ID,IRR_TL,IMPF,PFV,IRR,Valence,Spanish,English,Morphemes,GlossEnglish,GlossSpanish,IMPF_TONE_MEL,PFV_TONE_MEL,IRR_TONE_MEL,NEG.IMPF,NEG.PFV,NEG.IRR1,NEG.IRR2,pMx,Source,Notes V001,kaxa'an,xíxá'an,ìxìxá'an,kaxá'an,intr,comer,eat,,,,A.A.M,B.B.A.M,M.A.M,kòó xíxá'an,kòó níxìxá'an,ukáxá'an,ikáxá'an,,, V002,kaka,xíka,ìxìka,kaka,intr,"caminar, recorrer","walk, travel",,,,A.M,B.B.M,M.M,kòó xíka,kòó níxìka,ukáka,ikáka,,, V003,kuun savi,kúun sàvì,ìkuun sàvì,kuun sàvì,intr,llover,rain,kuun-savi,fall-rain,caer-lluvia,AM B.B,B.MM B.B,MM B.B,kòó kúun sàvì,kòó níkuun sàvì,okúun sàvì,ikúun sàvì,,, V004,ka'an,ká'àn,ìkà'àn,kà'àn,,hablar,speak,,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó ká'an,kòó níkà'àn,uká'àn,iká'àn,,, V005,kusi,kíshì,ìkìshì,kùsì,intr,dormir,sleep,,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó kíshì,kòó níkìshì,okúsì,ikúsì,,, V006,txiin,txíin,ìtxìin,txìin,ambi,agarrar; pegarse,grab; stick,,,,AM,B.BM,BM,kòó txíin,kòó nítxìin,utxíin,itxíin,*tɨɨnʔ,Josserand83:59, V007,koso,ntxíso,ìxìntxiso,koso,tr,cargar (en la espalda),carry (on your back),,,,A.M,B.B.M.M,M.M,kòó ntxíso,kòó níxìntxiso,okóso,ikóso,*ⁿdisoʔ,Josserand83:158, V008,ka'ntxa,xá'ntxá,ìxa'ntxa,ka'ntxa,tr,cortar,cut,,,,A.A,B.M.M,M.M,kòó xá'ntxá,kòó níxa'ntxa,uka'ntxa,ika'txa,*xeʔⁿde,Josserand83:120, V009,kikin,kíkin,ìkìkin,kìkin,tr,"coser, bordar","sew, embroider",,,,A.M,B.B.M,B.M,kòó kíkin,kòó níkìkin,ukíkin,ikíkin,*ku ɨku,Josserand83:79, V010,kuntxati,ntxáti,ìxìntxati,kuntxati,,esperar,wait,,,,A.M,B.B.M.M,M.M.M,kòó ntxáti,kòó níxìntxati,ukúntxati,ikùntxati,*ⁿdetuʔ,Josserand83:57, V011,ntxiko,ntxíko,ìntxiko,ntxiko,tr,moler (el nixtamal),grind (nixtamal),,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó ntxíko,kòó níntxiko,untxíko,intxíko,*ⁿdikoʔ,Josserand83:166, V012,ntaka'vi,ntáka'vi,ìntaka'vi,ntaka'vi,tr,pintar,paint,nta-ka'vi,ITER-count/read?,ITER-contar/leer?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,kòó ntáka'vi,kòó níntaka'vi,untáka'vi,intáka'vi,*kaʔyu,Josserand83:141, V013,kaki,xákí,ìxaki,kaki,tr,poner,lay,,,,A.A,B.M.M,M.M,kòó xákí,kòó níxaki,ukáki,ikaki,*xekin,Josserand83:64, V014,kana,kána,ìkana,kana,intr,salir,leave,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó kána,kòó níkana,ukana,ikana,,, V015,kaki,káki,ìkaki,kaki,intr,nacer,be born,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó káki,kòó níkaki,ukákí,ikákí,*ni kaku,Josserand83:173, V016,txivi,txíví,ìtxivi,txivi,ambi,soplar,"blow, fan",,,,A.A,B.M.M,M.M,kòó txíví,kòó nítxivi,utxívi,itxivi,*tɨwɨ,Josserand83:61, V017,ntixan,ntíxan,ìntixan,ntixan,intr,vomitar,vomit,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó ntíxan,kòó níntixan,untixan,intixan,*ⁿduxenʔ,Josserand83:16, V018,kayi,káyí,ìkayí,kayí,intr,toser,cough,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó káyí,kòó níkayí,ukáyí,ikáyí,,, V019,kuaki,xákì,ìxàkì,kuàkì,intr,reírse,laugh,,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó xákì,kòó níxàkì,"ukuàkì,",ikuàkì,,, V020,kusiki,sísíkí,ìsisíkí,kusíkí,,jugar,play,sa?-siki?,do?-?,hacer?-?,A.A.A,B.M.A.A,M.A.A,kòó sísíkí,kòó nísisíkí,ukusikí,ikusikí,,,Is it 'play a game'? (AVB) V021,lala,lálá,ìlàla,làla,intr,mear,pee,,,,A.A,B.B.M,B.M,kòó lálá,kòó nílàla,ulàla,ilàla,*lele,Josserand83:150,in Josserand it's listed as a noun V022,kasha,káshá,ìkashá,kashá,intr,estornudar,sneeze,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó káshá,kòó níkashá,ukashá,ikashá,,, V023,sayo'va,sáyò'và,ìsáyò'và,sáyò'và,intr,bostezar,yawn,sa-yo'va,DO-?,HACER-?,A.B.B,B.A.B.B,A.B.B,kòó sáyò'và,kòó nísáyò'và,usáyò'và,isáyò'và,,, V024,yi'i,yí'í,ìyi'í,yi'í,intr,espantarse,get scared,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó yí'í,kòó níyi'í,ukuyi'í,ikuyi'í,*yuʔwi,Josserand83:136, V025,kitxi,kítxì,ìkìtxì,kìtxì,intr,hervir,be boiling,,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó kítxì,kòó níkìtxì,ukìtxì,ikìtxì,,, V026,kuati,xáti,ìxati,kuati,,limosnear,beg,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó xáti,kòó níxati,ukuati,ikuati,,, V027,kakan,xíkàn,ìxìkàn,kàkàn,tr,"pedir, ordenar","ask for, order",,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó xíkàn,kòó níxìkàn,ukàkàn,ikàkàn,,, V028,kua'a,xá'a,ìxa'a,kua'a,tr,dar,give,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó xá'a,kòó níxa'a,ukua'a,ikua'a,,, V029,kivi,xí'ì,ìxì'ì,kivi,intr,morir,die,,,,A.B,B.B.B,M.M,kòó xí'ì,kòó níxì'ì,ukivi,ikivi,,, V030,ko'o,xí'i,ìxi'i,ko'o,tr,tomar,drink,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó xí'i,kòó níxi'i,uko'o,iko'o,,, V031,chi'i,chí'i,ìchi'i,chi'i,tr,sembrar,sow,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó chí'i,kòó níchi'i,uchi'i,ichi'i,,, V032,ntachi,ntáchí,ìntachí,ntachí,intr,volar,fly,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó ntáchí,kòó níntachí,untachí,intachí,,, V033,sakusivi,sákusíví,ìsákusivi,sákusíví,,chiflar,whistle,sa-ku-sivi,DO-be-?,HACER-VBLZ-?,A.M.A.A,B.A.M.M.M,A.M.A.A,kòó sákusíví,kòó nísákusivi,usákusíví,,,, V034,ka'mi,xá'mi,ìxa'mi,ka'mi,tr,fumar,smoke,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó xá'mi,kòó níxa'mi,uka'mi,ika'mi,,, V035,nte'e,nté'è,ìntè'è,ntè'è,intr,llorar; ladrar,cry; bark,,,,A.B,B.B.B,B.B,kòó nté'è,kòó níntè'è,untè'è,intè'è,,, V036,kuiin,xíin,ìxiin,kuiin,tr,comprar,buy,,,,AM,B.MM,MM,kòó xíin,kòó níxiin,ukuiin,,,, V037,sakana,sákana,ìsákana,sákana,tr,tirar (basura),throw away (trash),sa-kana,DO-leave,HACER-irse,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,kòó sákana,kòó nísákana,usàkana,,,, V038,chiti,chítí,ìchití,chití,ambi,besar(lo); llenarse,kiss (sb.); fill up,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó chítí,kòó níchití,uchití,,,, V039,kaita'an,káitá'an,ìkaitá'an,kaitá'an,,pelear,fight,kai-ta'an,fight-each.other,pelear-entre.ellos,AM.A.M,B.MM.A.M,MM.A.M,kòó káitá'an,kòó níkaitá'an,ukaitá'an,,,,ta'an used for relatives. used for reflexives- 'with each other' V040,ntikani,ntíkani,ìntikani,ntikani,tr,"contar (una historia), preocuparse","tell (a story), worry about",nti-kani,ITER-?,ITER-?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,kòó ntíkani,kòó níntikani,untikani,,,, V041,ki'vi,kí'vì,ìki'vì,ki'vì,intr,estar enfermo,be sick,,,,A.B,B.M.B,M.B,kòó kí'vì,kòó níki'vì,uki'vì,,,, V042,kukuachi ini,kúkuàchí ini,ìkùkuàchí ini,kùkuàchí ini,,recriminar,confront,ku-kuachi-ini,VBLZ-shame-inside,VBLZ-culpa-adentro,A.B.A M.M,B.B.B.A M.M,B.B.A M.M,kòó kúkuàchí ini,kòó níkùkuàchí ini,ukùkuàchí ini,,,, V043,sa'a,sá'a,ìsá'a,sá'a,tr,hacer,do,,,,A.M,B.A.M,A.M,kòó sá'a,kòó nísá'a,usá'a,,,, V044,kuntxaa,ntxáá,ìxìntxaa,kuntxaa,tr,"cuidar (cosas, animales)","care for, pay attention to (things, animals)",,,,AA,B.B.MM,M.MM,kòó ntxáá,kòó níxìntxaa,ukuntxaa,,,, V045,ka'ni,xá'ní,ìxa'ni,ka'ni,tr,"matar, cazar","kill, hunt, catch",,,,A.A,B.M.M,M.M,kòó xá'ní,kòó níxa'ni,uka'ni,,,, V046,kuniñu'u,xíníñú'ú,ìxìníñú'ú,kúníñú'ú,tr,necesitar,need,kuni-ñu'u,see-have.inside?,ver-tener.adentro?,A.A.A.A,B.B.A.A.A,A.A.A.A,kòó xíníñú'ú,kòó níxìníñú'ú,okúníñú'ú,,,, V047,kua'nu,xá'nu,ìxa'nu,kua'nu,,crecer,grow,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó xà'nu,kòó níxa'nu,ukua'no,,,, V048,kunii,kúnìì,ìkunìì,kunìì,tr,querer,want,,,,A.BB,B.M.BB,M.BB,kòó kúnìì,kòó níkunìì,ukunìì,,,, V049,koan,kivi,ìkivi,koan,tr,poder,be able to (do it),,,,M.M,B.M.M,MM,ikívi,kòó níkivi,okoan,,,, V050,ichi,íchì,ì ìchì,ìchì,,secar,dry,,,,A.B,B B.B,B.B,kòó íchì,kòó iìchì,okoíchì,,,, V051,tu'un,tú'un,ìtu'un,tu'un,tr,arrancar,"grab, pull",,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó tú'un,kòó nítu'un,otu'un,,,, V052,kasini,?,ìsísinì,kásinì,,desayunar; almorzar,have breakfast; have lunch,,,,,B.A.M.B,A.M.B,kòó sísínì,kòó nísísinì,ukásinì,,,, V053,suva'a,súvà'a,ìsúvà'a,súvà'a,tr,"hacer, preparar","prepare, make",su-va'a,DO-good,HACER-bueno,A.B.M,B.A.B.M,A.B.M,kòó súvà'a,kòó nísúvà'a,usúvà'a,,,, V054,ntikoo,ntíkòo,ìntikòo,ntikòo,intr,levantarse,get up,nti-koo,ITER-stay?,ITER-quedarse?,A.BM,B.M.BM,M.BM,kòó ntíkòo,kòó níntikòo,untikòo,,,, V055,kuni,xituntxe'e,ìxìni,kuni,tr,ver,see,,,,M.M.M.M,B.B.M,M.M,kòó xituntxe'e,kòó níxìni,okuni,,,, V056,kashi,sháshì,ìshàshì,kàshì,tr,machucar,crush,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V057,tashi,táshì,ìtàshì,tàshì,intr,machucarse,get crushed,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V058,sakuchi,sákuchi,ìsákuchi,sákuchi,tr,bañar,bathe (sb.),sa-kuchi,DO-bathe,HACER-bañarse,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V059,kuchi,shíchi,ìshichi,kuchi,intr,bañarse,take a bath,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V060,kunani,naní,ìxìnaní,kunaní,intr,llamarse,"be called, be named",,,,M.A,B.B.M.A,M.M.A,,,,,,, V061,saka,sáká,ìsaka,saka,,"mezclar, revolverse","mix, twist",,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V062,chikaa,chíkàà,ìchikàà,chikàà,tr,meter (invisible),put (invisible),chi-kaa,PUT-?,PONER-?,A.BB,B.M.BB,M.BB,kòó chíkàà,kòó nìchikà,ochikàà,,,,there has to be a container that you can put something into V063,kutxiya'a,kutxíyá'á,ìxìkùtxíyá'á,kutxíyá'á,intr,columpiarse,swing,ku-txi-ya'a,VBLZ-CLF?-pass?,VBLZ-CLF?-pasar?,M.A.A.A,B.B.B.A.A.A,M.A.A.A,,,,,,, V064,tava,tává,ìtava,tava,tr,sacar,"take out, remove",,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V065,ntikatxa,ntíkatxa,ìntikatxa,ntikatxa,tr,lavar,wash,nti-katxa,ITER-throw?/dig?,ITER-tirar?/escavar?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V066,koxoo,kóxoo,ìkoxoo,koxoo,intr,quitarse,"take off, get out",ko-xoo,NEG-stay,NEG-quedarse,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V067,taan,táan,ìtàan,tàan,intr,temblar,quake,,,,AM,B.BM,BM,,,,,,, V068,ntova,ntóvà,ìntòvà,ntòvà,intr,"germinar,nacer (de plantas, de huevos)","sprout, grow (of plants, out of eggs)",,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V069,kuñu'un,ñú'un,ìxìñu'un,kuñu'un,tr,"tener adentro, poner adentro","have inside, put inside",,,,A.M,B.B.M.M,M.M.M,,,,,,, V070,yakua,yákuà,ìyàkuà,yàkuà,intr,ensuciarse,get dirty,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V071,nuna,núná,ìnùnà,nùnà,intr,abrirse,be open,,,,A.A,B.B.B,B.B,kòó núná,kòó níxinuna,okúnúná,,*nuneʔ,Josserand83:88, V072,kuna,xúná,ìxuná,kuná,tr,abrir,open,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó xúná,kòó níxuná,okúná,,,, V073,kixa'a,kixa'á,ìkìxa'á,kixá'á,,comenzar,"begin, start",ki-xa'a,?-?,?-?,M.M.A,B.B.M.A,M.A.A,,,,,,, V074,ntantoso,ntántósó,ìntantósó,ntantósó,,olvidar,forget,nta-ntoso,ITER-?,ITER-?,A.A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V075,kuntxi'i,kúntxì'ì,ìkuntxì'ì,kuntxì'ì,intr,estar machacado,"be mashed, be ground up",ku-ntxi'i,VBLZ-finish?,VBLZ-terminar?,A.B.B,B.M.B.B,M.B.B,,,,,,, V076,kotontoso,xítontoso,ìxìtontoso,kotontoso,tr,probar,taste,koto-ntoso,take.care-?,cuidar-?,A.M.M.M,B.B.M.M.M,M.M.M.M,,,,,,, V077,kumani,kúmanì,ìkumanì,kumanì,intr,faltar,"be missing, be lacking",ku-mani,NEG-?,NEG-?,A.M.B,B.M.M.B,M.M.B,,,,,,, V078,kotoo,kotoó,ìkotóó,kotóó,tr,gustar,like,ko-too,VBLZ-?,VBLZ-?,M.MA,B.M.AA,M.AA,,,,,,, V079,kasun,kásún,ìkasun,kasun,intr,freírse,get toasted,,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V080,sakasun,sákasun,ìsákasun,sákasun,tr,freír,toast,sa-kasun,DO-toast,HACER-tostar,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V081,kutxaki,txákí,ìxìtxaki,kutxaki,intr,estar vivo,be alive,,,,A.A,B.B.M.M,M.M.M,kòó txákí,kòó níxìtxaki,okútxákí,,,, V082,koo,íin,ìxòo,koo,intr,"vivir, estar","live, stay",,,,AM,B.BM,MM,,,,,,, V083,txe'i,txé'í,ìtxè'ì,txè'ì,intr,podrirse,rot,,,,A.A,B.B.B,B.B,,,,,,, V084,kagua,káguà,ìkàguà,kàguà,intr,enchuecarse,to get crooked,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V085,ntataka,ntátaka,ìntataka,ntataka,,reunirse,gather,nta-taka,ITER-?,ITER-?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V086,santuvi,sántuvi,ìsantuvi,sántuvi,tr,"limpiar, preparar","clean, prepare",sa-ntuvi,DO-clean,HACER-limpiar,A.M.M,B.M.M.M,A.M.M,,,,,,, V087,kuchuun,kuchúun,ìkuchúun,kuchúun,tr,usar,use,ku-chuun,VBLZ-work(n),VBLZ-trabajo,M.AM,B.M.AM,M.AM,,,,,,, V088,ntiki,ntíkí,ìntikí,ntikí,tr,buscar,look for,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V089,saka'a,saka'a,ìsàka'a,sàka'a,tr,tocar (un instrumento),play (an instrument),sa-ka'a,DO-make.noise,HACER-hacer.ruido,M.M.M,B.B.M.M,B.M.M,,,,,,, V090,ntika'nu,ntíká'nu,ìntiká'nu,ntiká'nu,,engrandecer,enlarge,nti-ka'nu,ITER-big,ITER-grande,A.A.M,B.M.A.M,M.A.M,,,,,,,In my text it's used metaphorically as 'honour' V091,kachi,káchí,ìkachi,kachi,tr,decir,say,,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V092,ntachinuu,ntáchinúú,ìntachinúu,ntachinúu,tr,volver a poner,put back,nta-chi-nuu,ITER-put-go.down,ITER-poner-bajar,A.M.AA,B.M.M.AM,M.M.AM,,,,,,, V093,santoko,sántoko,ìsántoko,sántoko,tr,dejar,leave,sa-ntoko,DO-?,HACER-?,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V094,kotuntxe'e,ntxé'é,ìxìtuntxe'é,kotuntxe'é,tr,mirar,look at,tu-ntxe'e,?-?,?-?,A.A,B.B.M.M.A,M.M.M.A,,,,,*ⁿdeʔya,Josserand83:162, V095,ntiyaa,ntíyàà,ìntìyàà,ntìyàà,intr,caer(se) (cosa),fall (thing),nti-yaa,ITER-?,ITER-?,A.BB,B.B.BB,B.BB,,,,,,, V096,txitxiin,txítxìin,ìtxitxìin,txitxìin,tr,pegar,paste,txi-txiin,?-stick,?-pegar,A.BM,B.M.BM,M.BM,,,,,,, V098,kunti'i,ínti'ì,ìxìnti'ì,kunti'ì,intr,sentarse,sit down,,,,A.M.B,B.B.M.B,M.M.B,,,,,,,is this the same as vivir koo? V099,nu'un,nù'ùn,ìnù'ùn,nù'ùn,intr,irse (a casa),"leave, go home",,,,B.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V100,ntake'e,ntáke'é,ìntake'e,ntake'e,,acomodar el bebe,check on an unborn baby,nta-ke'e,ITER-outside,ITER-afuera,A.M.A,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V101,taan,táán,ìtaan,taan,tr,"echar, poner","pour, put",,,,AA,B.MM,MM,,,,,,, V102,ku'un,kuà'àn,ìxà'àn,kù'ùn,intr,ir,go,,,,B.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V103,ntikue'e,kuè'è,ìntikuè'è,ntikuè'è,intr,estar agresivo,be aggressive,nti-kue'e,ITER-irritated,ITER-irritado,B.B,B.M.B.B,M.B.B,,,,,,, V104,ntxi'i,ntxí'i,ìntxi'i,ntxi'i,,"terminar, acabar",finish,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,*ⁿdɨʔɨʔ,Josserand83:36, V105,tivi,tívi,ìtìvi,tìvi,intr,amanecer,wake up,,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V106,ka'mu,ká'mu,ìkà'mu,kà'mu,,arder (del cuerpo),"burn, sting (for body)",,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V107,kuixa,xíxa,ìxìxa,kuìxa,intr,ser macizo,"be hard, sturdy",,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V108,kaxi,xáxí,ìxaxi,kaxi,tr,comer (comida),eat (food),,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,*xexiʔ,Josserand83:102, V109,kee,xéé,ìxee,kee,ambi,comer (comida),eat (food),,,,AA,B.MM,MM,,,,,,, V110,ke'e,ké'é,ìke'é,ke'é,tr,tentar,feel (by touching),,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V111,xani,xání,ìxàní,xàní,,soñar,dream,,,,A.A,B.B.A,B.A,,,,,,, V112,kusii ini,kúsiì ini,ìkusìì ini,kusìì ini,intr,estar feliz,be happy,kusii-ini,happy-inside,felíz-adentro,A.MB M.M,B.M.BB M.M,M.BB M.M,kòó kúsiì ini,kòó níkusìì ini,okusii ini,,,, V113,koto ini,xíto ini,ìxito ini,koto ini,tr,mirar de soslayo con desconfianza,"to look at (sb.) from askance, to be suspicious of (sb.), concerned about (sb.)",koto-ini,take.care-inside,cuidar-adentro,A.M M.M,B.M.M M.M,M.M M.M,,,,,,, V114,koto,xíto,ìxito,koto,tr,cuidar,"to take care of, maintain, provide for",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V115,nto'o,ntó'o,ìnto'o,nto'o,intr,"ocurir, pasar, sufrir","happen, occur, suffer",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V116,ntikua'a,ntikuà'à,ìntikuà'à,ntikuà'à,intr,multiplicar,multiply,nti-kua'a,ITER-much,ITER-mucho,M.B.B,B.M.B.B,M.B.B,,,,,,, V117,kotoni'ni,xítoni'ni,ìxìtòni'ni,kòtòni'ni,,visitar,visit,koto-ni'ni,take.care-?,cuidar-?,A.M.M.M,B.B.B.M.M,B.B.M.M,,,,,,, V118,ntakan,ntákàn,ìntakàn,ntakàn,tr,"reclamar, pedir","claim, ask back",nta-kaan,ITER-?,ITER-?,A.B,B.M.B,M.B,,,,,,, V119,ntakatu'un,ntákatù'ún,ìntakatù'ún,ntakatù'ún,,preguntar,ask,ntaka-tu'un,?-word?,?-palabra?,A.M.B.A,B.M.M.B.A,M.M.B.A,,,,,,, V120,kana,kána,ìkana,kana,tr,llamar,call out to (sb.),,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó kána,kòó nikana,ukana,,,, V121,chintxee,chíntxeé,ìchìntxeé,chìntxeé,,ayudar,help,chi-ntxee,PUT-?,PONER-?,A.MA,B.B.MA,B.MA,kòó chíntxeé,kòó nichìntxeé,uchìntxeè,,,, V122,ki'in,ki'in,ìki'in,ki'in,tr,"agarrar, tomar (de agarrar)","take, grab",,,,M.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V123,txatxa,txátxá,ìtxàtxa,txàtxa,,cagar,shit,,,,A.A,B.B.M,B.M,,,,,,, V124,nuu,núu,ìnuu,nuu,intr,bajar,go down,,,,AM,B.MM,MM,,,,,,, V125,nuu se'e,núu se'e,ìnuu se'e,nuu se'e,intr,abortar,abort,nuu-se'e,go.down-child,bajar-niño,AM M.M,B.MM M.M,MM M.M,,,,,,, V126,keta,kéta,ìkèta,kèta,tr,"poner, echar","put, throw",,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V127,koyo,kóyo,ìkoyo,koyo,tr,vaciar,empty (by pouring content out),,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V128,xaa,xáà,ìxàà,xàà,,llegar,arrive,,,,AB,B.BB,BB,,,,,,, V129,satatan,sátátán,ìsátátán,sátátán,tr,curar,cure,sa-tatan,DO-medicine,HACER-medicina,A.A.A,B.A.A.A,A.A.A,,,,,,, V130,kini,kíní,ìkiní,kiní,,retorcer,"twist, crank",,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V131,ntashita,ntáshìtá,ìntashìtá,ntashìtá,intr,tener un calambre,cramp,nta-shita,ITER-pull?,ITER-tirar?,A.B.A,B.M.B.A,M.B.A,,,,,,, V132,kuna,xúnà,ìxùnà,kùnà,intr,"reproducir, multiplicar, extender / ser contagioso","reproduce, multiply, spread / be contageous",,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V133,kukumi,kúmí,ìxìkumí,kukumí,tr,tener,have,,,,A.A,B.B.M.A,M.M.A,kòó kúmí,kòó níxìkumí,okókúmí,,,, V134,tavi,távi,ìtavi,tavi,tr,asar,"roast, grill",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V135,si'vi,sí'ví,ìsi'ví,si'ví,,robar,steal,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V136,ntava,ntáva,ìntava,ntava,intr,brincar,jump,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V137,kani'i,káni'i,ìkani'i,kani'i,,levantar,lift,ka-ni'i,?-get?,?-obtener?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V138,chiñu'u,chiñú'ún,ìchiñú'ún,chiñú'ún,tr,adorar,worship,chi-ñu'u,PUT-fire,PONER-lumbre,M.A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V139,kataxa'a,xitaxá'á,ìxìtaxá'á,kataxá'á,intr,bailar,dance,kata-xa'a,sing-foot,cantar-pie,M.M.A.A,B.B.M.A.A,M.M.A.A,,,,,,, V140,ki'vi,kí'vi,ìkì'vi,kì'vi,,entrar,enter,,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V141,kukii,kíí,ìxìkii,kukii,intr,ser (COP),be (COP),,,,AA,B.B.MM,M.MM,,,,,,, V142,ntakatxa,ntákatxa,ìntakatxa,ntakatxa,tr,lavar,wash,nta-katxa,ITER-throw?/dig?,ITER-tirar?/escavar?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,,"this is the same as ntikatxa, there is no difference in meaning" V143,katun,kátùn,ìkàtùn,kàtùn,ambi,amarrar,tie,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V144,ntikaxi,ntíkáxí,ìntikáxí,ntikáxí,intr,despertarse,wake up,nti-kaxi,ITER-eat?,ITER-comer?,A.A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V145,txivintxaa,txívintxaa,ìtxivintxaa,txivintxaa,,escupir,spit,txivi-ntxaa,blow-?,soplar-?,A.M.MM,B.M.M.MM,M.M.MM,,,,,,, V146,ntakoto,ntákoto,ìntakoto,ntakoto,,remendar,mend,nta-koto,ITER-take.care,ITER-cuidar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V147,kunu,xínu,ìxinu,kunu,intr,"correr, escapar",run,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V148,chinii,chínii,ìchinii,chinii,tr,insertar,insert,chi-nii,PUT-?,PONER-?,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V149,kutaka,ítaka,ìxitaka,kutaka,intr,colgarse,hang,i-taka,?-hang,?-colgar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V150,kataka,kátaka,ìkataka,kataka,tr,colgar,hang,ka-taka,?-hang,?-colgar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V151,ntata,ntátá,ìntatá,ntatá,tr,romper,tear,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V152,kuya'a,yá'á,ìkuyá'á,kuyá'á,intr,volverse amarillo/cafecito,turn dark yellow/coffee colored,ku-ya'a,VBLZ-brown,VBLZ-marrón,A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V153,ntikua'a,kuá'á,ìntikuá'á,ntikuá'á,intr,volverse rojo,turn red,nti-kua'a,ITER-red,ITER-rojo,A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V154,ntasi,ntásí,ìxìntasi,kuntasi,intr,estar cerrado,be closed,,,,A.A,B.B.M.M,M.M.M,,,,,,, V155,soo,sóo,ìsoo,soo,intr,chiquear,to behave a like brat,,,,AM,B.MM,MM,,,,,,, V156,kuntaa,ntáa,ìxìntàa,kuntàa,intr,ser (COP),be (COP),,,,AM,B.B.BM,M.BM,,,,,,, V157,kantxaa,kántxaa,ìkantxaa,kantxaa,intr,ahogarse,"drown, choke",ka-ntxaa,?-?,?-?,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V158,ya'a,yá'a,ìya'a,ya'a,intr,pasar,pass,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V159,ntixaa,ntíxàá,ìntixàá,ntixàá,intr,renovar,renew,nti-xaa,ITER-new,ITER-nuevo,A.BA,B.M.BA,M.BA,,,,,,, V160,txaso'o,txásò'o,ìtxasò'o,txasò'o,,escuchar,listen,txa-so'o,?-ear,?-oreja,A.B.M,B.M.B.M,M.B.M,,,,,,, V161,ntuta'an,ntúta'an,ìntuta'an,ntuta'an,,deber,should,ntu-ta'an,?-each.other?,?-entre.ellos?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V162,kutuntxe'e,xituntxe'é,ìxìtuntxe'é,kutuntxe'e,tr,ver,look at,,,,M.M.M.A,B.B.M.M.A,M.M.M.M,,,,,,, V163,chintoo,chíntoo,ìchintoo,chintoo,tr,amontonar,put down (onto a surface beneath),chi-ntoo,PUT-be,PONER-estar,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V164,chitivintxaa,chitivìntxaa,ìchitivintxaa,chitivintxaa,tr,recargar (cosa),place/put against,chi-tivi-ntxaa,PUT-roll.up/wake.up?-side,PONER-enrollar?/amanecer?-lado,M.M.B.MM,B.M.M.M.MM,M.M.M.MM,,,,,,, V165,koso,síso,ìxiso,koso,intr,cargar (telefono),charge (phone),,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V166,vaxi,vàxi,ìkixi,kixi,,venir,come,,,,B.M,B.M.M,M.M,,,,,"*vaxi, *kixi","Josserand83:115, 67", V167,tanta'a,tánta'à,ìtanta'à,tanta'à,,casar,marry,ta-nta'a?,RECP-hand?,RECP-mano?,A.M.B,B.M.M.B,M.M.B,,,,,,, V168,ka'an,ká'án,ìka'án,ka'án,,pensar,think,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V169,sa'a ntxiva'a,sá'a ntxíva'à,ìsá'a ntxíva'à,sá'a ntxíva'a,tr,maltratar,mistreat (sb),sa'a-ntxiva'a,DO-INTENS,HACER-INTENS,A.M A.M.B,B.A.M A.M.B,A.M A.M.M,,,,,,, V170,kanii,kánii,ìkanii,kanii,tr,golpear,hit,,,,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V171,kontoo,kontòo,ìkòntòo,kòntòo,intr,quedarse,stay,ko-ntoo,VBLZ-be,VBLZ-estar,M.BM,B.B.BM,B.BM,,,,,,, V172,ntikintxee,ntíkíntxeé,ìntíkintxeé,ntíkintxeé,,esforzarse,make an effort,ntiki-ntxee,look.for-?,buscar-?,A.A.MA,B.A.M.MA,A.M.MA,kòó ntíkíntxeé,kòó níntíkintxeè,untíkintxeè,,,, V173,kuxini,xínì,---,kuxinì,tr,saber hacer algo,know how to do,,,,A.B,,M.M.B,kòó xínì,-,-,,,, V174,tivi,tíví,ìtiví,tiví,ambi,enrollar,roll up,,,,A.A,B.M.A,M.A,kòó tíví,kòó nítiví,utiví,,,, V175,kata,xíta,ìxita,kata,,cantar,sing,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V176,ntxikoni'i,ntxíkóni'i,ìntxikóni'i,ntxikóni'i,tr,"voltear (tortillas, huevos, etc.)","flip (tortillas, egg)",ntxiko-ni'i,throw?-get?,tirar?-recibir?,A.A.M.M,B.M.A.M.M,M.A.M.M,,,,,,, V177,chinuu,chínúu,ìchinúu,chinúu,tr,poner sobre algo,put on sth.,chi-nuu,PUT-go.down,PONER-bajar,A.AM,B.M.AM,M.AM,,,,,,, V178,yi'vi,yí'vì,ìxiyì'vì,kuyì'vì,intr,estar brilloso,be shiny,,,,A.B,B.M.B.B,M.B.B,,,,,,, V179,sakua'a,sákua'a,ìsákua'a,sákua'a,,estudiar,study,sa-kua'a,DO-much,HACER-mucho,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V180,kantakava,kántakava,ìkantakava,kantakava,intr,caerse (para personas),fall down (of people),kanta-kava,move-spin,mover-girar,A.M.M.M,B.M.M.M.M,M.M.M.M,,,,,,, V181,kanta,kántá,ìkantá,kantá,intr,moverse,move,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V182,xaa,xàà,ìxàà,xàà,intr,descomponer (de comida),go bad (of food),,,,BB,B.BB,BB,,,,,,, V183,ntani'i,ntáni'i,ìntani'i,ntani'i,tr,encontrar,find,nta-ni'i,ITER-get,ITER-recibir,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V184,ntativi,ntátivi,ìntativi,ntativi,tr,buscar (y ya lo tienes),look for (and you already have),nta-tivi,ITER-roll.up?,ITER-enrollar?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V185,kukuiti,sákuití,ìsákuití,kukuití,tr,adornar,decorate,sa-kuiti,DO-?,HACER-?,A.M.A,B.A.M.A,M.M.A,,,,,,, V186,sakutxiya'a,sákutxíyá'á,ìsákutxíyá'á,sákutxíyá'á,tr,columpiar,push (sb) on the swing,sa-kutxiya'a,DO-swing,HACER-columpiar,A.M.A.A.A,B.A.M.A.A.A,A.M.A.A.A,,,,,,, V187,sakukunuo,sakukunuo,ìsakukunuo,sakukunuo,tr,mecer,"rock, swing (sb)",sa-ku-kunuo,DO-be-?,HACER-VBLZ-?,M.M.M.MM,B.M.M.M.MM,M.M.M.MM,,,,,,, V188,koto'va,kótò'va,ìkòtò'va,kotò'va,,aprender,learn,ko-to'va,VBLZ-?,VBLZ-?,A.B.M,B.B.B.M,M.B.M,,,,,,, V189,ntoo,ntóo,ìntoo,ntoo,,"purificar, lavar, limpiar","purify, cleanse, clean",,,,AM,B.MM,MM,kòó ntóo,kòó níntoo,untóo,,,, V190,ntaki'in,ntáki'in,ìntaki'in,ntaki'in,,recoger,pick up,nta-ki'in,ITER-take,ITER-agarrar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,kòó ntáki'in,kòó níntaki'in,untaki'ìn,,,, V191,ni'i,ní'i,ìni'i,ni'i,,rascar,scratch,,,,A.M,B.M.M,M.M,kòó ní'i,kòó ini'i,uni'i,,,, V192,kuka'nu,kuká'nu,ìxìká'nu,kuká'nu,,perdonar,forgive,ku-ka'nu,VBLZ-big,VBLZ-grande,M.A.M,B.B.A.M,M.A.M,kòó kukà'nu,kòó níxìká'nu,,ikuká'nu,,, V193,xaa,xáa,ìxáá,xáá,,florecer,bloom,,,,AM,B.AA,AA,,,,,,, V194,koko,xíkó,ìxikó,kokó,,acarrear,"carry, transport",,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V195,tivi,tívi,ìtivi,tivi,,picar,"sting, bite",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V196,santxi'i,sántxi'i,ìsántxi'i,sántxi'i,tr,terminar,finish,sa-ntxi'i,DO-be.done,HACER-terminar,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V197,tase'e,tase'e,ìtase'e,tase'e,intr,esconder,be hidden,ta-se'e,?-?,?-?,M.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V198,kaa,káa,ìkaa,kaa,intr,bañar (en el baño de vapor),take a bath (in the steam bath),,,,AM,B.MM,MM,,,,,,, V199,santoo,sántoo,ìsántoo,sántoo,intr,"chapuniar, rozar, cortar hierba con la machete","swing the machete in the air, cut grass with the machete",sa-ntoo,DO-clean,HACER-limpiar,A.MM,B.A.MM,A.MM,,,,,,, V200,kontoo,ntóo,ìxìntoo,kontoo,intr,estar,there is,,,,AM,B.B.MM,M.MM,,,,,,, V201,ntañuu,ntáñuu,ìntañuu,ntañuu,,revolver,mix,nta-ñuu,ITER-?,ITER-?,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V202,ntaa,kuantaa,ìntaa,ntaa,,subir,go up,ku(a)-ntaa,?-?,?-?,M.MM,B.MM,MM,,,,,,, V203,xinu,xínu,ìxìnu,xìnu,tr,terminar (de una construcción),finish (building),,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V204,katxa,xátxá,ìxatxa,katxa,,tirar,throw,,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V205,kuitxa,xítxà,ìxìtxà,kuìtxà,intr,tirar (liquido),be spilled (liquid),,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V206,yakun,yákún,ìyakún,yakún,,cepillar,brush,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V207,katei,kateì,ìkàtèì,kàtèì,tr,"masajear, machucar","massage, smash",ka-tei,?-?,?-?,M.MB,B.B.BB,B.BB,,,,,,, V208,nañu,náñu,ìnañu,nañu,,esponjar,"fluff up, puff up",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V209,nuntxa'a,núntxa'a,ìnuntxa'a,nuntxa'a,,rebajar,reduce,nu-ntxa'a,down-?,abajo-?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V210,ntiku'un ini,ntíku'un ini,ìntiku'un ini,ntiku'un ini,,recordar,remember,nti-ku'un-ini,ITER-go-inside,ITER-ir-adentro,A.M.M M.M,B.M.M.M M.M,M.M.M M.M,,,,,,, V211,saya'a,sáya'a,ìsáya'a,ya'a,tr,pasar,pass,sa-ya'a,DO-pass,HACER-pasar,A.M.M,B.A.M.M,M.M,,,,,,, V212,ku'ni,xú'ní,ìxu'ní,ku'ní,,exprimir,squeeze,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V213,kaan,káán,ìkaan,kaan,tr,agujerear,make holes in,,,,AA,B.MM,MM,,,,,,, V214,yata,yáta,ìyata,yata,tr,asar,"roast, grill",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,,"the same as the other 'asar', there doesn't seem to be a difference in meaning" V215,ka'ntxi,ká'ntxí,ìka'ntxi,ka'ntxi,,"reventar, tronar balazos","burst, blow up, shoot gun",,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V216,xuun,xúún,ìxùún,xùún,,tallar,rub,,,,AA,B.BA,BA,,,,,,, V217,tuun,túùn,ìtùùn,tùùn,tr,"prender (luz, vela)","turn on (light, candle)",,,,AB,B.BB,BB,,,,,,, V218,chikava'a,chíkàvà'a,ìchikàvà'a,chikàvà'a,,guardar,"put away, keep",chi-kaa-va'a,PUT-(invisible)-good,PONER-(invisible)-bueno,A.B.B.M,B.M.B.B.M,M.B.B.M,kòó chíkàvà'a,kòó níchikàvà'a,,uchikàvà'a,,, V219,ntakaa,sántakàà,ìsántakàà,ntakàà,,extender,spread out,sa-nta-kaa,DO-ITER-?,HACER-ITER-?,A.M.BB,B.A.M.BB,M.BB,,,,,,, V220,chikanii,chíkanii,ìchíkanii,chíkanii,,"parar, detener",stop,chi-kanii,PUT-hit,PONER-golpear,A.M.MM,B.A.M.MM,A.M.MM,,,,,,, V221,yivintxaa,yìvintxaa,ìyivintxaa,yivintxaa,,lamer,lick,yivi-ntxaa,?-?,?-?,B.M.MM,B.M.M.MM,M.M.MM,,,,,,, V222,chikili,chíkìlí,ìchikìlí,chikìlí,,cosquillar,tickle,chi-kili,PUT-?,PONER-?,A.B.A,B.M.B.A,M.B.A,,,,,,, V223,txa'ntxa,txá'ntxá,ìtxà'ntxà,txà'ntxà,intr,estar roto,be broken,,,,A.A,B.B.B,B.B,,,,,,, V224,kuntasi,kuntasí,ìkùntasí,kùntasí,intr,tener miedo,be afraid?,ku-ntasi,VBLZ-be.closed?,VBLZ-estar.cerrado?,M.M.A,B.B.M.A,B.M.A,,,,,,, V225,kuntakaa,ntíkàà / ntákaa,ìxìntakàà,kuntakàà,intr,"estar adentro de algo, tener edad, estirar","be inside of something, be old, stretch out",nti/a-kaa,ITER-?,ITER-?,A.BB A.MM,B.B.M.BB,M.M.BB,,,,,,,AVB: be in a bounded space (garden vs. field) V226,cho'o,chó'ò,ìchò'ò,chò'ò,,cocer ( hervir comida),cook,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V227,kuva'a,kúvà'a,ìkuvà'a,kuvà'a,intr,"estar preparado, estar hecho","be made, be done",ku-va'a,VBLZ-good,VBLZ-bueno,A.B.M,B.M.B.M,M.B.M,,,,,,, V228,kee,kée,ìkèe,kèe,intr,echar,put,,,,AM,B.BM,BM,kòó kuakée,kòó níkèe,,ùkée,,, V229,kai,kaì,ìkàì,kàì,,quemar,burn,,,,MB,B.BB,BB,kòó kaì,kòó níkàì,,ukài,,, V230,ka'a,ká'a,ìka'a,ka'a,,escuchar ruido,hear a noise,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V231,sakuachi,sákuachi,ìsákuachi,sákuachi,tr,despedazar,"tear up, rip to pieces",sa-kuachi,DO-fault,HACER-culpa,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,kòó sakákuachi,kòó nísákuachi,,usákuachi,,, V232,shita,shítá,ìshìtá,shìtá,,jalar,pull,,,,A.A,B.B.A,B.A,kòó shítá,kòó níshìtá,,ushítá,,, V233,ntakaxi,ntákàxi,ìntakàxi,ntakàxi,,escoger,choose,nta-kaxi,ITER-eat?,ITER-comer?,A.B.M,B.M.B.M,M.B.M,,,,,,, V234,txaa,txáa,ìtxaa,txaa,,escribir,write,,,,AM,B.MM,MM,,,,,,, V235,sana'a,sánà'à,ìsánà'à,sánà'à,tr,"mostrar, enseñar","show, teach",sa-na'a,DO-thing?,HACER-cosa?,A.B.B,B.A.B.B,A.B.B,,,,,,, V236,ntuva'a,ntúvà'a,ìntùvà'a,ntuvà'a,ambi?,"arreglar, reparar; componerse, recuperarse","fix; get better, get well",ntu-va'a,ITER-good,ITER-bueno,A.B.M,B.B.B.M,M.B.M,,,,,,, V237,saka,sákà,ìsàkà,sàkà,intr,equivocarse,be mistaken,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V238,chita'an,chítá'an,ìchìtá'an,chitá'an,,"comparar, conectar","compare, connect",chi-ta'an,PUT-each.other,PONER-entre.ellos,A.A.M,B.B.A.M,M.A.M,,,,,,, V239,ntakuni,ntákuni,ìntàkuni,ntakuni,,reconocer,recognize,nta-kuni,ITER-see,ITER-ver,A.M.M,B.B.M.M,M.M.M,,,,,,, V240,sanuntxa'a,sánuntxa'a,ìsánuntxa'a,sánuntxa'a,tr,"disminuir, rebajar",reduce,sa-nuntxa'a,DO-be.reduced,HACER-reducir,A.M.M.M,B.A.M.M.M,A.M.M.M,,,,,,, V241,kununu,xíkanu,ìxìkanu,kununu,,pasear,go for a walk,ku-kanu,?-?,?-?,A.M.M,B.B.M.M,M.M.M,,,,,,, V242,kakintxaa,xakintxaa,ìxakintxaa,kakintxaa,,encargar,order,xaki-ntxaa,PUT-?,PONER-?,M.M.MM,B.M.M.MM,M.M.MM,,,,,,, V243,ta'vi,tá'ví,ìtà'vì,tà'vì,,quebrar,"break, smash",,,,A.A,B.B.B,B.B,,,,,,, V244,kavanuu,kávanúú,ìkavanúú,kavanúú,tr,"enrollar, revolver, mezclar","put around, stir",kava-nuu,spin-go.down,girar-bajar,A.M.AA,B.M.M.AA,M.M.AA,,,,,,, V245,ntisaka,ntísaka,ìntisaka,ntisaka,intr,revolverse,turn oneself around,nti-saka,ITER-twist,ITER-torcer,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V246,saa,sáà,ìsàà,sàà,,calentar,heat up,,,,AB,B.BB,BB,,,,,,, V247,kuntaa,kuntàà ini,ìkuntàà ini,kuntàà ini,,saber,know about something,ku-ntaa,VBLZ-?,VBLZ-?,M.BB M.M,B.M.BB M.M,M.BB M.M,,,,,,, V248,ntxikokoo,ntxíkokòo,ìntxikokòo,ntxikokòo,,regresar,"go back, return",ntxiko-koo,calm.down?-stay?,calmarse?-quedarse?,A.M.BM,B.M.M.BM,M.M.BM,,,,,,, V249,kukuaan,kuaán,ìkukuaán,kukuaán,intr,estar amarillo,be yellow,ku-kuaan,VBLZ-yellow,VBLZ-amarillo,MA,B.M.MA,M.MA,,,,,,, V250,kuxiva'a,xùvà'a,ìkùxìvà'a,kùxìvà'a,intr,"estar listo, estar mayor","be ready, be older",kuxi/u-va'a,come-good,venir-bueno,B.B.M,B.B.B.B.M,B.B.B.M,,,,,,, V251,kukuii,kuíí,ìkukuíí,kukuíí,intr,estar aguado,"be watery, be liquid",ku-kuii,VBLZ-watery,VBLZ-aguado,AA,B.M.AA,M.AA,,,,,,, V252,kuita,kuítá,ìkuitá,kuitá,intr,estar cansado,be tired,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V253,kuntxee,kuntxeé,ìkuntxeé,kuntxeé,,cansar,tire (sb),ku-ntxee,VBLZ-?,VBLZ-?,M.MA,B.M.MA,M.MA,,,,,,, V254,shu'un,shú'ún,ìshù'ún,shù'ún,,tejer,weave,,,,A.A,B.B.A,B.A,,,,,,, V255,sana,sána,ìsana,sana,intr,"comportarse loco/a, tener rabia (por perros)","behave crazy, have rabies (for dogs)",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V256,ntatava,ntátava,ìntatava,ntatava,,dibujar,draw,nta-tava,ITER-remove?,ITER-quitar?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V257,chintxaa,chíntxaa,ìchintxaa,chintxaa,,anotar,make a note,chi-ntxaa,PUT-?,PONER-?,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V258,xixin,xíxin,ìxixin,xixin,,"entumir, entumecer, colar","numb, strain",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V259,chiko'va,chíko'vá,ìchiko'va,chikò'va,,medir,measure,chi-ko'va,PUT-?,PONER-?,A.M.A,B.M.M.M,M.B.M,,,,,,, V260,sakee,sákee,ìsákee,sákee,,piscar la mazorca,harvest the corncob,sa-kee,DO-put?,HACER-poner?,A.MM,B.A.MM,A.MM,,,,,,, V261,sakoyo,sákoyó,ìsákoyó,sákoyó,,desgranar,"dekernel, cut the kernels off",sa-koyo,DO-empty,HACER-vaciar,A.M.A,B.A.M.A,A.M.A,,,,,,, V262,kuntxitxa,kúntxitxà,ìkuntxitxà,kuntxitxà,,bautizo,baptize,ku-ntxitxa,VBLZ-melt?,VBLZ-fundirse?,A.M.B,B.M.M.B,M.M.B,,,,,,, V263,numi,númi,ìnumi,numi,,abrazar,hug,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V264,ntantiki,ntántikí,ìntantiki,ntantiki,,buscar,search for,nta-ntiki,ITER-look.for,ITER-buscar,A.M.A,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V265,sante'i,sánte'i,ìsánte'i,sánte'i,,engañar,"trick, cheat",sa-nte'i,DO-feel.poor,HACER-sentirse.pobre,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V266,ntasaa,ntásàà,ìntasàà,ntasàà,,recalentar,reheat,nta-saa,ITER-heat,ITER-calentar,A.BB,B.M.BB,M.BB,,,,,,, V267,kunte'i,nté'í,ìkunté'í,kunté'í,,ser pobre,"be/feel poor (not money-wise, personally)",ku-nte'i,VBLZ-poor,VBLZ-pobre,A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V268,tana,tána,ìtana,tana,,quejarse (de dolor),"complain, moan (about pain)",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V269,txañu,txáñu,ìtxañu,txañu,,estar arrastrado por el agua,be dragged by the water,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V270,txian,txían,ìtxìan,txìan,,doler,"hurt, ache",,,,AM,B.BM,BM,,,,,*tɨɨnʔ,Josserand83:59, V271,kukuiin,xikuììn,ìxikuììn,kukuììn,,parar,stop,ku-kuiin,VBLZ-?,VBLZ-?,M.BB,B.M.BB,M.BB,,,,,,, V272,ntakasi,ntákasi,ìntakasi,ntakasi,tr,"cerrar, tapar",close,nta-kasi,?-stop,?-parar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V273,sakitxi,sákìtxì,ìsákìtxì,sákìtxì,tr,hervir,boil,sa-kitxi,DO-boil,HACER-hervir,A.B.B,B.A.B.B,A.B.B,,,,,,, V274,saketa,sáketa,ìsáketa,sáketa,tr,"terminar, finalizar",finish,sa-keta,DO-put,HACER-poner,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V275,ntiko'o,ntíko'o,ìntiko'o,ntiko'o,ambi,absorber,soak up,nti-ko'o,ITER-drink,ITER-tomar,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V276,kuxiva'a,xìvà'a,ìkixìvà'a,kixìvà'a,intr,"estar listo, estar mayor","be ready, be older",kixi-va'a,come-good,venir-bueno,B.B.M,B.M.B.B.M,M.B.B.M,,,,,,, V277,ni'i,ní'ì,ìnì'ì,nì'ì,tr,conseguir,get,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V278,kuntxita,chíntxita,ìchintxita,kuntxita,tr,parar,stand up,chi-ntxita,PUT-?,PONER-?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V279,ntxiko,ntxíko,ìntxìko,ntxìko,intr,"enfriarse, calmarse","cool down, calm down",,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V280,santxiko,sántxìko,ìsántxìko,sántxìko,tr,enfriar,cool,sa-ntxiko,DO-cool,HACER-enfriarse,A.B.M,B.A.B.M,A.B.M,,,,,,, V281,ntachikaa,ntáchikàà,ìntachikàà,ntachikàà,tr,reponer,put again,nta-chi-kaa,ITER-put(invisible),ITER-poner(invisible),A.M.BB,B.M.M.BB,M.M.BB,,,,,,, V282,nta'ava,ntá'ava,ìnta'ava,nta'ava,,apagar,turn off,nta'a-va?,?-?,?-?,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V283,kuna'a,ná'à,ìxìnà'à,kunà'à,intr,mirarse,look (like),,,,A.B,B.B.B.B,M.B.B,,,,,,, V284,ntikua'a,ntíkuà'a,ìntikuà'a,ntikuà'a,,entregar,"give, hand over",nti-kua'a,ITER-give,ITER-dar,A.B.M,B.M.B.M,M.B.M,,,,,,, V285,kunaa,kúnaa,ìkunaa,kunaa,,oscurecer,get dark,ku-naa,VBLZ-dark,VBLZ-oscuro,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V286,ñani,ñání,ìñaní,ñaní,,pelar,peel,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V287,ntaka'nu,ntákà'nù,ìntàkà'nù,ntàkà'nù,,doblar,"fold, turn",nta-ka'nu,ITER-?,ITER-?,A.B.B,B.B.B.B,B.B.B,,,,,,, V288,koso,sósò,ìsòsò,kòsò,,regar (planta),water (plant),,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V289,titi,títí,ìtití,tití,,silbar (silbato),whistle,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V290,ka'nu,xá'nù,ìxà'nù,kà'nù,,"quebrar (rama), doblar (papel)","break (branch), fold (paper)",,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V291,kutatxi,kutàtxí ini,ìkutàtxí ini,kutátxí ini,,estar triste,be sad,ku-tatxi,VBLZ-sad,VBLZ-triste,M.B.A M.M,B.M.B.A M.M,M.A.A M.M,,,,,,, V292,takue'e,takuè'è,ìtakuè'è,takue'è,,lastimarse,hurt,ta-kue'e,REFL-illness,REFL-enfermedad,M.B.B,B.M.B.B,M.M.B,,,,,,, V293,kutatan,kutátán,ìkutátàn,kutátán,,curar,"cure, treat, heal",ku-tatan,VBLZ-medicine,VBLZ-medicina,M.A.A,B.M.A.B,M.A.A,,,,,,, V294,shatxa,shátxá,ìshatxá,shatxá,,rasurar,shave,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V295,chichi,chíchí,ìchichí,chichí,,mamar,"suckle, (breast-)feed",,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V296,ntaxin,ntáxin,ìntaxin,ntaxin,,mojarse,get wet,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V297,ñu'ma,ñú'má,ìñù'mà,ñù'mà,intr,ahumarse,be smoked,,,,A.A,B.B.B,B.B,,,,,,, V298,kava,káva,ìkàvà,kàvà,,girar,"spin, turn",,,,A.M,B.B.B,B.B,,,,,,, V299,kaan,káan,ìkàan,kàan,,acostumbrarse,get used to,,,,AM,B.BM,BM,,,,,,, V300,kaya,káya,ìkàyà,kàyà,,multiplicarse (recolectarse),"increase, multiply",,,,A.M,B.B.B,B.B,,,,,,, V301,kantxaa,kantxáá,ìkàntxáá,kàntxáá,,resbalarse,slip,ka-ntxaa,VBLZ-side?,VBLZ-lado?,M.AA,B.B.AA,B.AA,,,,,,, V302,ka'vi,ká'vi,ìka'vi,ka'vi,tr,"contar, leer","count, read",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V303,kata,kátá,ìkatá,katá,,tener comezón,be itchy,,,,A.A,B.M.A,M.A,,,,,,, V304,kuun,kúun,ìkuun,kuun,,deslave (tierra),wash out (landslide),,,,AM,B.MM,MM,,,,,,, V305,kisi,kísi,ìkisi,kisi,,sacudir,shake,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V306,kuya'vi,kuyà'vi,ìkùyà'vi,kùyà'vi,,estar vendido,be sold,ku-ya'vi,VBLZ-expensive,VBLZ-caro,M.B.M,B.B.B.M,B.B.M,,,,,,, V307,kokonii,kókóníí,ìkokoníí,kokoníí,,tragar entero,swallow (it) whole,koko-nii,carry?-?,cargar?-?,A.A.AA,B.M.M.AA,M.M.AA,,,,,,, V308,kokona'na,kókóná'ná,ìkokoná'ná,kokoná'ná,,estar un tragadero,be a glutton,koko-na'na,carry?-?,cargar?-?,A.A.A.A,B.M.M.A.A,M.M.A.A,,,,,,, V309,kuchuun,kúchuun,ìkuchuun,kuchuun,,poder (convencer),achieve? => check with 087,ku-chuun,VBLZ-work(n),VBLZ-trabajo,A.MM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V310,sama,sáma,ìsàma,sàma,,cambiar,change,,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V311,ntasama,ntàsama,ìntàsàma,ntàsàma,,cambiarse,change clothes,nta-sama,ITER-clothes,ITER-ropa,B.M.M,B.B.B.M,B.B.M,,,,,,, V312,nana,nána,ìnana,nana,,"fotografiar(lo), dibujar(lo)","take a picture, draw (it)",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V313,nta'a,nta'a,ìnta'a,nta'a,,cicatrizarse,"scar over, form a scar",,,,M.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V314,xaxan,xáxán,ìxaxan,xaxan,,regalar,give (as a gift),,,,A.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V315,ntxitxa,ntxítxa,ìntxitxa,ntxitxa,intr,derretirse,"melt, thaw",,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V316,sayaa,sáyaà,ìsayàà,sayàà,,soltar (dejar caer),"let go, drop",sa-yaa,DO-fall,HACER-caer,A.MB,B.M.BB,M.BB,,,,,,, V317,ta'ni,tá'nì,ìtà'nì,tà'nì,,magullarse,bruise,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V318,kuyatxi,kúyatxi,ìkuyatxi,kuyatxi,,acercarse,"approach, go near",ku-yatxi,VBLZ-near,VBLZ-cerca,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V319,xo'o,xo'o,ìxo'o,xo'o,,enfermarse de antojo,get ill (with a craving),,,,M.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V320,xini,xínì,ìxìnì,xìnì,,emborracharse,get drunk,,,,A.B,B.B.B,B.B,,,,,,, V321,kasi,sásí,ìsási,kási,,atajar (cerrar paso),stop,,,,A.A,B.A.M,A.M,kòó sásí,kòó nísási,,ukási,,, V322,katxa,xátxa,ìxatxa,katxa,,escavar,dig => check if this is the same as 204,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V323,kuchishi,kúchíshí,ìkuchíshí,kuchíshí,,estar modorro/a,be drowsy,ku-chishi,VBLZ-?,VBLZ-?,A.A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V324,ntichishi,ntíchíshí,ìntichíshí,ntichíshí,,buscar problemas,look for trouble,nti-chishi,ITER-?,ITER-?,A.A.A,B.M.A.A,M.A.A,,,,,,, V325,ntxii,ntxii,ìntxii,ntxii,,estar tarde,be late,,,,MM,B.MM,MM,,,,,,, V326,kukini ini,kúkini ini,ìkukini ini,kukini ini,intr,tener asco,be disgusted,ku-kini-ini,VBLZ-ugly-inside,VBLZ-feo-adentro,A.M.M M.M,B.M.M.M M.M,M.M.M M.M,,,,,,, V327,xi'in,xí'in,ìxì'in,xì'in,,gotear,leak,,,,A.M,B.B.M,B.M,,,,,,, V328,kuntaya,ntá'ya,ìnta'ya,kunta'ya,,estar deprimido,be depressed,,,,A.M,B.M.M,M.M.M,,,,,,, V329,sakua'na,sákua'na,ìsákua'na,sákua'na,,ahorcar,"hang (oneself, sb)",sa-kua'na,DO-?,HACER-?,A.M.M,B.A.M.M,A.M.M,,,,,,, V330,xiti,xíti,ìxiti,kuiti,,barbechar,plow for sowing,,,,A.M,B.M.M,M.M,,,,,,, V331,yoso,yósó,ìkòyosó,kòyosó,,sobrar,be left over,,,,A.A,B.B.M.A,B.M.A,,,,,,, V332,kunii,nìi,ìxinii,kunii,tr,llevar,"take, carry",,,,BM,B.M.MM,M.MM,,,,,,, V333,kakanuu,xíkanùù,ìxìkanuu,kakanuu,,pasear,take a walk,,,,A.M.BB,B.B.M.MM,M.M.MM,,,,,,, V334,kuntxaka,ntxáka,ìxìntxaka,kuntxaka,,"traer, volver a traer",bring (back),,,,A.M,B.B.M.M,M.M.M,,,,,,, V335,ntxee,ntxée,ìntxèe,ntxèe,,replantar,plant,,,,AM,B.BM,BM,,,,,,, V336,shiko,shíkó,ìshìkó,shìkó,,vender,sell,,,,A.A,B.B.A,B.A,,,,,,, V337,ntachu'un,ntáchu'un,ìntachu'un,ntachu'un,,cepillarse (el pelo),brush (hair),,,,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V338,kushiko,kúshiko,ìkushiko,kushiko,,tener dolor de garganta,have a sore throat,,,,A.M.M,B.M.M.M,M.M.M,,,,,,, V339,kukishi,kishí,ìkùkishí,kukishí,,"estar pegajoso, estar chicloso",be sticky,,,,M.A,B.B.M.A,M.M.A,,,,,,, V340,ntikotoni'ni,ntukotoni'ni,intukotoni'ni,ntikotoni'ni,,"voltear, mirar para atras","flip, rotate; look from behind",,,,M.M.M.M.M,M.M.M.M.M.M,M.M.M.M.M,,,,,,, V341,chiti,chití,ìchiti,chiti,,lleno,full => check with 038,,,,M.A,B.M.M,M.M,,,,,,, V342,lenko,lenkó,ìkùlenkó,kùlenkó,,estar cojo,"be lame, limp",,,,M.A,B.B.M.A,B.M.A,,,,,,, V343,kuantxee ini,xà'a ntxeé ini,ìxa ntxeé ini,kuàntxeé ini,,resignarse,resign,,,,B.M MA M.M,B.M MA M.M,B.MA M.M,,,,,,, V344,ka'an yaa,ká'àn yàá,ìkà'àn yàá,kà'àn yàá,,susurrar,whisper,,speak-?,hablar-?,A.B BA,B.B.B BA,B.B BA,,,,,,, V345,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V346,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V347,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V348,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V349,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V350,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V351,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V352,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V353,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V354,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V355,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V356,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V357,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V358,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V359,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V360,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V361,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V362,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V363,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V364,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V365,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V366,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V367,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V368,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V369,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V370,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V371,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, V372,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,