \bvsta tu1ndia32 \tonos-Rey 1.32 \num-reps 3 ta1nda32 ta1nda32 1295a acercarse \bvsta ki3xi3 ndia'3a3 \tonos-Rey 3.3 3.3 \num-reps 3 le3tun42 le3tun42 1296 antorcha \bvsta ndi3tu4un1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 ka'3nu3 ka'3nu3 1297 pasar.unos.días \bvsta ka'3nu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ki3nda2a2 ki3nda2a2 1298 quitar \bvsta ka3ndyia3an2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 \nota Al final se oye una nasalización que no existe en Yoloxóchitl para esta palabra. ki3ni3 ki3ni3 1299 feo \bvsta ki3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwe4nda2 kwe4nda2 1300 posesión \bvsta cuenta \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ta1ni1 ta1ni1 1301 desbaratarse \bvsta ta1ni1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ti1xa42 ti1xa42 1302a larva.Lepidoptera \bvsta ti1xa42 \tonos-Rey 1.42 \num-reps 3 ti1xa42 ti1xa42 1302b larva.Lepidoptera \bvsta la4chi13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 tiu'1un4 tiu'1un4 1303 araña.venenosa \bvsta chu'1un4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ti1nda1ya4 ti1nda1ya4 1304 lagartija.venenosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tuvo palabra para la entrada. Dio una colocación que no corresponde 'mbi'3la4 xa'1a1'. ti1ndu1u4 ti1ndu1u4 1305 loma \bvsta \tonos-Rey \num-reps ti4ndi4 ti4ndi4 1306 gota.pequeña \bvsta ndi3kin4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku3-bi4ka3 ku3-bi4ka3 1307 enriquecerse \bvsta ku3-bi4ka3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 kwi1ya1 kwi1ya1 1308 año \bvsta kwi1ya1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 to4to2 to4to2 1309 de.capas \bvsta to4to2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ka3ndi4xa3 ka3ndi4xa3 1310 creer.en.la.veracidad \bvsta ka3ndi4xa3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ku3-si1i4 ku3-si1i4 1311 animarse \bvsta ku3-si1i4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 si1i4 si1i4 1312 alegre \bvsta si1i4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 xi4kwa4 sia14ni3 xi4kwa4 1313 bis \bvsta si4kwa4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ku3chi4 ku3chi4 i3ni2 1314 ? \bvsta ku3chu3chi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 nda1 nda1 1315 hasta \bvsta nda1 kan4 \tonos-Rey 1 4 \num-reps 3 sa4si2 sa4si2 1316 atajar \bvsta sa4si2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ku3-chia'4an4 ku3-chia'4an4 1317 mendigar \bvsta nda4kan1 chia'4an4 \tonos-Rey 4.1 4.4 \num-reps 3 ñu4u4 ñu4u4 1318 jalar \bvsta ñu4u4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 tu4ni1 tu4ni1 1319 sólo.en.colocación \bvsta tu4ni1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 na'14a1 na'14a1 1320 malo \bvsta na'14a1 \tonos-Rey 14.1 \num-reps 3 xi4in24 xi4in24 1321 de.lado \bvsta xi4in24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 na'3ma3 na'3ma3 1322 espeso \bvsta na'3ma3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka3kin2 ka3kin2 1323 poner.huevos \bvsta ka3kin2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 xa4kin2 xa4kin2 1324 poner.huevos(la gallina) \bvsta xa4kin2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xi'14ni3 xi'14ni3 1325 restregar \bvsta ku3ni'3ni3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 i4xi'14ni3 i4xi'14ni3 1326 restregar \bvsta ku4ni'3ni3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 yu1ku4 ki3ni2 yu1ku4 1327 sólo.en.colocación \bvsta ki3ni2 yu1ku4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 i4su4 ko1o4 i4su4 1328 sólo.en.colocación \bvsta ko1o4 i3su24 \tonos-Rey 1.4 3.24 \num-reps 3 xi4tun1 xi4tun1 1329 vaporeado \bvsta ku3ñu2 xi4tun1 \tonos-Rey 3.2 4.1 \num-reps 3 tio4ko4 ña1ña4 tio4ko4 1330 sólo.en.colocación \bvsta ña1ña4 tio4ko4 \tonos-Rey 1.4 4.4 \num-reps 3 ki4xin4 ñu'3u4 ki4xin4 1331 pegajoso \bvsta ñu'3u4 ki4xin24 \tonos-Rey 3.4 4.24 \num-reps 3 ta14yu2 ta14yu2 1332 no.resinoso \bvsta ti4ti4 cha14yu4 \tonos-Rey 4.4 14.4 \num-reps 3 xi4na1 xi4na1 1333 abundarse(animales) \bvsta xi4na1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 kwi1so1 kwi1so1 1334 hervirse \bvsta kwi1so1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 si4so1 si4so1 1335 hervirse \bvsta si4so1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ndu3-ba'1a3 ndu3-ba'1a3 1336 mejorar \bvsta ndu3-ba'1a3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ti1ndu'4u4 ti1ndu'4u4 1337 leña.prendida \bvsta tu3tun4 ñu'3u2 \tonos-Rey 3.4 3.2 \num-reps 3 ku3chun3 ku3chun3 1338 poder \bvsta ku3chi3ñu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nde3nu'3u3 nde3nu'3u3 1339 puros \bvsta ni3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda14yu3 nda14yu3 1340 ley \bvsta ndia14yu3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 bi4chi4 bi4chi4 1341 vacío \bvsta bi3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 chu'14ma1 chu'14ma1 1342 humeado \bvsta chu'14ma1 \tonos-Rey 14.1 \num-reps 3 ba14a3 ba14a3 1343 poniente \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tiene la palabra. chi4tu4 chi4tu4 1344 estar.contenido(pl) \bvsta chi4tu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nda3si4 nda3si4 1345 miedoso \bvsta nda3si4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ta4tu2 na1 ta4tu2 1346 pide.prestado \bvsta ta4tu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta'4a1 ta'4a1 1347 lento \bvsta cha'4a1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 xi4kwe'1e1 xi4kwe'1e1 1348 enojarse \bvsta ndu4kwe'1e1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 tan42 tan42 1349 como \bvsta tan42 bi1xi1 chi3cha2 bi1xi(1)=a1 \tonos-Rey 42 \num-reps 3 so4ko1 so4ko1 1350 al.hombro \bvsta ku3so4ko24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 ni3 ni3 1351 ni \bvsta ni3 yu'1u1 tan3 ni3 yo'4o1 \tonos-Rey 3 \num-reps 3 i3nda14 i3nda14 1352 \bvsta i3nda14 \tonos-Rey 3.14 \num-reps 3 si4i24 ta1kwi42 si4i24 1353 sólo.en.colocación \bvsta ta1kwi42 si3i2 \tonos-Rey 1.42 3.2 \num-reps 3 i4xi14ko3 i4xi14ko3 1354 vender \bvsta i4xi14ko42 \tonos-Rey 4.14.42 \num-reps 3 \nota Lo pronuncia como si lo flexionara en 1a.sg. si4ki4 si4ki4 1355 falso \bvsta si4ki4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndu3ku3ni2 ndu3ku3ni2 1356 reconocer \bvsta ndu3ku3ni2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ka3si3kwe'3e2 ka3si3kwe'3e2 1357 enojarse \bvsta ndu3kwe'1e1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 tia14xa2 tia14xa2 1358 orín \bvsta tia14xa2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 ku4lu1 ku4lu1 1359 corto \bvsta ku4lu1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 i'1i3 i'1i3 1360 guamile \bvsta i'1i3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 po3xa3 po3xa3 1361 abultado \bvsta po3xa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 li4sun1 i1chi1 li4sun1 1362 sólo.en.colocación \bvsta ndu3chi4 li4sun1 \tonos-Rey 3.4 4.1 \num-reps 3 bi4lu3 bi4lu3 1363 silbato.de.barro \bvsta bi4lu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndi4kun2 ndi4kun2 1364 estar.colgado(sg) \bvsta ndi4kun2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ndu3-ndi3kun2 ndu3-ndi3kun2 1365 regenerar \bvsta ndu3-ndi3kun2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 xa4bi2 xa4bi2 1366 sólo.en.colocación \bvsta ti4xa'4bi2=un4 \tonos-Rey 4.4.2.4 \num-reps 3 ka3na3nu3 ka3na3nu3 1367 brotar.mágicamente \bvsta ka3na3nu3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 tu4u2 tu4u2 1368 creer \bvsta tu4bi2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 kwi'1in3 kwi'1in3 1369 gotear.casa \bvsta xi'4in13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual porque no se dice kwi'1in3. kwi3in3 kwi3in3 1370 permitir \bvsta kwi3in3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xi4in4 1371 permitir \bvsta xi4in3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ku3-na'1a1 ku3-na'1a1 1372 estar.desocupado \bvsta ku3-na'1a1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ju4na'3a2 ju4na'3a2 1373 fundarse \bvsta nda4na'1a1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 \No estoy seguro si la palabra dada corresponde a la solicitada, al parecer es otra. mi3cha4la4 mi3cha4la4 1374 sin.plumas \bvsta mi3cha4la4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ta'4an2 u1bi1 ta'4an2 1375 nomás \bvsta u1bi1 ta'4an2 \tonos-Rey 1.1 4.2 \num-reps 3 ku3na'3a2 ku3na'3a2 1376 fundarse \bvsta nda3na'1a1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ku3lu3 i3nda14 ku3lu3 1377 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tienen la palabra en Buenavista. ba'14a4 ba'14a4 1378 malo \bvsta ba'14a4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 ndi3sa3a4 ndi3sa3a4 u1bi1 1379 todo \bvsta ndi3sa3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ya1 ya1 kwa'1a4 1380 clasificador.cosa \bvsta ña1 kwa'1a4 \tonos-Rey 1 1.4 \num-reps 3 tu3kwa3 tu3kwa3 1381 otra.vez \bvsta tu3kwa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwa'1an1 kwa'1an1 1382 estar.yendo \bvsta kwa'1an1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ba'1yu1 ba'1yu1 1383 bola \bvsta ba'1yu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ko1to1 ko1to1 1384 negación \bvsta to1 ku14xi(3)=un4 \tonos-Rey 1 14.4 \num-reps 3 nda'4bi3 nda'4bi3 1385 tener.como.obligación \bvsta ndia'4bi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 na3ni2 na3ni2 1386 ordenado \bvsta na3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ku3-xi'3na3 ku3-xi'3na3 1387 adelantarse \bvsta ku3-xi'3na3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nu4tio4o4 nu4tio4o4 1388 cuna \bvsta chi3cho4o4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 xi1be'4e4 xi1be'4e4 1389 cama.pared \bvsta xi1be'4e4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 sa4mi4 sa4mi4 1390 de.olor.apetitoso \bvsta sa4mi4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 \nota Hay ligero "clipping" en el primer "token". ti1ndi3kin4 ti1ndi3kin44 1391 piojo.de.gallina \bvsta ti1ku4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 chi'1li42 ta1su'4u4 chi'1li42 1392 sólo.en.colocación \bvsta chi'1li42 \tonos-Rey 1.42 \num-reps 3 kwa4yu2 kwa4yu2 1393 caballo \bvsta kwa4yu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 chi1li1tun1 yu3ba2 chi1li1tun1 1394 sólo.en.colocación \bvsta yu3ba2 chi1li1tun1 \tonos-Rey 3.2 1.1.1 \num-reps 3 xi'3na3 xi'3na3 1395 primero \bvsta xi'3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 chi4ñu3 ta1 chi4ñu3 1396 de.trabajo \bvsta ta1 chi4ñu3 \tonos-Rey 1 4.3 \num-reps 3 a1xin4 yu3ba2 a1xin4 1397 Leguminosae.Crotalaria.pumila \bvsta yu3ba2 ya1xin4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 ndi1kin4 yu3ba2 ndi1kin4 1398 de.semillas.pequeñas \bvsta yu3ba2 ndi1kin4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 ndi4kin4 ko1yo3 ndi4kin4 1399 sólo.en.colocación \bvsta ko1yo3 ndi4kin4 \tonos-Rey 1.3 4.4 \num-reps 3 nu14ni4 i3ta2 nu14ni4 1400 Plumeria.rubra \bvsta i3ta2 nu14ni4 \tonos-Rey 3.2 14.4 \num-reps 3 ñu'4u4 ñu'4u4 1401 color.tierra \bvsta ñu'3u4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ku3-ñu'3u3 ku3-ñu'3u3 1402 estar.contenido \bvsta ku3-ñu'3u3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nu3mi3 nu3mi3 1403 manojo \bvsta nu3mi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 pi'14lo1 yu3ba2 pi'14lo1 1404 Manihot.sp \bvsta yu3ba2 tu1xi4i2 \tonos-Rey 3.2 1.4.2 \num-reps 3 ka3ta4 ka4ta4 1405 sentir.comezón \bvsta ka4ta4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ti1ndi1i4 ti1ndi1i4 1406 semilla.de.algodón \bvsta ti1ndi1i4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ma'3a4 a3sa3 ma'3a4 1407 sonso \bvsta ka3sa3 kwe'4e1 \tonos-Rey 3.3 4.1 \num-reps 3 la4nchi4 la4nchi4 1408 de.piernas.largas \bvsta lan3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 \nota Con esta palabra se denomina en Buenavista a la cría de las chivas, 'chivito', por tanto, no tiene la palabra como adjetivo. che1e32 che1e32 1409 buey \bvsta che1e3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 na4tu2 na4tu2 ku3xi(3)=un4 1410 si.es.que \bvsta na4tu2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 te3run42 te3run42 1411 teroncillo \bvsta terroncillo \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. tia14bi2 tun4 tia14bi2 1412 Cecropia.obtusifolia \bvsta tun4 tia14bi2 \tonos-Rey 4 14.2 \num-reps 3 na'3ña2 na'3ña2 1413 tipo.de.lagartija \bvsta mbi'3la4 na'1ña3 \tonos-Rey 3.4 1.3 \num-reps 3 pa3xa4kwa2 pa3xa4kwa2 1414 Caprimulgus.sp \bvsta ta'1bi4 yo3o2 \tonos-Rey 1.4 3.2 \num-reps 3 xi14nda4 tun4 xi14nda4 1415a \bvsta parota \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. xi14nda4 tun4 xi14nda4 1415b \bvsta tun4 ti1xi4nda4 \tonos-Rey 4 1.4.4 \num-reps 3 ti1se42 ti1se42 nu14u3 1416 tipo.de.larva.Lepidoptera \bvsta ti1se42 nu14u3 \tonos-Rey 1.42 14.3 \num-reps 3 ta1ma1 ta1ma1 1417 desganado \bvsta ta1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka3ti1in3 ka3ti1in3 1418 amontonarse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tienen la palabra en Buenavista. No hay audio relacionado. ka'3an3 ka'3an3 nu14u3 1419 \bvsta ka'3an3 nu14u3 \tonos-Rey 3.3 14.3 \num-reps 3 tiu1un4 tiu1un4 1420a guajolote \bvsta chu1un4 che4e13 \tonos-Rey 1.4 4.13 \num-reps 3 tiu1un4 tiu1un4 1420b guajolote \bvsta ko13lo2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 tiu4un4 ko1o4 tiu4un4 1421 \bvsta ko1o4 chu1un4 \tonos-Rey 1.4 1.4 \num-reps 3 to14so2 ti1nda3ku4 to14so2 1422 sólo.en.colocación \bvsta tu1ku4xi4 to3so3 \tonos-Rey 1.4.4 3.3 \num-reps 3 ndi1ka'3an4 ndi1ka'3an4 1423 tipo.de.artropodo \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra. No hay audio relacionado. kwi1ko4 kwi1ko4 1424 ser.acarreado \bvsta kwi1ko4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 yu'14bi2 yu'14bi2 1425 asustarse \bvsta yu'14bi2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 xi4ko14 xi4ko14 1426 acarrearse \bvsta xi41ko4 \tonos-Rey 41.4 \num-reps 3 xi3ko3 u1bi1 xi3ko3 1427 veinte \bvsta xi3ko3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka4ni'1i3 ka4ni'1i3 1428 algunos \bvsta ka4ni'3i3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ta4chi4 ka3ni3 ta4chi4 1429 fétido \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. No hay audio relacionado. ran4 ran4 1430 pues \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. No hay audio relacionado. tu1u3 tu1u3 1431 aparecerse \bvsta tu1bi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 sa4-ka3si4 sa4-ka3si4 1432 hacer.cosquillas(a.una.parte.del.cuerpo) \bvsta si4ka3si4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ka3si4 ka3si4 1433 sentir.cosquillas(parte.del.cuerpo) \bvsta ka4si4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual que es más común para esta palabra, incluso en Yoloxóchitl. ku3-i3tun4 ku3-i3tun4 1434 entiesarse \bvsta ku3-i3tun4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 nda3ndi3i4 nda4ndi2i4 ñu'1u3 1435 alumbrar.el.sol \bvsta nda3ndi3i4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ndio4o24 ndio4o24 1436 luminado.por.la.luna \bvsta ndio4o24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 xi'4in4 xi'4in4 1437 con \bvsta xi'4in3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3-ka1ya1 nda3-ka1ya1 1438 ser.juntado (algo que está disperso) \bvsta nda3-ka3ya2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 \nota Dijo la forma potencial del verbo transitivo en vez del intransitivo. xi4ko1 xi4ko1 1439 en.balde \bvsta xi4ko1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 bu4rru2 bu4rru2 1440 burro \bvsta burro \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 \nota Préstamo. yu4yu4 yu4yu4 1441a rocío \bvsta ka3xin3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 yu4yu4 yu4yu4 1441b rocío \bvsta yu4yu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 tu13ni2 tu13ni2 1442 marca; huella; firma \bvsta tu3ni1 \tonos-Rey 3.1 \num-reps 3 xa'1bi32 tio1ko4 xa'1bi32 1443 sólo.en.colocación \bvsta ti1la3ru4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 ndu3u2 ndu3chi4 ndu3u2 1444 sólo.en.colocación \bvsta ndu3chi4 ndu3u2 \tonos-Rey 3.4 3.2 \num-reps 3 ta3ta2 ta3ta2 1445 doméstico \bvsta ta3ta2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 tiu4kun4 tiu4kun4 1446 constelación.desconocida \bvsta yu14kun3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 si4in4 si4in4 1447 diferente \bvsta si4in4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 nda3ku'3u4 nda3ku'3u4 1448 alisar \bvsta ndi3ya14kun2 \tonos-Rey 3.14.2 \num-reps 3 po'1li4 i3ta2 po'1li4 1449 bola.de.masa.ahuecada \bvsta te1yu1u4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 tiu4ba2 i3ñu4 tiu4ba2 1450 Acia.cornigera \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista. nda3-ka3a4 nda3-ka3a4 1451 resbalarse \bvsta ka3a24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 sti4la2 mi1nu32 sti4la2 1452 gallina \bvsta mi13nu2 sti4la2 \tonos-Rey 13.2 4.2 \num-reps 3 nda3ku3 nda3ku3 1453 heredar.rasgos; ser (idéntico a los padres o abuelos) \bvsta nda3ku3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-ti1sun1 ku3-ti1sun1 1454 disecarse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista, utilizan i1chi1. No hay audio relacionado. ndu14u2 ndu14u2 1455 grande \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista, utilizan ndo3o3. No hay audio relacionado. nda14ku3 ndu1u4 nda14ku3 1456 pozole \bvsta nda14ku3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ndo1so4 i3ta2 ndo1so4 1457 Brugmansia.sp. \bvsta i3ta2 ndo1so4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 ka3a3 ki1bi4 ka3a3 1458 ? \bvsta ki1bi4 ka3a3 \tonos-Rey 1.4 3.3 \num-reps 3 ku1xi32 ku1xi32 1459 oxidarse \bvsta ku1xi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ka4ña2 ka4ña2 1460 de.broma \bvsta ka4ña2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nda3-yu'4bi2 nda3-yu'4bi2 i3ni2 1461 \bvsta nda4-yu'14bi2 i3ni2 \tonos-Rey 4.14.2 3.2 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual. kwi1in1 kwi1in1 1462 copular \bvsta kwi1in1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xi4in1 xi4in1 1463 copular \bvsta xi4in1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ndu3ta4 ndu3ta4 1464 no.fertilizado(huevo) \bvsta ndu3cha4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ya14tin3 ya14tin3 1465a lejos \bvsta ya14tin3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ya14tin3 ya14tin3 1465b lejos \bvsta ka42ni4 \tonos-Rey 42.4 \num-reps 3 to1ko4o24 tun4 to1ko4o24 1466 roble \bvsta ti1ko4o24 \tonos-Rey 1.4.24 \num-reps 3 sa'4an4 sa'4an4 1467 mestizo \bvsta sa'4an4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 mi1ni4 ndu3ku2 mi1ni4 1468 Asteraceae.varios.tipos \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista. No hay audio relacionado. tu1sa'4an4 tu1sa'4an4 1469 lengua.castellana \bvsta tu1sa'4an4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 sa4ka2 sa4ka2 1470 mucho \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista. No hay audio relacionado. po'3o3 tun4 po'3o3 1471 tipo.de.juguete \bvsta tu1xi4i2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 ku3-ki'4bi3 ku3-ki'4bi3 1472a hacer.travesuras, molestar \bvsta ku3-ki'4bi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ku3-ki'4bi3 ku3-ki'4bi3 1472 hacer.travesuras, molestar \bvsta ku4ndi4i24; ku4ndi2i4 \tonos-Rey 4.2.24; 4.2.4 \num-reps 3 \nota La primera de las emisiones suena como 4.4.24 mientras las dos últimas suenan con tono 4.2.4. En ambos casos, el verbo está flexionado en habitual, la forma potencial no la tienen en Buenavista. ki'4bi3 ki'4bi3 1473 tonto \bvsta ki'4bi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ka'1yu4 ka'1yu4 1474 rechinarse \bvsta ka'4yu14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual, quizá no se usa en forma potencial en Buenavista. xi3li3 yu3ba2 xi3li3 1475 sólo.en.colocación \bvsta yu3ba2 xi'3ndi3 \tonos-Rey 3.2 3.3 \num-reps 3 ka'4yu14 ka'4yu14 1476 rechinarse \bvsta ka'4yu14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 ka'4yu14 i3ta4 ka'4yu14 1477 Cosmos.sulphureus \bvsta i3ta4 ka'1yu4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 \nota La sucesion de tonos 1.4 no se realiza fonéticamente como 1.14. ka'1yu1 ka'1yu1 1478 ser.escrito \bvsta ka'1yu1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ni1ko4yu4 ni1ko4yu4 1479 Cuanacaxtitlán \bvsta nu1ko4yu1u4 \tonos-Rey 1.4.1.4 \num-reps 3 ku4tu1pi342 yu1ku1 ku4tu1pi342 1480 Plumbago.escandens \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. kwa1on4 ta1 kwa1on4 1481 el.dueño.de.los.animales.silvestres \bvsta xi4ni3kwa4un4 \tonos-Rey 4.3.4.4 \num-reps 3 ndo3ko2 ndo3ko2 1482 frondoso \bvsta ndo3ko2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 pi'1la4xi132 ndu1u4 pi'1la4xi132 1483 Jaltomata.sp. \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. tiu13ma2 tun4 tiu13ma2 1484 Senna.spp \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. ti4na4ma4 yu1ku1 ti4na4ma4 1485 Ricinus.communis \bvsta ti4na4ma4 \tonos-Rey 4.4.4 \num-reps 3 sa4-nda'3bi2 sa4-nda'3bi2 1486 engañar \bvsta sa4-nda'3bi2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 xa3xa4 xa3xa4 1487 regalar.a \bvsta xa3xa24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 ji1ndio4si2 ji1ndio4si2 1488 hijo.de.Dios \bvsta se'1e3 ndio4si2 \tonos-Rey 1.3 4.2 \num-reps 3 mi3tu4nda24 mi3tu4nda24 1489 sólo \bvsta mi3tu4nda24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 si13su2 tun4 si13su2 1490 Bauhinia.sp \bvsta tun4 ti1chi3in2 \tonos-Rey 4 1.3.2 \num-reps 3 tu14ni4 tun4 tu14ni4 sa4bi4 1491a \bvsta tun4 tu14ni4 sa4bi4 \tonos-Rey 4 14.4 4.4 \num-reps 3 tu14ni4 tun4 tu14ni4 sa4bi4 1491b \bvsta tu14ni4 ku13xi2 \tonos-Rey 14.4 13.2 \num-reps 3 ndwi14na2 tun4 ndwi14na2 1492 Vitex.sp. \bvsta ndu1u4 ti13na2 \tonos-Rey 1.4 13.2 \num-reps 3 tu1ni42 tun4 tu1ni42 1493 Trichospermum.mexicanum \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. ta1ni1 ta1ni1 1494 compañero \bvsta cha1ni1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 tu1na'4a1 tu1na'4a1 1495 insulto \bvsta tu'1un3 na'14a1 \tonos-Rey 1.3 14.1 \num-reps 3 tio14ko3 i3ta2 tio14ko3 1496 tipo.de.Asteraceae \bvsta i3ta2 ti1cho4ko4 \tonos-Rey 3.2 1.4.4 \num-reps 3 chi4re'3yu42 i3ta2 chi4re'3yu42 1497 con.forma.de.pájaro \bvsta i3ta2 che4le3 \tonos-Rey 3.2 4.3 \num-reps 3 tui14ki4 tun4 tui14ki4 1498 género.de.encino \bvsta tu1ki4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota La sucesión de tonos 1.4 no se realiza fonéticamente como 1.14. ka3xa4ngi2 yu1ku1 ka3xa4ngi2 1499 Aristolochia.sp \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No supo de qué planta se trata. ti1se'4ndi2 ti1se'4ndi2 1500 mula.del.diablo \bvsta ti4 su4-ndu1xin1 ndi3i2 \tonos-Rey 4 4.1.1 3.2 \num-reps 3 ku14ñu2 ku14ñu2 1501 de.carne \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe la palabra en Buenavista. ki1ndi32 ki1ndi32 1502 tipo.de.Lamiaceae \bvsta ki13ndi2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ku3-chi3tu4 ku3-chi3tu4 1503 estar.contenido \bvsta ku3tu4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 lu3tu3 lu3tu3 1504 puchero \bvsta lu4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ti1kwe4ku3 ti1kwe4ku3 1505 tipo.de.hormiga \bvsta tio1ko4 yu3ku4 \tonos-Rey 1.4 3.4 \num-reps 3 ti1ya4 ti1ya4 1506 \bvsta tun4 ti1ya4 kwa'4a1 \tonos-Rey 4 1.4 4.1 \num-reps 3 nda3ti3so4 nda3ti3so4 1507 anotar \bvsta nda3ti3so4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 nda3ko1so4 nda3ko1so4 1508 inscribirse; ser anotado \bvsta nda3ko1so4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 kwa4yu3 yu3ba2 kwa4yu3 1509 sólo.en.colocación \bvsta ndu3ba2 kwa4yu3 \tonos-Rey 3.2 4.3 \num-reps 3 tu1ka4ba2 i3ta2 tu1ka4ba2 1510 Asteraceae.Tithonia.tubaeformis \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. ti'4in4 yu3ba2 ti'4in4 1511 sólo.en.colocación \bvsta yu3ba2 ti'4in4 \tonos-Rey 3.2 4.4 \num-reps 3 ñu'4u4 ñu'4u4 1512 estar.contenido(pl) \bvsta ñu'4u3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 2 ti1su4ma4 tun4 ti1su4ma4 1513 Smilax.sp \bvsta ti1su'4ma3 \tonos-Rey 1.4.3 \num-reps 3 ka14ta4 yu1ku1 ka14ta4 1514 Xanthosoma.sp \bvsta yu1ku1 ka4ta4 \tonos-Rey 1.1 4.4 \num-reps 3 to'3o4 to'3o4 1515 señor.mayor \bvsta to'3o4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ki14tu3 ki14tu3 1516 amanecer \bvsta ki14tu4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 chia'3an3 chia'3an3 1517 desgracia \bvsta chia'3an3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 chia'4an4 chia'4an4 1518 mendigoso \bvsta chia'4an3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 chi'3i42 chi'3i42 1519 manita? \bvsta chi'3i42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 pi4tun2 pi4tun2 1520 mi.vida \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. ndi3xi4tu4 ndi3xi4tu4 1521 Cerambycidae \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe en Buenavista. ka14ba2 sa'3ba2 ka14ba2 1522 sólo.en.colocación \bvsta ndi3ka4ba2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 ka3ti1in1 ka3ti1in1 1523 retumbar; palpitar \bvsta ka4ti1in1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 ba4a24 ba4a24 1524 fácilmente \bvsta ba4a24 kwi3ti24; ba4a24 kwi3ti4 \tonos-Rey 4.24 3.24; 4.24 3.4 \num-reps 3 \nota En la última emisión el último elemento de la colocación tiene tonos 3.4. be4 be4 1525 ser(hablando.de.nosotros.incl) \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. ba4a2 ba4a2 1526 papá \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. ka4bi4 ka4bi4 1527 ¡mira! \bvsta ka4bi4 ko3to(3)=on4 \tonos-Rey 4.4 3.4 \num-reps 3 lu3chi'4i2 lu3chi'4i2 1528 poquito \bvsta lo'3o3 chi'4i2 \tonos-Rey 3.3 4.2 \num-reps 3 ti1nu'4u4 tun4 t1nu'4u4 1529 Sterculiaceae.Guazuma.ulmifolia \bvsta ti1nu'1u4 \tonos-Rey 1.1.4 \num-reps 3 ban4 ban4 1530 ser(hablando.de.mujer) \bvsta ña4 ku3xi3 ku4u(4)=an4 \tonos-Rey 4 3.3 4.4 \num-reps 3 ba43 ¿Yo3o3 ba43? 1531 ser(hablando.de.cosa) \bvsta yo3o3 ku4u(4)=a3 \tonos-Rey 3.3 4.3 \num-reps 3 nu4u4 nu4u4 1532 pasajero \bvsta nu4u3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nu4 nu4 1533 contrafactual \bvsta nu4u3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 \nota No aparece en el archivo. na4 na4 ku3xi3=2 ba'1a3 1534 que \bvsta na4 ku3xi(3)=2 ba'1a3 \tonos-Rey 4 3.2 1.3 \num-reps 3 kwi4ya2 i3ñu4 kwi4ya2 1535 tipo.de.Rhamnaceae \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No hay en Buenavista. No hay audio relacionado. ti4ti4 i3ñu4 ti4ti4 1536 no.determinado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No hay en Buenavista. No hay audio relacionado. pa4tu4 pa4tu4 1537 ? \bvsta pa4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ndo3o3 ndo3o3 1538 lavarse \bvsta ndo3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndi1kun1 ndi1kun1 1539 inmediatamente \bvsta ndi1kun1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 li1ngi1 li1ngi1 1540 que.camina.cuidadosamente \bvsta nda3ndi1ki1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ndu3-ndi3xi3 (was 452) ndu3-ndi3xi3 1541 ataviarse \bvsta ndu3-ndi3xi3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda1ka3 ku'1un1 nda1ka3 1542 sólo.en.colocación \bvsta ku'1un1 nda1ka3 \tonos-Rey 1.1 1.3 \num-reps 3 ka3ya3 ka3ya3 1543 suelta(que.se.desmorona.fácilmente) \bvsta ka3ya3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti1xi4ni4 ti1xi4ni4 1544 tipo.de.artropodo \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota Aunque dijo el nombre cha'1a4 yu3ku4 es muy probable que no se refiere al mismo insecto que en Yoloxóchitl se conoce como ti1xi4ni4. No hay audio relacionado. e1ke1 xa'4an2 e1ke1 1545 con.olor.a.carne \bvsta xa'4an2 ye1ke1 \tonos-Rey 4.2 1.1 \num-reps che3mbe3 che3mbe3=ni42 1546 manchada.de.comida \bvsta me4ko2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ta14ni3 ta14ni3 1547 magullarse \bvsta cha'3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3ko'3ma4 nda3ko'3ma4 1548 cerrar.la.boca \bvsta ndo3ko'3mba4 yu'3u4 \tonos-Rey 3.3.4 3.4 \num-reps 3 ko'3ndo3 ko'3ndo3 1549 nudo \bvsta nu'4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ndu1ka4ta4 tun4 ndu1ka4ta4 1550 Bombacaceae.Pseudobombax.ellipticum \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No hay en Buenavista. No hay audio relacionado tia'14an2 tia'14an2 1551 aún.no \bvsta ta'14an2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 ndu3-kwa1chi3 ndu3-kwa1chi3 1552 ser.culpado \bvsta ko3ndo'3o3 kwa1chi3 \tonos-Rey 3.3.3 1.3 \num-reps 3 ndo'4o4 ndo'4o4 1553 pasarle(a.algn.cosas) \bvsta \tonos-Rey \num-reps ka1 ka1 1554 aún \bvsta ku4ma1ni4 ka1 \tonos-Rey 4.1.4 1 \num-reps 3 \nota En Buenavista ka1 suena sonorizada como nga1, probablemente por la influencia del contexto intervocálico de /k/. ña1 ña1 1555 \bvsta ña1 ba'1a3 \tonos-Rey 1 1.3 \num-reps 3 su14u3 su14u3=ra3 1556 \glosa \bvsta su14bi4=ra3 \tonos-Rey 14.4.3 \num-reps 3 su3u3 su3u3 ku4u4 ba3=ra3 1557 ciertamente(ser) \bvsta su3bi3 ku4u4 ba3=ra3 \tonos-Rey 3.3 4.4 3.3 \num-reps 3 mi4i4 mi4i4 i4yo2=ra1 1558 ¿dónde? \bvsta mi4i4 i4yo2=ra1 \tonos-Rey 4.4 4.2.1 \num-reps 3 =ña4 ka3ta3=ña4 1559 \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista. an4 \lx_cita 1560 interrogativo \bvsta an4 ku4ni2 ku3xi(3)=un4 \tonos-Rey 4 4.2 3.4 \num-reps 3 bi4 bi4 1561 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista. pi42 pi42 1562 amigo \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista. chi1 Ni1-ku3un3=lu3 sa1bi4 chi2. 1563 dicen \bvsta ku13un3=ni42 sa1bi4 che1 \tonos-Rey 13.3.42 1.4 1 \num-reps 3 an4 \lx_cita 1564 vamos.a \bvsta na4 ku3xi(3)=e4 \tonos-Rey 4 3.4 \num-reps 3 ni4- ba143 ni4-xi3xi3 1565 completivo.negativo \bvsta ba14sa4 ni4-xi3xi(3)=2 \tonos-Rey 14.4 4.3.2 \num-reps 3 an4 \lx_cita 1566 si \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista. ni4 \lx_cita 1567 ¿no? \bvsta ni4 xi3xi(3)=un4 ni43 \tonos-Rey 4 3.4 43 \num-reps 3 ba143 ba143 xi4xi3=ra3 1568 no \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista. En vez de ba143 dicen ba14sa4. i1xa14a3 i1xa14a3 1569 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. ku14ni2 ku14ni2 1570 no.quiere \bvsta ku14ni2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 nda143 nda143 1571 solamente \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No dijo la palabra solicitada. No hay audio relacionado. ta1 ta1 nda143 1572 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No dijo la palabra solicitada. No hay audio relacionado. pe4i2 ¡a4i2 pe4i2! 1573 dios.mio \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. tu4un2 ¿Nda4a2 kwa'1an(1)=on4, tu4un2? 1574 ¡querida! \bvsta ¿Nda4a2 kwa'1an(1)=on4, tu4un2? \tonos-Rey 4.2 1.4 4.2 \num-reps 3 chi3kun2 chi3kun2 1575 colgar(obj.sg) \bvsta chi3ni3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ndu3-i4ta4 ndu3-i4ta4 1576 hacerse.tierno \bvsta ndu3-i4cha4=nu4 \tonos-Rey 3.4.4.4 \num-reps 3 ndu3-si1i4 ndu3-si1i4 1577 alegrarse.de.nuevo \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se cortó la palabra porque dijo la forma ku4-si1i4 en vez de la solicitada. ndu3-ka4xi3 ndu3-ka4xi3 1578 aclararse \bvsta ndo3ka4xi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ndu3-ku1sun1 ndu3-ku1sun1 1579 volver.a.dormir \bvsta ndu3ku1sun1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 bi2 ku3xi3=un4 bi2 1580 ya \bvsta ku3xi(3)=un4 bi2 \tonos-Rey 3.4 2 \num-reps 3 ma1ni1 ma1ni1 1581 cerrar.el.ojo \bvsta ku3na1ni1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 un4 An4 ku3xi(3)=un4 un4, ku3xi3 tu3 yu'1u1 ba3. 1582 entonces \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. ta4ku1 ta4ku1 1583 vivo \bvsta cha4ku1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 nda3-nu1na4 nda3-nu1na4 1584 volver.a.abrirse \bvsta ndo3nu1na4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 =lu3 ku4ni2 ku1sun1=lu3=2 1585 mucho \bvsta ku4ni2 ku1sun1 lo'3o(3)=2 \tonos-Rey 4.2 1.1 3.2 \num-reps 3 tu3 \lx_cita 1586 también \bvsta i3kan4 kwa'1an1 tu3 ndu'1u1 ba3 \tonos-Rey 3.4 1.1 3 1.1 3 \num-reps 3 a1su3 a1su3 ñu3u2 1587 mero \bvsta su3 ña1a4 i4yo2 ba3=ra3 \tonos-Rey 3 1.4 4.2 3.3 \num-reps 3 \nota En Buenavista dice su3 en vez de a1su3. ti3so4 ti3so4=ri4 nu14u3 1588 enfermarse.de.carnosidad \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. ndi3yu1u4 ndi3yu1u4 1589 un.tipo.de.insecto.pequeño \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe el insecto en Buenavista.No hay audio relacionado. ja3 tan42 ka4chi2 ja3=ra2 1590 siempre.si \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. si'1ndi1 si'1ndi1 1591 ano \bvsta si'1ndi1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ke1ta3 ke1ta3 1592a entrar(singular) \bvsta ke1ta3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ke1ta3 ke1ta3 1592b entrar(singular) \bvsta nde1ta3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ke3ta3 ke3ta3 1593 salir(sg) \bvsta ki3ta3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 su3 su3 yo'4o4 ba3 xi4ka(3)=on4 1594 no.es.de.creer \bvsta su3 yo'4o1 ba3 xi4ka3 \tonos-Rey 3 4.1 3 4.3 \num-reps 3 ndu3i3ko4 ndu3i3ko4 1595 ladearse \bvsta ndi4kwi3ko4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ta3chi4ñu3 ta3chi4ñu3 1596 mandar.a.mandado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. ka1ñu3u2 ka1ñu3u2 1597 anteantier \bvsta ka1ñu3u2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 nu4nu3 nu4nu3 1598 en.la.tarde \bvsta kwa4a4 nu4u3 \tonos-Rey 4.4 4.3 \num-reps 3 ki3na'3a2 ki3na'3a2 1599 tomar.prestado \bvsta ki'3in3 na'3a2 \tonos-Rey 3.3 3.2 \num-reps 3 ndu3-ka'3an3 ndu3-ka'3an3 1600 quedar.en.vergüenza \bvsta ndu3ka'3an3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ndu3-bi4chi4 ndu3-bi4chi4 1601 quedar.vacío \bvsta ndu3bi3chi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 sa4-ku1chi3 sa4-ku1chi3 1602 poner.a.madurar \bvsta sa4-ku1chi3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ndi3se'1e3 ndi3se'1e3 1603 hijos \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. ndi4bi4 ndi4bi4 1604 ? \bvsta na1 ndi4bi4 \tonos-Rey 1 4.4 \num-reps 3 ta3tun4 ta3tun4 1605 topil \bvsta ta3tun4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ke3e3 ke4e4 1606 estar.desbordado \bvsta ke3e3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ke3-ba'1a3 ke3-ba'1a3 1607 conseguir.lo.deseado \bvsta ke3-ba'1a3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ku3-cha'1mba4 ku3-cha'1mba4 1608 quedar.aplastado \bvsta \tonos-Rey \num-reps La palabra dada no corresponde con la solicitada. No hay audio relacionado. le'1mba1 le'1mba1 1609 aguado.de.los.pies \bvsta la3mba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota No estoy seguro si la palabra dada corresponde al significado de la entrada. cha'4mba4 cha'4mba4 1610 ensanchado(por haber sido aplastado) \bvsta mbe'1le4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 \nota No estoy seguro si la palabra dada corresponde al significado de la entrada. le'3mba4 le'3mba4 1611 aguado.de.los.pies \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. lu3bi3 lu3bi3 1612a niño \bvsta ta1 lo'3o3 \tonos-Rey 1 .3.3 \num-reps 3 lu3bi3 lu3bi3 1612b niña \bvsta ña4 lo'3o3 \tonos-Rey 4 3.3 \num-reps 3 xa'4nu13 yu3nu4 xa'4nu13 1613 sólo.en.colocación \bvsta yu3nu4 xa'4nu13 \tonos-Rey 3.4 4.13 \num-reps 3 ku3-nde3ta3 ku3-ndi3ta3 1614 pararse(pl) \bvsta ndi3kwi1ta3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ti1ka4tun3 ti1ka4tun3 1615 bola? vsta ti1ka4tun3 \tonos-Rey 1.4.3 \num-reps 3 ta1lu3bi3 ta1lu3bi3 1616 \bvsta ta1 lo'3o3 \tonos-Rey 1 3.3 \num-reps 2 ña1lu3bi3 ña1lu3bi3 1617 \bvsta ña4 lo'3o3 \tonos-Rey 4 3.3 \num-reps 3 ya'1bi1 ya’1bi1 ya'4a1 1618 ofrenda \bvsta ndi13xi2 ya'4a1 \tonos-Rey 13.2 4.1 \num-reps 3 na1kwa4chi3 na1kwa4chi3 1619 niños \bvsta \tonos-Rey \num-reps xo4kwi1in1 xo4kwi1in1 1620 voltear.a.ver \bvsta xi4ko1o3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 na4chu3 na4chu3 1621 por qué; qué \bvsta nda4chu3un3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 xi3ka4ba13 xi3ka4ba13 1622 voltearse \bvsta ndu4ka1ba3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 mbe4na2 mbe4na2 ma3chi4ti2 1623 cubierta \bvsta la3pa4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda4ndu'2u4 nda4ndu'2u4 1624 apresarurse.a \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. sia14ta4 sia14ta4 1625 hijo.de.la.chingada \bvsta se'1e3 ka3ta4 \tonos-Rey 1.3 3.4 \num-reps 2 tu3u4 tu3u4 1626 rollo \bvsta tu3bi24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 to14o2 to14o2 1627 \glosa \bvsta to14o2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 na3kwi42 na3kwi42 1628 muy; tan(pero no como recurso para comparación) \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa en Buenavista.No hay audio relacionado. sa4-ka'3a3 sa4-ka'3a3 1629 hacer.sonar \bvsta sa4-ka'3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ndu3-ti'4bi3 ndu3-ti'4bi3 1630 amontonarse \bvsta ku3ti'4bi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 xa'4mba4 xa'4mba4 1631** ancho.y.delgado \bvsta ndi4ka1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 na3ni2 na3ni2 1632 alcanzar(algunja cosa, por ejemplo, tortillas para comer) \bvsta na3ni2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti3kwa'4a2 ti3kwa'4a2 1633 el.desamparado \bvsta ti3kwa'4a2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 \nota Genaro comentó que esta palabra casi siempre se usa en colocación como ti3kwa'4a2 le'3e3 para referirse a 'bebé'. i4na'14a1 i4na'14a1 1634 pelearse.de.palabras \bvsta i4na'14a1 \tonos-Rey 4.14.1 \num-reps 3 xo3kwe4nda2 1635 cuidar \bvsta ka3sa3kwe4nda2 \tonos-Rey 3.3.4.2 \num-reps 3 \nota Genaro comentó que también dicen ko3to3 kwe4nda2 xi3kwe4nda2 1636 cuidar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. ko3so3 ko3so3 kwe4nda2 1637 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. sa3-kwe4nda2 sa3-kwe4nda2 1638 cuidar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. so3-kwe4nda2 so3-kwe4nda2 1639 cuidar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. su3-kwe4nda2 su3-kwe4nda2 1640 cuidar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. ndi3sa4ku4u4 ndi3sa4ku4u4 1641 todos \bvsta ndi3sa3a4 ku4u4 \tonos-Rey 3.3.4 4.4 \num-reps 3 ndi3xi4li4 ndi3xi4li4 1642 gusano.de.palo \bvsta ndi3xi4li4 \tonos-Rey 3.4.4; 3.4.3 \num-reps 3 \nota La última emisión lo dijo con tonos 3.4.3 nda3i3chi2 nda3i3chi2 1643 secarse(algo por efecto del sol o de cualquier fuente de calor) \bvsta ndi13ya3a3 \tonos-Rey 13.3.3 \num-reps 3 \nota Aunque el verbo dado es correcto parece que dijo la forma completiva con tono en vez de la potencial. chi1ki'1in1 chi1ki'1in1 1644 horqueta \bvsta chi3ki'3li3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 nda3ke3e4 nda3ke3e4 1645 estirarse \bvsta ndi4ke3e4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 nda4ke3e4 nda4ke3e4 1646 resortera \bvsta i3in4 ndi4ke3e4 \tonos-Rey 3.4 4.3.4 \num-reps 3 ka3ni'1i3 ka3ni'1i3 1647 llegar(en.contenedor) \bvsta ku'1un1 kwi1ta3 \tonos-Rey 1.1 1.3 \num-reps 3 ku3ndi3ka2 ku3ndi3ka2 1648 estar.dentro \bvsta ku3ndi3ka2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 i'3nu3 i'3nu3 1649 no.determinado \bvsta ni'4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3ndi3so3 nda3ndi3so3 1650 levantar \bvsta nda3ndi3so3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 \nota Genaro comentó que también se dice nda3ni'3i3 aunque no se grabó esta palabra para el mismo significado. ka1ya1 ka1ya1 1651a ser.recolectado \bvsta ndi3ka1ya1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ka1ya1 ka1ya1 1651b ser.recolectado \bvsta ka1ya1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ta'3an2 ta'3an2 1652 hepatitis \bvsta cha'3an2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 e1ta4 e1ta4 1653 aunque.sea \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. pe3di3dor42 pe3di3dor42 1654 representante.de.novio \bvsta na1 xi4kan1 \tonos-Rey 1 4.1 \num-reps 3 ka3-ta3ka3a3 ka3-ta3ka3a3 1655 colgar \bvsta ka3-ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 ku3-nu14u3 ku3-nu14u3 1656 ver.con.detalle \bvsta ku3ni2 nu14u3 \tonos-Rey 3.2 14.3 \num-reps 3 nda3ka3ba3 nda3ka3ba3 1657 caerse \bvsta ndi3ka3ba3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ja4i3ni2 ja4i3ni2 1658 estar.pensando \bvsta ndi4ki3ni3ni2 \tonos-Rey 4.3.3.2 \num-reps 3 mbe4re2 Ay, mbre4re2 1659 ¡hombre! \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. No hay audio relacionado. ni3u3ñu3u42 ni3u3ñu3u42 1660 toda.la.noche \bvsta i3ni3ñu3u42 \tonos-Rey 3.3.3.42 \num-reps 3 ku3-to14o2 ku3-to14o2 1661 tener.antojo \bvsta ko4to4o2 \tonos-Rey 4.4.2 \num-reps 3 sa4-ta3xa'4a4 sa4-ta3xa'4a4 1662 hacer.bailar \bvsta si4-ta3xa'4a4 \tonos-Rey 4.3.4.4 \num-reps 3 ka1tu4 ka1tu4 1663 ser.golpeado.con.la.palma.de.la.mano \bvsta ka1tu4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 in3ka4chi1 in3ka4chi1 1664 igual \bvsta i3ka4chi1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 \nota La primera sílaba no es nasal como en Yoloxóchitl. la'14la1 la'14la1 1665 ropa.raída \bvsta la'14la1 \tonos-Rey 14.1 \num-reps 3 ku3-la'4la1 ku3-la'4la1 1666 raerse \bvsta ku3-la'4la1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 ndu4i4ko4 ndu4i4ko4 1667 balancearse \bvsta ndi4kwi3ko4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 i4ta3nde3e3 i4ta3nde3e3 1668 agachado \bvsta i4nde3e3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 nda3-ti1in3 nda3-ti1in3 1669 atorarse.en.caida \bvsta nde3-ti1in3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ndi3kwi1kun1 ndi3-kwi1kun1 1670 retoñar \bvsta ndi4-ndi3xin4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 \nota La palabra se produjo en forma habitual. En potencial sería 3.3.4. ku3nda3si2 ku3nda3si2 1671 taparse \bvsta nda3si2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 nda3-sa1ka1 nda3-sa1ka1 1672 revolverse \bvsta nda3-sa1ka1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ndi'4i4 ndi'4i4 1673 todo \bvsta ndi'4i3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nde4ta3 nde4ta3 1674 estar.parados(pl) \bvsta i4ta3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3nu'3u3 nda3nu'3u3 1675 borrarse \bvsta nda3nu'3u3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ku3-ndi'1i3 ku3-ndi'4i13 i3ni2=un4 1676 sólo.en.colocación \bvsta ku3-ndi'1i3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 ndi'4i13 ndi'1i3 i3ni2 1677 sólo.en.colocación \bvsta ndi'1i3 i3ni2 \tonos-Rey 4.13 3.2 \num-reps 3 ndi4ni2 ndi4ni2 1678 preocuparse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se grabó esta palabra. No hay audio relacionado. ni1kwa3a4 ni1kwa3a4 1679 en.la.tarde \bvsta ni1kwa3a4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 po3sa42 po3sa42 1680 bozal \bvsta po3sa42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 kwa3a4 kwa3a4 1681 hacer.alboroto \bvsta kwa3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 sa4-ti14bi3 sa4-ti14bi3 1682 descomponer \bvsta sa4-ti14bi3 \tonos-Rey 4.14.3 \num-reps 3 i4tu3un3 i4tu3un3 1683 encajado.apuntando \bvsta i4tu3un3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ta4xa2 ye'4e1 ta4xa2 1684 sólo.en.colocación \bvsta ye'4e1 ta4xa2 \tonos-Rey 4.1 4.2 \num-reps 3 ku3-ndo3so4 ku3-ndo3so4 1685 ser.puesto.a.hervir(líquido) \bvsta chu3nu4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 chi'4i2 chi'4i2 1686 muy \bvsta chi'4i2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ka3ndo3so4 ka3ndo3so4 1687 poner.a.hervir(líquido) \bvsta cha3nu4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ta'14an2 ta'14an2 1688 pálido \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No tienen la palabra. Para dar el significado usan el incoativo con el adjetivo ya3a3, ku3-ya3a3. nda3ndi3i3 nda3ndi3i3 1689 disminuirse \bvsta nda4ndi3i3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de potencial. I1ta3ni3 i1ta3ni3 1690 Igualapa \bvsta Tia13ni3 \tonos-Rey 13.3 \num-reps 3 i4ta3ni3 i4ta3ni3 1691 estar.colgado \bvsta chi3ni3i3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 kwa4a24 kwa4a24 1692 atardecer \bvsta kwa4a24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ki14tu3 ki14tu3 1693 amanecer \bvsta ki14tu4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 nda3xi'3i4 nda3xi'3i4 1694 abrir \bvsta nda3xi'3i4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ku3ta'3an2 ku3-ta'3an2 1695 toparse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota Buenavista no usa esta palabra. No hay audio relacionado. ba1xa1a1 ba1xa1a1 1696 al.llegar.allá \bvsta ku1xa1a1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 ku3-xa'1a1 ku3-xa'1a1 1697 oscurecerse \bvsta ku3xa'1a1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3tu2 nda3tu2 1698 suerte \bvsta nda3tu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta'3an2 ta'3an2 1699 también \bvsta ta'3an2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta'14an2 ta'14an2 1700 aún.no \bvsta ta'14an2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 ja1 ja1 kwa'1an1=ra1. 1701 ya \bvsta xa1 kwa'1an1=ra1 \tonos-Rey 1 1.1.1 \num-reps 3 nu4nu3 nu4nu3 1702 ancho \bvsta nu4nu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ku3mi3i4 ku3mi3i4 1703 tener.consigo \bvsta ku4mi3i4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual en vez de la potencial. ku4mi3i4 ku4mi3i4 1704 saber.a \bvsta ku3mi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3chi4lu2 tun4 i3ta2 ku3chi4lu2 1705 Leguminosae.Erythrina.spp. \bvsta i3ta2 chi3lu3 \tonos-Rey 3.2 3.3 \num-reps 3 xi4ni4 xi4ni4 1706 chaparro \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota Parece que no tienen el adjetivo xi4ni4. Cuando se le pidió la palabra Genaro dio el verbo ku3-xi4ni4. ku3-xi4ni4 ku3-xi4ni4 1707 quedarse.chaparro \bvsta ku3-xi4ni4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 po'4li4 tun4 po'4li4 1708 Myrtaceae.Eugenia.sp \bvsta po4li4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ti1nu4ma2 tun4 ti1nu4ma2 1709 tipo.de.Verbenaceae \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No conoce la planta. ni1kwa3a4 ni1kwa3a4 1710 en.la.tarde \bvsta ni1kwa3a4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 tu4ba4 tu4ba4 1711 trampa.para.peces \bvsta tu4ba4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ku3-kwa3a4 ku3-kwa3a4 1712 hacerse.de.tarde \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. i4ngo24 i4ngo24 1713 nahua \bvsta i4ngo24 \tonos-Rey 4.24 \num-reps 3 ndo4so14 ndo4so14 1714 \bvsta ndo4so14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 ku3-ta'14an2 ku3-ta'14an2 1715 palidecer \bvsta ku3-ya3a3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 kwa3a4 kwa3a4 1716 \bvsta kwa3a4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ka4ni'1i3 ka4ni'1i3 1717 a.veces \bvsta sa3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 tu1ni4ni2 tu1ni4ni2 1718 problema \bvsta tu1ni4ni1 \tonos-Rey 1.4.1 \num-reps 3 ko1to1 ku'1un1 ko1to1 1719 visitar \bvsta ku'1un1 ko1to1 \tonos-Rey 1.1 1.1 \num-reps 3 chi4chi3 chi4chi3 1720 todo \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka4xi3yo3 ka4xi3yo3 1721 al.lado.de \bvsta ka4xi3yo3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ku3ndu3ndu2 ku3ndu3ndu2 1722 rodear \bvsta ka4ndu13bi2 \tonos-Rey 4.13.2 \num-reps 3 ku3-yo4ko1 ku4-yo4ko1 1723 rendir \bvsta ku3-yo4ko1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 i1xa43 i1xa43 1724 entonces ? \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. o4ra2 o4ra2 1725 cuando \bvsta o4ra2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ndi3ndi3xa3 ndi3ndi3xa3 1726 de.verdad \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa la forma reduplicada en Buenavista. i1nda43 i1nda43 1727 según.dicen \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. yo4ko1 yo4ko1 1728 cuidadoso \bvsta yo4ko2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ndio4si2 ndio4si2 1729 Dios \bvsta ndio4si2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ka3ta3 ka3ta3 excavar 1730 \bvsta ka3cha3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 kwe3ta3 kwe3ta3 1731 ser.medido \bvsta ku1kwi1ta3 \tonos-Rey 1.1.3 \num-reps 3 ndi4chi2 ndi4chi2 1732 estar.parado(sg) \bvsta ka4ndi3chi2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 ndi4chi2 na1 ndi4chi2 1733 inquisitivo \bvsta na1 ndi4chi2 \tonos-Rey 1 4.2 \num-reps 3 ka'3nda4 ka'3nda4 1734 sonar.aguado \bvsta ka'3ndia4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 ta4ta'4bi4 ta4ta'4bi4 1735 a.ambos.lados \bvsta ta4ta'4bi4 \tonos-Rey 4.4.4 \num-reps 3 nda3-ka3na3 nda3-ka3na3 1736 convencer.a.venir \bvsta ndi3ka3na3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ku3-ba'1a3 ku3-ba'1a3 1737 crecer; desarrollarse \bvsta ku3-ba'1a3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 nda4ti24 nda4ti24 1738 a.media.tarde \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ndu14su3 ndu14su3 1739 con.suerte.para.cazar \bvsta ndu1su3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ta'1bi4 ta'1bi4 1740 como quiera \bvsta ta'1bi4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ku3-ñu3u42 entrada repetida ku3-ñu3u42 1741 hacerse.de.noche; anochecer \bvsta ku3-ñu3u42 \tonos-Rey 3.3.42 \num-reps 3 nda3-ye'3e2 nda3-ye'3e2 1742 brillar; resplandecer \bvsta ndi4-ye'3e2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 ka3ni4nu3 ka3ni4nu3 1743 respetar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. Allá dice ka3sa3 to14o2 pero no se grabó. nda3-xi4ta3 nda3-xi4ta3 1744 sobar.una.descompostura \bvsta ndi3xi14ta3 \tonos-Rey 3.14.3 \num-reps 3 nda3-ta3ka2 nda3-ta3ka2 1745 congregarse; reunirse \bvsta nda3-ta3ka2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 sa4ka1 sa4ka1 1746 estar.revuelto \bvsta sa4ka1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 i3sa2 i3sa2 1747 telar.de.cintura \bvsta i3sa2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 bi1chi32 bi1chi32 1748 soplador \bvsta bi3chi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 nda3-ta'1bi4 nda3-ta'1bi4 1749 repartirse \bvsta nda3-ta'1bi4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 2 su3tun4 su3tun4 1750 pedazo \bvsta lo'3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 so4o4 so4o4 1751 con.cáscara \bvsta so4o4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 na'3a2 na'3a2 1752 venir.aquí \bvsta na'3a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ti4tu'4un4 ti4tu'4un4 1753 con.preocupación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No usan esta palabra. Usan el sustantivo ti1tu'4un4. ta3ñu3 ta3ñu3 1754 en.medio \bvsta cha3ñu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 tu3te'4e4 tu3te'4e4 1755 picotear \bvsta tu3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 2 sa4-nde3ta3 sa4-nde3ta3 1756 hacer.saltar \bvsta sa4-ka3nde3ta3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 xi'14ñu3 xi'14ñu3 1757 remendar \bvsta ndi3ka'1ma4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 ta4ta42 yu1u4 ta4ta42 1758 sólo.en.colocación \bvsta ñu1u4 ta4ta4 \tonos-Rey 1.4 4.4 \num-reps 3 ndu3-xi1nu1 ndu3-xi1nu1 1759 llegar.abajo \bvsta ku3-xi1nu1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3-tu1u4 nda3-tu1u4 1760 enrollar \bvsta ndu3-tu3bi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ta1ku1 ta1ku1 tu'1un3 1761 extenderse.un.rumor(col.tu'1un3) \bvsta cha1ku1 tu'1un3 \tonos-Rey 1.1 1.3 \num-reps 3 ki3ta'4an4 ki3ta'4an4 1762 juntarse.con \bvsta ndu3ku3ta'4an4 \tonos-Rey 3.3.4.4 \num-reps 3 ku3-si'4i2 ku4-si'4i2 1763 actuar.como.afeminado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se usa la palabra en Buenavista. ta3kwe'3e2 ta3kwe'3e2 1764 quedar.paralítico \bvsta ti3kwe'3e2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ta4ka3a3 ta4ka3a3 1765 muy.de.bajada \bvsta ta4ka3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 sa4-nu1mi4 sa4-nu1mi4 1766 apurarse \bvsta sa4-nu1mi4 \tonos-Rey 4.1.4 \num-reps 3 ndi1ku1nda42 ndi1ku1nda42 1767 de.inmediato \bvsta ndi1ku1ndia4a2 \tonos-Rey 1.1.4.2 \num-reps 3 ndu3-ka4chi1 ndu3-ka4chi1 1768 igualarse \bvsta ndu3-ka4chi1 \tonos-Rey 3.4.1 \num-reps 3 ti1chi32 ti1chi32 1769 canal \bvsta chi1chi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ja1bi3tin3 ja1bi3tin3 1770 hace.poco.tiempo \bvsta xa1bi3tin3 kwi4i2 \tonos-Rey 1.3.3 4.2 \num-reps 3 ka3xa'4ni3 ka3xa'4ni3 1771 meter.algo.bruscamente \bvsta ta3nda'3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 nda3-na'1a1 nda3na'1a1 1772 imitar \bvsta ndi3na'1a1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ku3-na'3a4 ku3-na'3a4 1773 hacerse.mucho.tiempo \bvsta ku3-na'3a4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 i4su4ku24 i4su4ku24 1774 estar.cubierto \bvsta ku4su4kun24 \tonos-Rey 4.4.24 \num-reps 3 ku3-ta4tan4 ku3-ta4tan4 1775 ser.curado \bvsta ku3-ta4tan4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ya1ba4 tun4 ya1ba4 1776 chilar \bvsta tu4 ya1ba4 \tonos-Rey 4 1.4 \num-reps 3 kwa4nda'3a3 kwa4nda'3a(3)=on4 1777 quitarse.de.un.lugar \bvsta ku4ndyia'3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ku3te4ru2 ku3te4ru2 1778 cohetero \bvsta ku3te4ru2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 mbo3ta3 mbo3ta3 1779 montón \bvsta mbo3ta3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndu3-ndi3i4 ndu3-ndi3i4 1780 alisarse \bvsta ndu3-ndi3i4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ko4lo4 ko4lo4 1781 agachado \bvsta ko3o2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 sa4-kwi1kun1 sa4-kwi1kun1 1782 contagiar(uno.al.otro) \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista ndo3-ko3to3 ndo3-ko3to3 1783 voltear.a.ver \bvsta xi4ko1o3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 xa'4ñu3 xa'4ñu3 1784 límite \bvsta xa'4ñu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tio4ko1 tio4ko1 1785 ahuecado \bvsta ti3ko3ko2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 yu4bi24 na1 yu4bi24 1786 gente.de.mundo \bvsta na1 yu3bi24 \tonos-Rey 1 3.24 \num-reps 3 ji1na'3a4 ji1na'3a4 1787 hace.mucho.tiempo \bvsta xi1na'3a4 \tonos-Rey 1.3.4 \num-reps 3 nda3-sa1a4 nda3-sa1a4 1788 calentarse.al.sol \bvsta ndi3sa1a4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 tia13ta3 tia13ta3 1789 cabello.de.elote \bvsta ti1ka3ta3 \tonos-Rey 1.3.3 \num-reps 3 ndu3-ku4tu24 ndu3-ku4tu24 1790 hacerse.apretado \bvsta ndu3-ku4tu24 \tonos-Rey 3.4.24 \num-reps 3 ku3-ti1ki3xin4 ku3-ti1ki3xin4 1791 picarse(granos) \bvsta ndu3-ti1ki3xin4 \tonos-Rey 3.1.3.4 \num-reps 3 nda3-ndu3ku4 nda3-ndu3ku4 1792a buscar \bvsta ndu3ku4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nda3-ndu3ku4 nda3-ndu3ku4 1792b buscar \bvsta nda3ndu3ku4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ña4ña4 ña4ña4 1793 tumba \bvsta ña4ña4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 yo4so24 yo4so24 1794 grupo(de) \bvsta yo4so3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 cha3ko42 cha3ko42 1795 de.pelo.tupido \bvsta cha3ko42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 nda3-nde3e3 nda3-nde3e3 1796 \bvsta nda3-nde3e3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ka4ndi3ka2 ka4ndi3ka2 1797 estar.metido \bvsta ka4ndi3ka2 \tonos-Rey 4.3.2 \num-reps 3 ndo3ko2 ndo3ko2 1798 racimo \bvsta ndo3ko2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 be4xi2 be4xi2 1799 ? \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. kwe4te2 kwe4te2 1800 cohete \bvsta kwe4te2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nda4a2 nda4a2 1801 cuidar \bvsta ndia4a2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xi4ni4 xi4ni4 1802 grupo \bvsta xi4ni4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 xu4mi4 ka'3ni4 xu4mi4 1803 reflexivo \bvsta ka'3ni4 xu4mi4 \tonos-Rey 3.4 4.4 \num-reps 3 ke4le3tun3 ke4le3tun3 1804 subir.bajar \bvsta ka4ni'3i3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 sa4-ndi'1i3 sa4-ndi'1i3 1805 preocupar \bvsta sa4-ndi'1i3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 ya1kan3 ya1kan3 1806 este \bvsta ya1 kan4 \tonos-Rey 1 4 \num-reps 3 ka1ña1 repetido ka4ña1 1807 emitir.ruido \bvsta ka4ña1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual, la forma más usual de este verbo. ma42 ¡Ku'4u2=lu3 nda'3a4=2 ma42! 1808 expresión.de.asombro \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. sa14kan4 sa14kan4 1809 no.así \bvsta sa14kan4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3 kwe'4e1 kwe'4e1 1810 tonto \bvsta kwe'4e1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 na4na2 na4na2 1811 señora.grande \bvsta na4na2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ku3ni2 ku3ni2 ku3xi3 1812 querer \bvsta ku'3bi2 i3ni2 \tonos-Rey 3.2 3.2 \num-reps 3 ku3i3ni2 ku3i3ni2 1813 amar \bvsta ku4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ko'1on1 na4 ko'1on(1)=o4 1814 vámonos(inclusivo) \bvsta na4 ku'1un(1)=e4 \tonos-Rey 4 1.4 \num-reps 3 ndu3na'3a2 ndu3na'3a2 tu4ni1 1815 mejorar \bvsta ndu3na'3a2 tu4ni1 \tonos-Rey 3.3.2 4.1 \num-reps 3 na'4a2 na'4a2 tu4ni1 1816 estar.mejorado \bvsta na'4a2 tu4ni1 \tonos-Rey 4.2 4.1 \num-reps 3 ja13ni1ku3 ja13ni1ku3 1817 maldad \bvsta sa13ni1ku3 \tonos-Rey 13.1.3 \num-reps 3 ka3xi4ta3 ka3xi4ta3 1818 moler \bvsta ka3xi4ta3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ku3-ni3ni3 ku3-ni3ni3 1819 quedar.insertado \bvsta tu3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ni4ni3 ni4ni3 1820 incrustado \bvsta chi4ni3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 su4-ku1nda'1a3 su4-ku1nda'1a3 1821 quitar.de.un.lugar \bvsta su4-ku1ndyia'1a3 \tonos-Rey 4.1.1.3 \num-reps 3 na3ma3 na3ma3 1822 cambiar \bvsta na3ma3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa4-kwi3ko4 sa4-kwi3ko4 1823 mecer \bvsta si4kwi3ko4 \tonos-Rey 4.3.4 \num-reps 3 ka4so4mi24 ka4so4mi24 1824 tostón, mejor uno con cincuenta \bvsta ka4so4 ku1mi4 \tonos-Rey 4.4 1.4 \num-reps 3 a4su3 a4su3 1825 que.no \bvsta a4su3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ka'3a3 ka'4a4 1826 sonar \bvsta ka'4a3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tu3 ¿Nda4a2 tu3? 1827 ¡no.puede.ser! \bvsta nda4a2 tu3 \tonos-Rey 4.2 3 \num-reps 3 na'14a2 na'14a2 1828 demasiado \bvsta kwe'4e1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 ka4xin3 ndo'1yo3 ka4xin3 1829 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. nda3-ko1o3 nda3-ko1o3 1830 volver.a.haber \bvsta nda3-ko1o3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 chi14ngi2 ka3ni3 chi14ngi2 1831 sólo.en.colocación \bvsta ka4chi4ngi24 \tonos-Rey 4.4.24 \num-reps 3 xi14li2 ndu3ba2 xi14li2 1832 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. che3nge3 ndu3chi4 che3nge3 1833 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. kwa4ñu3 kwa4ñu3 1834 al.azar \bvsta kwa4ñu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 lo4lo4 lo4lo4 1835 cuna \bvsta lu4lu4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 po3xa3 po3xa3 1836 forma.de.bolsa \bvsta po3xa3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 \nota Esta palabra se usa en Buenavista para referirse a la enfermedad llamada papera en español local. ka3ña3ma4su2 ka3ña3ma4su2 1837 cañamazo \bvsta ka3ña3ma4so2 \tonos-Rey 3.3.4.2 \num-reps 3 cha3ka3ndu'4u4 cha3ka3ndu'4u4 1838 acostar \bvsta chu3ndu'4u4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ku3-nu'3ni2 ku3-nu'3ni2 1839 amarrarse \bvsta ku3-nu'3ni2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ya3yu3 i3ta2 ya3yu3 1840 tipo.de.flor o zacate para Buenavista \bvsta i3cha2 ya3yu3 \tonos-Rey 3.2 3.3 \num-reps 3 ka4so24 tun4 ka4so24 1841 caballete \bvsta tu4 ka4so24 \tonos-Rey 4 4.24 \num-reps 3 \nota El clasificador lo dijo oral no nasal. cho4 ¿an4 ku3un3 sa1bi4 cho4? 1842 será.que \bvsta ¿an4 ku3un3 sa1bi4 ndio42? \tonos-Rey 4 3.3 1.4 42 \num-reps 3 ja4su3u3 ba143 ja4su3u3 1843 fingir \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ta3i1yo3 ta3i1yo3 i3ni2 1844 ? asombrarse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. xu13xa3 xu13xa3 1845 intensamente \bvsta xu13xa3 \tonos-Rey 13.3 \num-reps 3 ka1tun4 i3ta2 ka1tun4 1846 ? \bvsta ti1ka4tun4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ton4 ton4 1847 ¡ve! \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. nu'4ni2 nu'4ni2 1848 estar.amarrado \bvsta nu'4ni2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ka3nda3ba3 ka3nda3ba3 1849 caerse \bvsta ka1nda3ka3ba3 \tonos-Rey 1.3.3.3 \num-reps 3 nda3-cha'4bi3 nda3-cha'4bi3 1850 pagar.deuda.contraida \bvsta nda3-cha'4bi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 ndu3-ya'4bi3 ndu3-ya'4bi3 1851 ser.pagado \bvsta ndu3-ya'4bi3 \tonos-Rey 3.4.3 \num-reps 3 nda3-ka'1an1 nda3-ka'1an1 1852 volver.a.hablar \bvsta ndi3-ka'1an1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 ma1xi1kwi4lu3 ma1xi1kwi4lu3 1853 antepasados.con.poderes \bvsta ma1xi1kwi4lu3 \tonos-Rey 1.1.4.3 \num-reps 3 tu1nda32 tu1nda32 1854 ser.despojado.de \bvsta tu1ndia3a2 \tonos-Rey 1.3.2 \num-reps 3 pi3xi4xin2 pi3xi4xin2 1855 chaparro \bvsta pi3xi4xin2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 le3ngu3 le3ngu3 1856 rengo \bvsta rengo \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. nda3-ti'3bi3 nda3-ti'3bi3 nda3a2 1857 lamer \bvsta ti'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ka3-ta'3nu3 ka3-ta'3nu3 1858 colgar \bvsta ka3ta3ka3a3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 run42 ba14sa3 run42 1859 consta \bvsta ku'1un(1)=e4 run42 \tonos-Rey 1.4 42 \num-reps 3 tu'1ba3 tu'1ba3 1860 de.hechizo \bvsta tu'1ba3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 nda3ka3ti1in1 nda3ka1ti1in1 1861 prenderse \bvsta nda3ka3tin1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3-ki3nde3e4 nda3-ki3nde3e4 1862 descansar \bvsta ndi3ki3nde2e4 \tonos-Rey 3.3.2.4 \num-reps 3 ndu14bi1xi1 ndu14bi1xi1 1863 dulce \bvsta ndu1u4 bi1xi1 \tonos-Rey 1.4 1.1 \num-reps 3 sa4-sa1a4 sa4-sa1a4 1864 poner.a.calentar.líquido \bvsta sa4-nda3-sa1a4 \tonos-Rey 4.3.1.4 \num-reps 3 sa4-ndo3to3 sa4-ndo3to3 1865 despertar \bvsta su4ndo3to3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ndu3-bi3ta42 ndu3-bi3ta42 1866 resblandecerse \bvsta ndu3-bi3ta42 \tonos-Rey 3.3.42 \num-reps 3 is1to'3o4 yu3ba(4)=e4 is1to'3o4 kwa4an2 1867 sólo.en.colocación \bvsta ndi1ka3ndi2i4 \tonos-Rey 1.3.2.4 \num-reps 3 ka3ko1o3 ka3ko1o3 1868 empezar.a.haber \bvsta ko1ko3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 ndi3ta2 ndi3ta2 1869 camarón \bvsta ndu3cha2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ndi3te'4e4 ndi3te'4e4 1870 camarón \bvsta ndu3te'4e4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ndi3ka3ni4 ndi3ka3ni4 1871 tipo.de.pez \bvsta chu13cha4 \tonos-Rey 13.4 \num-reps 3 tu14nda4 tun4 tu14nda4 1872 tipo.de.poaceae \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ku3ru4sin2 ku3ru4sin2 1873 cruz \bvsta ku3ru4sin2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 sa1a4 sa1a4 1874 enojarse \bvsta sa1a4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 ku1chun1 ku1chun1 1875 dormir \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. mi4chun2 mi4chun2 1876 gatito \bvsta mi4chun2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 nda3-ko3ko3 nda3-ko3ko3 1877 prenderse.una.fogata \bvsta ndo3ko3ko3 \tonos-Rey 3.3.3 \num-reps 3 ndu3-ku3tu4 ndu3-ku3tu4 yo1o4 1878 llenarse \bvsta ndu3ku3tu4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ni3ñu3u2 xi4ka3 ni3ñu2u2 yo1o4 1879 toda.la.noche \bvsta i3ni3ñu3u2 \tonos-Rey 3.3.3.2 \num-reps 3 ran3 ran3 1880 ? \bvsta ni14-ki1xi1=yu1 ran3 \tonos-Rey 14.1.1.1 3 \num-reps 3 chi1ba4tu2 chi1ba4tu2 1881 calacio \bvsta ti1sa4=ri4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 ndu3xan3 ndu3xan3 1882 vomitar \bvsta ndu3xan3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 i4in4 i4in4 1883 estar.colgados(pl) \bvsta ti4ki3ndyia3a2 \tonos-Rey 4.3.3.2 \num-reps 3 i4in4 ¿sa1a3 i4in4? 1884 ser.de.apariencia(pl) \bvsta sa1a3 i4in4 ndia13ma2 \tonos-Rey 1.3 4.4 13.2 \num-reps 3 ka4a4 ¿sa1a3 ka4a4? 1885 ser.de.apariencia(sg) \bvsta sa1a3 ka4a4 kwa4yu2 \tonos-Rey 1.3 4.4 4.2 \num-reps 3 ma14a3 ma14a3 1886 adentro \bvsta ma14a3 \tonos-Rey 14.3 \num-reps 3 ma4ni14 tu'1un3 ma4ni14 1887 sólo.en.colocación \bvsta tu'1un3 ma41ni4 \tonos-Rey 1.3 41.4 \num-reps 3 sa4-nda3ba3 sa4-nda3ba3 1888 tumbar \bvsta sa4-nda3ka3ba3 \tonos-Rey 4.3.3.3 \num-reps 3 ya'4bi3 ko3nda2a2 ya'4bi3 1889 sólo.en.colocación \bvsta ku3ndia2a2 ya'4bi3 \tonos-Rey 3.2.2 4.3 \num-reps 3 ku3-ta'1bi4 \lx_cita 1890 convidar.a \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. sa4-nda3-ye'3e2 sa4-nda3-ye'3e2 1891 alumbrar \bvsta sa4-nda3-ye'3e2 \tonos-Rey 4.3.3.2 \num-reps 3 tu4u4 tu4u4 1892 visible \bvsta tu4bi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 tu4mi3i4 tu4mi3i4 1893 ser.visible \bvsta tu4bi3 mi3i4 \tonos-Rey 4.3 3.4 \num-reps 3 chu14tu2 chu14tu2 1894 besar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. su4ka2 su4ka2 1895 azúcar \bvsta su4ka2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ndi3ta2 ndi3ta2 1896 en.ayunas \bvsta ndu3cha2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ta1xin1 ta1xin1 1897 molerse \bvsta ta1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xa3ki4 kwa'3a3 xa3ki4 1898 sin.requerir.presente \bvsta xa3ki4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 tin3 tin3 1899 también \bvsta yu'1u1 tin3 ku4ni2 ku3xi3 \tonos-Rey 1.1 3 4.2 3.3 \num-reps 3 ta4ba24 ti1nda3ku4 ta4ba24 1900 sólo.en.colocación \bvsta ti1nda3ku4 kwa'4a1 \tonos-Rey 1.3.4 4.1 \num-reps 3 ti'3bi3 ti'3bi3 1901a montón \bvsta ti'3bi3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti'3bi3 ti'3bi3 1901b montón \bvsta ko'3ndo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ku3-na3mi4 ku3-na3mi4 1902 vestirse \bvsta ku3-na3mi24 \tonos-Rey 3.3.24 \num-reps 3 ku3-nu1mi4 ku3-nu1mi4 1903 apurarse \bvsta ku3-nu1mi4 \tonos-Rey 3.1.4 \num-reps 3 ti4sa'4ma3 ti4sa'4ma3 1904 coagulado \bvsta ti4sa'4ma4 \tonos-Rey 4.4.4 \num-reps 3 ku3-ti3sa'4ma3 ku3-ti3sa'4ma3 1905 coagularse \bvsta ku3-ti3sa'4ma4 \tonos-Rey 3.4.4.4 \num-reps 3 ko3to3 ko3to3 ku1sun1=ra1 1906 porque \bvsta ko3to3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ti'13in2 ti'13in2 1907 plegado \bvsta ti'13in2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 yu1si'4bi3 yu1si'4bi3 1908 \glosa \bvsta ya3bi2 si'14bi3 \tonos-Rey 3.2 14.3 \num-reps 3 sa4ka1 sa4ka1 1909 poderoso.en.hechicería \bvsta sa4ka2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 ku3-ti'3bi3 ku3-ti'3bi3 1910 arremolinarse \bvsta ku4-ti'3bi3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ti13bi4 ti13bi4 1911 tipo.de.roedor \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No existe el animal en Buenavista. lu4tu24 lu4tu24 1912 flor.en.botón \bvsta lu4tu3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 nda3ndi3xin4 nda3ndi3xin4 1913 retoñar \bvsta nda3ndi3xin4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 cha3ka3ta4 cha3ka3ta4 1914 desyerbar.milpa.con.tarecua \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka3kwi1in3 xa4kwi1in3 1915 quedarse.colgados(suj.pl) \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. nda3-kwi1in1 nda3-kwi1in1 1916 congregar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka'4bi13 ka3ndu'4u4 ka'4bi13 1917 adolorido \bvsta ka3ndu'4u4 ka'4bi13 \tonos-Rey 3.4.4 4.13 \num-reps 3 kwa14 kwa14 xi4ko3 1918 no \bvsta un14 xi14ko3 \tonos-Rey 14 14.3 \num-reps 3 ya1 ya1 1919 porque \bvsta ya1 ku4u(4)=2 ta1 xi4ni2 ka'1an1 ya1 kan4 ba1xi3=2 \tonos-Rey 1 4.2 1 4.2 1.1 1 4 1.3.2 \num-reps 3 xi'4in13 xi'4in13 1920 gotear.casa \bvsta xi'4in13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps 3 ku3rra42 ku3rra42 1921 corral \bvsta ko3rra42 \tonos-Rey 3.42 \num-reps 3 =a1 be'3e3=a2 1922 1 pl.excl \bvsta be'3e(3)=a2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 2 =run4 nda'3a4=run4 1923 madera \bvsta nda'3a4=nu4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 =ri4 ji1ni4=ri4 1924 animal \bvsta xi1ni4=ri4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 =ra4 nu14u3=ra4 1925 agua \bvsta nu14u3=ra4 \tonos-Rey 14.3.4 \num-reps 3 =ya1 \lx_cita 1926 cosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka3nde3ta3 ka3nde3ta3 1927 parar(pl) \bvsta ka3ni3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 sa4-ndu3-ba'1a3 sa4-ndu3-ba'1a3 1928 \glosa \bvsta su4-ndu3-ba'1a3 \tonos-Rey 4.3.1.3 \num-reps 3 chu'14ma1 chu'14ma1 1929 ahumarse \bvsta chu'14ma1 \tonos-Rey 14.1 \num-reps 3 sa4-chu'14ma1 sa4-chu'14ma1 1930 sahumar \bvsta chu'4ma1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 i4ta14ni3 i4ta14ni3 1931 magullarse \bvsta ta1xin1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 i4ti14bi3 i4ti14bi3 1932 descomponerse \bvsta i4ti14bi3 \tonos-Rey 4.14.3 \num-reps 3 i4xi14ta3 i4xi14ta3 1933 jalar \bvsta i4xi14ta3 \tonos-Rey 4.14.3 \num-reps 3 nda1 ta1nda1 1934 incluso \bvsta nda1 yu'1u1 ba'14a4 ku4ni2=yu1 \tonos-Rey 1 1.1 14.4 4.2.1 \num-reps 3 i4ya14kun2 i4ya14kun2 1935 sobar \bvsta ndi3ya14kun2 \tonos-Rey 3.14.2 \num-reps 3 ju4nda3tu3 ju4nda3tu3 1936 esperar \bvsta xi4nda3tu3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 i4cha'14bi3 i4cha'14bi3 1937 pagar \bvsta cha'4bi3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 i4in4 u'1ba1 i4in4 1938 en.colocación \bvsta u'1ba1 i4in4 \tonos-Rey 1.1 4.4 \num-reps 3 i4chu'14ma1 i4chu'14ma1 1939 ahumarse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. i4xi'14ñu3 i4xi'14ñu3 1940 remendar \bvsta ndi4ka'1ma3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 i4yu'14bi2 i4yu'14bi2 1941 asustarse \bvsta i4yu'14bi2 \tonos-Rey 4.14.2 \num-reps 3 i4chu14tu2 i4chu14tu2 1942 besar \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ku1lu4 yu3ba2 ku1lu4 1943 tipo.de.quelite \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No lo conocen en Buenavista. ku3-yu4ma4 ku3-yu4ma4 1944 volverse.gris \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ndo3ko3to2 ndo3ko3to2 1945 apilarse \bvsta ndo3ko3to2 \tonos-Rey 3.3.2 \num-reps 3 ko3to2 ko3to2 1946 olán \bvsta ko3to2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 ya1ni3 ya1ni3 1947 ser.pegado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. nda3ko4 nda3ko4 1948 moler.en.metate \bvsta ka3sa3 ndi'1i1 \tonos-Rey 3.3 1.1 \num-reps nda3i3ni2 nda4i3ni2 1949 satisfacerse \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. sa4-ku3chi3 sa4-ku3chi3 1950 bañar \bvsta su4-ku3chi3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 sa4-ke1e42 sa4-ke1e42 1951 estirar \bvsta si4-nda3ke4e4 \tonos-Rey 4.3.4.4 \num-reps 3 ka1ba1 ka1ba1 1952 girar \bvsta ka1ba1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka3ba3 ka3ba3 1953 acostarse \bvsta ka3ba3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ndu3chi3 ndu3chi3 kwa'4a1 1954 quedarse.rojo(parte.del.cuerpo) \bvsta ndu3ku3chi3 kwa'4a1 \tonos-Rey 3.3.3 4.1 \num-reps 3 nda3-ndu3chi3 nda3-ndu3chi3 1955 pelarse(piel) \bvsta nda4-ndu3chi3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 \nota Dijo la forma habitual. kwi4i24 ja1 i4yo2 kwi4i2 1956 ? ja1 i4yo2 kwi4i4, ja1 i4yo2 kwi4i2 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. a1xa1 xa'4an2 a1xa1 1957 olor a orin \bvsta xa'4an2 ya1xa1 \tonos-Rey 4.2 1.1 \num-reps 3 sa4-xa1a1 sa4-xa1a1 1958 hacer.llegar \bvsta si4-xa1a1 \tonos-Rey 4.1.1 \num-reps 3 ma3to4mu2 ma3to4mu2 1959 mayordomo \bvsta mar3to4mo2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 ku3-nda4a4 ku3-nda4a4 1960 ennegrecerse \bvsta ku3-ndia4a4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 ku14chu2 sa3a2 ba1xi3 ku14chu2 1961 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps o lo conocen en Buenavista. \nota N chi3pa4chi1 chi3pa4chi1 1962 ponerse.como.ámpula \bvsta ku4-chi1la1mbo1 \tonos-Rey 4.1.1.1 \num-reps 3 chi3pa4chi4 chi3pa4chi4 1963 esponjarse (como para ganar espacio, o salir o asomar de algún lugar como efecto de ya no caber) \bvsta ndi4-xa3a3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 in4ki14tu3 in4ki14tu3 1964 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. in1ko'4yo1 in1ko'4yo1 1965 Ciudad.de.México \bvsta Ñu3u2 Ko'14yo1 \tonos-Rey 3.2 14.1 \num-reps 3 In3ku4bi2 In3ku4bi2 1966 Dos cerros \bvsta Ku4bi1 \tonos-Rey 4.1 \num-reps 3 sa3na3 sa3na3 1967 bronco \bvsta sa3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 to1o1 to1o1 1968 con.brazos.al.lado \bvsta to4o13 \tonos-Rey 4.13 \num-reps sa4-to1o3 sa4-to1o3 1969 dejar.caer.gota.de \bvsta sa4-to1o3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 xa'1a1 xa'1a1 1970 madrugada \bvsta xa'1a1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 xi1tun4 xi1tun4 1971 ? \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. xi4ki4 xi4ki4 1972 con arista pronunciada \bvsta xi4ki4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 yu3chi4 yu3chi4 1973 arenoso \bvsta yu3chi4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 xi4ya14 xi4ya14 1974 acedado \bvsta xi4ya14 \tonos-Rey 4.14 \num-reps 3 nda3sa1ma3 nda3sa1ma3 1975 enredarse \bvsta ndi3sa1ma3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 si'1ndi4 si'1ndi4 ti1xin3 1976 barrigón \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka4so'3o3 ka4so'3o3 1977 no.festivo(día) \bvsta ki1bi4 ka4so'3o3 \tonos-Rey 1.4 4.3.3 \num-reps 3 ti13ku2 ti13ku2 1978 juntura \bvsta ti13ku2 \tonos-Rey 13.2 \num-reps 3 ki3ta4ru2 ki3ta4ru2 1979 ayudante de mayordomo \bvsta ndu3ta4ro2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 nu'4u4 bi1ko4 nu'4u4 1980 sólo.en.colocación pasajero \bvsta bi1ko4 nu'4u4 \tonos-Rey 1.4 4.4 \num-reps 3 tia'1ma1 tia'1ma1 1981 ligero \bvsta ka3ma2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 Ka3ta4chi4 Ka3ta4chi4 1982 Jolotichán \bvsta ka3ba4 ta4chi4 \tonos-Rey 3.4 4.4 \num-reps 3 ti1ndo3ko2 Yu3ku4 ti1ndo3ko2 1983 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No lo conocen en Buenavista. ndi3kwa3 ti1su'3ma2 ndi3kwa3 1984 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No lo dicen en Buenavista. li1sun1 li1sun1 1985 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No lo dicen en Buenavista. ku3-li1sun1 ku3-li1sun1 1986 \glosa \bvsta ku3-ti1sun1 \tonos-Rey 3.1.1 \num-reps 3 nda3kwe1ta3 nda3kwe1ta3 1987 surgir.un.grupo \bvsta ndu3kwi1ta3 \tonos-Rey 3.1.3 \num-reps 3 sa4-ti'13in2 sa4-ti'13in2 1988 \glosa \bvsta ka3sa3 ti'13in2 \tonos-Rey 3.3 13.2 \num-reps 3 xa3ka3 xa3ka3 1989 sonsacar \bvsta sa3ka3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 lu4chi24 lu4chi24 1990a estrecho \bvsta lu3chi24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 lu4chi24 lu4chi24 1990b estrecho \bvsta lu3ku24 \tonos-Rey 3.24 \num-reps 3 ti1ka1yu1 nda4a4 ti1ka1yu1 1991 carbón(color) carbonizado \bvsta ti1ka1yu1 \tonos-Rey 1.1.1 \num-reps 3 la3miar4tan2 la3miar4tan2 1992 \glosa \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ndu3-ku3ndu'4u4 ndu3-ku3ndu'4u4 1993 sentarse(sg) \bvsta ndu3-ko3ndo3o3 \tonos-Rey 3.3.3.3 \num-reps 3 ndu3-ko3nde3e3 ndu3-ko3nde3e3 1994 sentarse(pl) \bvsta \tonos-Rey \num-reps ta'4bi4 ta'4bi4 mi4i4 i4yo2 be'3e(3)=2 1995 hacia \bvsta ta'4bi4 mi4i4 i4yo2 be'3e(3)=2 \tonos-Rey 4.4 4.4 4.2 3.2 \num-reps 3 xa'4bi13 ka'1an1 xa'4bi13 1996 sólo.en.colocación \bvsta ka'1an1 xa'14bi2 \tonos-Rey 1.1 14.2 \num-reps 3 ku3-sa4bi4 ku3-sa4bi4 1997 \glosa \bvsta ku3-sa4bi4 \tonos-Rey 3.4.4 \num-reps 3 tu1chi3ka2 tu1chi3ka2 1998a alambre.de.púas \bvsta lam4bri2 i3ñu4 \tonos-Rey 4.2 3.4 \num-reps 3 tu1chi3ka2 tu1chi3ka2 1998b alambre.de.púas \bvsta tu1chi3 ka3a2 \tonos-Rey 1.3 3.2 \num-reps 3 xa1na1 xa1na1 1999 desordenado \bvsta ndi1ki1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ka'4an4 ka'4an4 2000 tal.vez \bvsta ka'4an4 yu'1u1 ndi4 ta1 kwa'1an1 bi3ko4 ku4u(4)=un4 \tonos-Rey 4.4 1.1 4 1 1.1 3.4 4.4 \num-reps 3 sa14yu2 sa14yu2=ni42 2001 moquiento \bvsta sa3yu2 \tonos-Rey 3.2 \num-reps 3 na14ni2 na14ni2 2002 alcanzar+negación \bvsta na14ni2 \tonos-Rey 14.2 \num-reps 3 pi4pi2 tun4 pi4pi2 2003 tipo.de.árbol \bvsta pi4pi2 \tonos-Rey 4.2 \num-reps 3 xa14tun4 tun4 xa14tun4 2004 tipo.de.árbol \bvsta ti1xa4tun4 \tonos-Rey 1.4.4 \num-reps 3 i4ta3ko'4o4 i4ta3ko'4o4 yu'3u4 2005 \glosa \bvsta i4ta3ko'4o4 yu'3u4 \tonos-Rey 4.3.4.4 3.4 \num-reps 3 ba13lu2 ba13lu2 2006 banda \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. mbi'3la4 mbi'3la4 2007 especie de reptil aún no identificado \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se grabó la palabra aunque existe. La razón, la usan para referirse a 'lagartija' en general. ndi3ka1ba1 ndi3ka1ba1 2008 tipo.de.ave \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No lo conocen en Buenavista. ta1chu'4bi2 ta1chu'4bi2 2009 \glosa \bvsta ta1chi4 u'1bi1 \tonos-Rey 1.4 1.1 \num-reps 3 xa1xa1 xa1xa1 2010 ser.regalado \bvsta xa1xa1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 ji'3na3 primero 2011 primero \bvsta xi'3na3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 ya'4ma1 ya'4ma1 2012 suave \bvsta ña'1ma1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 kwi3in3 2013 estar.colgados(suj.pl) \bvsta ko3o3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 te14ka'3a4 te14ka'3a4 2014 nalgas \bvsta te'1e4 ka'3a4 \tonos-Rey 1.4 3.4 \num-reps 3 pa3lu3 pa3lu3 2015 ombligo \bvsta xa3ndu3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 xe'1e1 xe'1e1 2016 cachito \bvsta xe'1e1 \tonos-Rey 1.1 \num-reps 3 nde'14e4 nde'14e4 2017 por.mandado \bvsta nde'1e4 \tonos-Rey 1.4 \num-reps 3 sa4-nu3u3 sa4-nu3u3 2018 bajar \bvsta sa4-nu3u3 \tonos-Rey 4.3.3 \num-reps 3 ka4ndu'3u4 ka4ndu'3u4 2019 estar.acostado \bvsta ka4ndu'2u4 \tonos-Rey 4.2.4 \num-reps 3 Lo3ren4su2 Lo3ren4su2 2020 Lorenzo(el.conejo) \bvsta Lo3ren4zo2 \tonos-Rey 3.4.2 \num-reps 3 na3ni4 na3ni4 2021 ser.llamado \bvsta na3ni4 \tonos-Rey 3.4 \num-reps 3 nu4u4 ya3ta4 nu4u4 2022 sólo.en.colocación \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ndi3so4o4 ndi3so4o4 2023 cigarra.grande \bvsta ndo3ko1 \tonos-Rey 3.1 \num-reps 3 ndu4u4 ndu4u4 2024 boludo \bvsta ndu4u4 \tonos-Rey 4.4 \num-reps 3 ndi3sa1na1 ndi3sa1na1 2025 animales \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ndi3so1o4 ndi3so1o4 2026 mosca \bvsta \tonos-Rey \num-reps \nota No se dice en Buenavista. ka'14a4 yu1ku1 ka'14a4 2027 Commelinaceae.nombre.genérico \bvsta yu1ku1 ka'1a4 \tonos-Rey 1.1 1.4 \num-reps 3 Ndwa13xin4 Ndwa13xin4 2028 Topónimo \bvsta \tonos-Rey \num-reps En toponimia local, no lo tiene Buenavista. ti1sun42 i3tu2 ti1sun42 2029 planta.de.maíz.que.no.da.fruto \bvsta i3tu2 ti1ba4ko2 \tonos-Rey 3.2 1.4.2 \num-reps 3 ndi1ka3bi4ko4 ndi1ka3bi4ko4 2030 poseedor.de.don \bvsta ta3nda1bi3ko4 \tonos-Rey 3.1.3.4 \num-reps 3 si1kwi32 si1kwi32 2031 savia \bvsta si1kwi3 \tonos-Rey 1.3 \num-reps 3 tu1si'4i2 tun4 tu1si'4i2 2032 Dendropanax.sp \bvsta \tonos-Rey \num-reps \No sabe qué tipo de árbol es. kwen4tu2 kwen4tu2 2033 palabra \bvsta cuento \tonos-Rey \num-reps 3 \nota Préstamo. ti3xi4 ti3xi4 2034 ? \bvsta ndi'3i3xi4 \tonos-Rey 3.3.4 \num-reps 3 ta1kwi4i24 ta1kwi4i24 2035 ? \bvsta tun4 ta1kwi4i24 \tonos-Rey 4 1.4.24 \num-reps 3 ndio4o4 ndio4o4 2036 hoja.verde.de.maíz \bvsta ndio'4o3 \tonos-Rey 4.3 \num-reps 3 ti1la'3li4 ti1la'3li4 2037 elote.vano \bvsta ti1la'4li2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 ti1sa'3ma3 i3tu2 ti1sa'3ma3 2038 \glosa \bvsta ti1wa4yu2 \tonos-Rey 1.4.2 \num-reps 3 ka4nda2a2 ka4nda2a2 2039 ganar \bvsta chi4ba'1a3 \tonos-Rey 4.1.3 \num-reps 3 pa3xi3ku4lu3 pa3xi3ku4lu3 2040 tipo de lagartija \bvsta mbi'3la4 ta3xa2 \tonos-Rey 3.4 3.2 \num-reps 3 ya'1a4 yu3ba2 ya'1a4 2041 de.chile \bvsta yi3ba2 ya'1a4 \tonos-Rey 3.2 1.4 \num-reps 3 kwa1ñu32 kwa1ñu32 2042 ? \bvsta \tonos-Rey \num-reps \No se conoce la palabra en Buenavista. li4ngo4 li4ngo4 2043 \glosa \bvsta li3ngo3 \tonos-Rey 3.3 \num-reps 3 na'14a4 na'14a4 2044 \glosa no después de mucho tiempo \bvsta na'14a4 \tonos-Rey 14.4 \num-reps 3