Tryag File Manager
Home
-
Turbo Force
Current Path :
/
home
/
cluster1
/
data
/
bu01
/
1121861
/
html
/
Mesolex2
/
Pipil-1
/
Eng
/
Upload File :
New :
File
Dir
/home/cluster1/data/bu01/1121861/html/Mesolex2/Pipil-1/Eng/327-349.rtf
{\rtf1\ansi\ansicpg1252\uc1\deff0\stshfdbch0\stshfloch0\stshfhich0\stshfbi0\deflang1033\deflangfe1033{\fonttbl{\f0\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020603050405020304}Times New Roman{\*\falt Times New Roman};} {\f11\fmodern\fcharset128\fprq1{\*\panose 02020609040205080304}MS Mincho{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};}{\f34\fswiss\fcharset128\fprq2{\*\panose 020b0604020202020204}Arial Unicode MS;} {\f105\fswiss\fcharset128\fprq2{\*\panose 020b0604020202020204}@Arial Unicode MS;}{\f110\fmodern\fcharset128\fprq1{\*\panose 02020609040205080304}@MS Mincho;}{\f206\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 00000000000000000000}MS Shell Dlg;} {\f207\froman\fcharset238\fprq2 Times New Roman CE{\*\falt Times New Roman};}{\f208\froman\fcharset204\fprq2 Times New Roman Cyr{\*\falt Times New Roman};}{\f210\froman\fcharset161\fprq2 Times New Roman Greek{\*\falt Times New Roman};} {\f211\froman\fcharset162\fprq2 Times New Roman Tur{\*\falt Times New Roman};}{\f212\froman\fcharset177\fprq2 Times New Roman (Hebrew){\*\falt Times New Roman};}{\f213\froman\fcharset178\fprq2 Times New Roman (Arabic){\*\falt Times New Roman};} {\f214\froman\fcharset186\fprq2 Times New Roman Baltic{\*\falt Times New Roman};}{\f215\froman\fcharset163\fprq2 Times New Roman (Vietnamese){\*\falt Times New Roman};}{\f319\fmodern\fcharset0\fprq1 MS Mincho Western{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};} {\f317\fmodern\fcharset238\fprq1 MS Mincho CE{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};}{\f318\fmodern\fcharset204\fprq1 MS Mincho Cyr{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};}{\f320\fmodern\fcharset161\fprq1 MS Mincho Greek{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};} {\f321\fmodern\fcharset162\fprq1 MS Mincho Tur{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};}{\f324\fmodern\fcharset186\fprq1 MS Mincho Baltic{\*\falt ?l?r ??\'81\'66c};}{\f549\fswiss\fcharset0\fprq2 Arial Unicode MS Western;} {\f547\fswiss\fcharset238\fprq2 Arial Unicode MS CE;}{\f548\fswiss\fcharset204\fprq2 Arial Unicode MS Cyr;}{\f550\fswiss\fcharset161\fprq2 Arial Unicode MS Greek;}{\f551\fswiss\fcharset162\fprq2 Arial Unicode MS Tur;} {\f552\fswiss\fcharset177\fprq2 Arial Unicode MS (Hebrew);}{\f553\fswiss\fcharset178\fprq2 Arial Unicode MS (Arabic);}{\f554\fswiss\fcharset186\fprq2 Arial Unicode MS Baltic;}{\f555\fswiss\fcharset163\fprq2 Arial Unicode MS (Vietnamese);} {\f556\fswiss\fcharset222\fprq2 Arial Unicode MS (Thai);}{\f1259\fswiss\fcharset0\fprq2 @Arial Unicode MS Western;}{\f1257\fswiss\fcharset238\fprq2 @Arial Unicode MS CE;}{\f1258\fswiss\fcharset204\fprq2 @Arial Unicode MS Cyr;} {\f1260\fswiss\fcharset161\fprq2 @Arial Unicode MS Greek;}{\f1261\fswiss\fcharset162\fprq2 @Arial Unicode MS Tur;}{\f1262\fswiss\fcharset177\fprq2 @Arial Unicode MS (Hebrew);}{\f1263\fswiss\fcharset178\fprq2 @Arial Unicode MS (Arabic);} {\f1264\fswiss\fcharset186\fprq2 @Arial Unicode MS Baltic;}{\f1265\fswiss\fcharset163\fprq2 @Arial Unicode MS (Vietnamese);}{\f1266\fswiss\fcharset222\fprq2 @Arial Unicode MS (Thai);}{\f1309\fmodern\fcharset0\fprq1 @MS Mincho Western;} {\f1307\fmodern\fcharset238\fprq1 @MS Mincho CE;}{\f1308\fmodern\fcharset204\fprq1 @MS Mincho Cyr;}{\f1310\fmodern\fcharset161\fprq1 @MS Mincho Greek;}{\f1311\fmodern\fcharset162\fprq1 @MS Mincho Tur;}{\f1314\fmodern\fcharset186\fprq1 @MS Mincho Baltic;} {\f2267\fswiss\fcharset238\fprq2 MS Shell Dlg CE;}{\f2268\fswiss\fcharset204\fprq2 MS Shell Dlg Cyr;}{\f2270\fswiss\fcharset161\fprq2 MS Shell Dlg Greek;}{\f2271\fswiss\fcharset162\fprq2 MS Shell Dlg Tur;} {\f2272\fswiss\fcharset177\fprq2 MS Shell Dlg (Hebrew);}{\f2273\fswiss\fcharset178\fprq2 MS Shell Dlg (Arabic);}{\f2274\fswiss\fcharset186\fprq2 MS Shell Dlg Baltic;}{\f2275\fswiss\fcharset163\fprq2 MS Shell Dlg (Vietnamese);} {\f2276\fswiss\fcharset222\fprq2 MS Shell Dlg (Thai);}}{\colortbl;\red0\green0\blue0;\red0\green0\blue255;\red0\green255\blue255;\red0\green255\blue0;\red255\green0\blue255;\red255\green0\blue0;\red255\green255\blue0;\red255\green255\blue255; \red0\green0\blue128;\red0\green128\blue128;\red0\green128\blue0;\red128\green0\blue128;\red128\green0\blue0;\red128\green128\blue0;\red128\green128\blue128;\red192\green192\blue192;}{\stylesheet{ \ql \li0\ri0\widctlpar\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 \snext0 Normal;}{\*\cs10 \additive \ssemihidden Default Paragraph Font;}{\* \ts11\tsrowd\trftsWidthB3\trpaddl108\trpaddr108\trpaddfl3\trpaddft3\trpaddfb3\trpaddfr3\trcbpat1\trcfpat1\tscellwidthfts0\tsvertalt\tsbrdrt\tsbrdrl\tsbrdrb\tsbrdrr\tsbrdrdgl\tsbrdrdgr\tsbrdrh\tsbrdrv \ql \li0\ri0\widctlpar\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1024\langfe1024\cgrid\langnp1024\langfenp1024 \snext11 \ssemihidden Normal Table;}}{\*\revtbl {Unknown;}}{\*\rsidtbl \rsid671268\rsid1512121\rsid1917820\rsid2915559\rsid3745841\rsid5583775 \rsid6112162\rsid6505882\rsid7240951\rsid8193940\rsid8794605\rsid9123593\rsid11410839\rsid11492627\rsid12220881\rsid12409490\rsid12594902\rsid12917082\rsid13188543}{\*\generator Microsoft Word 10.0.2627;}{\info{\author Wilson Silva} {\operator Wilson Silva}{\creatim\yr2005\mo10\dy21\hr11\min16}{\revtim\yr2006\mo5\dy25\hr12\min35}{\version5}{\edmins186}{\nofpages20}{\nofwords3512}{\nofchars20020}{\*\company }{\nofcharsws23486}{\vern16437}}\margl1890\margr1350 \facingp\widowctrl\ftnbj\aenddoc\noxlattoyen\expshrtn\noultrlspc\dntblnsbdb\nospaceforul\hyphcaps0\horzdoc\dghspace120\dgvspace120\dghorigin1701\dgvorigin1984\dghshow0\dgvshow3\jcompress\viewkind1\viewscale100\htmautsp\nolnhtadjtbl\rsidroot11410839 \fet0 \sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid1512121\sftnbj {\*\pnseclvl1\pnucrm\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxta .}}{\*\pnseclvl2\pnucltr\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxta .}}{\*\pnseclvl3\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxta .}}{\*\pnseclvl4\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxta )}}{\*\pnseclvl5\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl6\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl7 \pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl8\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl9\pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang {\pntxtb (}{\pntxta )}}\pard\plain \qc \li0\ri0\widctlpar \tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid1512121 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\b\fs28\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121\charrsid1512121 M}{ \b\fs28\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 \par }\pard \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \par (C) ma: si, ojala \tab que, que (funciona como 'imperativo' or }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid13188543 'exhortativo', como el }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab \tab \tab \tab \tab }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid13188543 subjuntivo espa}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \'f1}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid13188543 ol) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121\charrsid8794605 if, oh that, wi}{\insrsid1512121 sh }{\insrsid11410839\charrsid13188543 that }{\insrsid1512121 (functions as an 'imperative' or }{ \insrsid11410839\charrsid13188543 'exhortative', like the subjunctive }{\insrsid1512121 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 in Spanish) \par \tab \tab ma: xi-k-chiwa "let him do it, he should do it!" \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 ma: na ni-k-piya nu-mediyuh ni-k-kwa-skiya se: nu-karruh \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121\charrsid2915559 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 if I I-it-have my-money I-it-buy-COND a my-car "If I had money I would buy a car" \par \tab }{\insrsid1512121 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) ma:,}{\insrsid1512121 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maka \par }{\insrsid1512121 \tab \tab (cf. maka) \par \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 (C, SD) ma:-, mah- }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 'mano' (en palabras compuestas) \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 'hand' (in compounds) \par \tab \tab cf. -mey "hand" \par \tab }{\insrsid1512121 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mache }{\insrsid1512121 \tab machete (mache?)}{\insrsid11410839\charrsid13188543 \par \tab \tab machete \par }{\insrsid1512121 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 -mache (poss.) nu-mache "my machete" Sp. machete \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mache \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 (C) machi:tuh \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 macho, mula, muleto, mular \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 mule \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 Sp. machito \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \par (SD) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 machorra(h)}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 \tab machorral (bosque de muchos }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \'e1}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 rbole}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1512121 s chiquitos }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 con muchas espinas, }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab \tab \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 con palos }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 caidos y mucha}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1512121 vegetacion, }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 muy enredado y revuelto}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 )}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\insrsid8193940 thicket (?), very }{\insrsid11410839\charrsid13188543 thick and cluttered }{\insrsid8193940 forest with lots of }{\insrsid11410839\charrsid13188543 small trees, thorns, fallen trees, }{\insrsid8193940 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 vegetation \par }{\insrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 (C) machtia (t.v., }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 r.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 ensenar, aprender \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to teach, to learn \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 machtia (pres.) \par \tab machtih (pret.) ni-k-machtih "I taught }{\insrsid671268 it", ni-mu-machtih }{\insrsid11410839\charrsid13188543 "I learned it" \par \tab machtih-tuk (perf.) \par \tab cf. mati "to know", -tia 'caus.' \par \tab CN machtia (Car.); PN *machtia \par (SD) machtia \par }{\insrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD)}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 machu(h)\tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 macho \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 male, masculine \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. macho \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 (SD) magrastra(h)}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 madrastra \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 stepmother \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab Sp. madrastra (}{\ul\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 magrastra}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 local pronunciation) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \par (SD) magrina(h)\tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 madrina \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 godmother \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab Sp. madrina (}{\ul\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 magrina}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 local pronunciation) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \par }{\insrsid11410839\charrsid8193940 (C, SD) mah-, ma:- }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8193940 'mano' (en palabras compuestas) 'hand' (in compounds) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. -mey "hand" \par }{\insrsid8193940 \par }{\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) -mahkul }{\insrsid8193940\charrsid2915559 \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 brazo (del codo al hombro) }{\insrsid8193940\charrsid2915559 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 arm (from elbow including shoulder) }{\insrsid8193940 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-mahkul "my arm" \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mah- 'hand' \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. macolli (Mol.) "brazo medida del hombro a la mano" }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \par \par }{\insrsid8193940\charrsid2915559 (SD) mahkul }{\insrsid11410839\charrsid2915559 brazo y hombro \par \tab }{\insrsid8193940\charrsid2915559 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 arm and shoulder \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mahmahkul (pl.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 (C) mahm}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 ahtsal-kutu:na (t.v., incorp.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 cortar ramas \par \tab }{\insrsid8193940\charrsid2915559 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to cut branches \par }{\insrsid8193940 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ni-k-mahmahtsalkutu:}{\insrsid8193940 na "I cut off its branches" \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mahtsal "branch", kutu:na "to cut" \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mahma:kutu:na "to cut off branches, hands" \par }{\insrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 (C) mahmaka (}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 t.v., redup.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 repartir \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to distribute, to pass out \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. maka "to give" \par }{\insrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 (C) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 mahma:-kutu:na (t.v., incorp.)\tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 cortar ramas, manos }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to cut off branches, hands \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:kutu:na (pres.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:kutu:n (pret.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:kutu:n-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', kutu:na "to cut" \par }{\insrsid8193940 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mahmahtsalkutu:na "to cut branches" \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. macotona (Sim.) "cortar la mano a alguien" (SD) mahma:-kutu:na \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940\charrsid2915559 \par }{\insrsid8193940 (SD) mahma:tami (i.v.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 desmayarse \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to faint, to pass out \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:tami (pres.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:tami-k (pret.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:tan-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf.(?) ma:- 'hand', tami "to end" \par }{\insrsid8193940 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 (C}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 ) mahma:-tu:ka (t.v., incorp.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8193940 caminar a tientas (sin ver) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid8193940 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to feel one's way along without seeing \par \tab }{\insrsid8193940 \tab cf. ta-mahma:tu:ka "to be feeling one's way along", }{\insrsid671268 cf. }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:tu:ka "to touch, to feel" \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. matoca (Sim.) "tocar con la mano" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid671268 (C) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268 mahma:tsu (n., adj.) \tab mamaso (masa de tortilla deshecha, molida, con alguaxte \tab \tab \tab (semilla de ayote /calabaza/), mojada y amontonada; }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid671268 una tortialla}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268 hecha de esta masa; \tab \tab }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid671268 cualquier cosa torcida y amontonada) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268 \tab }{\insrsid671268 a kind of dough made from crumbed}{\insrsid11410839\charrsid13188543 }{\insrsid671268 tortillas and pumpkin seeds, a tortilla made of \tab \tab this dough; anything twisted }{ \insrsid11410839\charrsid13188543 and piled up \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. matsoa (Mol.) "hacer bollos" \par (SD) mahma:tsu \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 C) mahma:waltia (t.v., redup.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 untar \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to smear, to grease \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:waltia (pres.) \par }{\insrsid671268 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:waltih (pret.) mahma:walith-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:waltia "to smear, to grease" \par }{\insrsid671268 (C) mahmawi (i.v.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tener miedo \par }{\insrsid671268 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to fear, to be afraid \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahmawi (pres.) \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahmaw-ki (pret.) \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahmaw-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mawi (Car.) \par (SD) mahmawi \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid671268 (C) mahtak-ti\tab \tab diez (palabra arc\'e1ica) \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ten (archaic word) \par }{\insrsid671268 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf.}{\insrsid671268 (?) mah- 'hand' \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN ma?tlaktli (Car.) \par }{\insrsid671268 \par (C) -mahtsal \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 rama \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 branch \par }{\insrsid671268 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-mahtsal "its branch" }{\insrsid671268 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-mahmahtsal (pl.) "its branches" cf. mah- 'hand' \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. (?) tzallantli (Sim.) "cuello, garganta, puerto" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid671268 (SD) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268 maka, ma: \tab 'imperativo', 'exhortativo', 'imperativo }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid671268 negativo' \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 'imperative', 'exhortative', 'negative imperative' \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maka xi-k-chiwa "don't do it!" \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN maca (Sim.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid671268\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (C) ma: \par \par }{\insrsid671268 (C) maka (t.v.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 dar; castigar to give; to punish \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maka (pres.) }{\insrsid671268 ni-k-maka "I give it" (nikmaga?)}{\insrsid11410839\charrsid13188543 \par \tab }{\insrsid671268 \tab maka-k (pret.) (sometimes -}{\ul\insrsid671268\charrsid671268 mak}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ) \par \tab }{\insrsid671268 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maka-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mahmaka "to distribute"; maka ulyuh "to baptize" \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN maka (Car.); PN *maka \par (SD) maka (t.v., r.v.) \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ni-k-maka-k "I gave it" \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mu-maka }{\insrsid12594902 "to give oneself something, }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to }{\insrsid12594902 put/throw something }{\insrsid11410839\charrsid13188543 on oneself" \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ta-maka "to be giving, to give something" \par }{\insrsid12594902 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12594902\charrsid12594902 (C) maka:nuh \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12594902 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid12594902 chuzo (palo para sembrar), coa \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 planting stick \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. (?) macano (cf. macana) \par }{\insrsid12594902 \par (C) maka ulyuh (t.v.) \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 buatizar \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to baptize \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maka-k ulyuh (pret.) ni-k-maka-k ulyuh "I baptized him" \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. maka "to give", ulyuh "baptism" \par \tab }{\insrsid12594902 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. (?) ollotl (Sim.) "centro, medio" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12594902\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:kiki:sa (i.v.) chiflara, silvar \par \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to whistle \par \tab ma:kiki:sa (pres.) \par \tab ma:kiki:s-ki (pret.) \par \tab ma:kiki:s-tuk (perf.) \par \tab cf. (?) ma:- 'hand', ki:sa "to come out" \par \tab CN cf. tlanquiquici (Mol.) \par }{\insrsid6505882 (SD) ma:kiki:sa (sometimes }{\ul\insrsid6505882\charrsid6505882 ma:kiki:si}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ) \par }{\insrsid6505882 \par (SD) makoya(h)\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 macolla \par \tab }{\insrsid6505882 \tab bunch,\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cluster \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. macolla \par }{\insrsid6505882 \par }{\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) makpal }{\insrsid6505882\charrsid2915559 \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 gajo (de guineo), gaja }{\insrsid6505882\charrsid2915559 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 piece or section of fruit }{\insrsid6505882 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (?) ma- 'hand' \par }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN cf. }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (?) macpalli (Sim.) "la palma de la mano" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 (C) ma:kutu }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 cutu de la mano, manco \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 one-armed, one-handed (person with one hand or arm missing) }{\insrsid6505882 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', kutu "short" \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid7240951\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. macotic (Sim.) "manco" (SD) ma:kutu \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 \par }{\insrsid6505882 (SD) ma:kwahkwa \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 garrapatilla \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 a small tick sp. \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (?) ma:- 'hand', kwa "to eat" \par }{\insrsid6505882 \par (C) ma:kwil\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cinco \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 five \par }{\insrsid6505882 \tab \tab cf. }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:- 'hand', kwi "to grab", -l 'pa}{\insrsid6505882 ssive nominalization' }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (literally "something }{\insrsid6505882 \tab \tab \tab grabbed with the hand" (?)}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN macuilli (Sim.); PN *ma:kwil \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 (SD) ma:kwil (palabra arcaica) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 centavito; cinco \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cent (small coin); five (archaic word) \par }{\insrsid6505882 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 (C) ma:kwil-iswa-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 maquiligua, miquilisgua, maquiligue (arbol) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid6505882 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tree sp., leaf of five sections used in construction \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:kwil "five", iswa-t "leaf" \par (SD) ma(:)kwil-iswa-t \par }{\insrsid6505882 \par }{\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) ma:lachua (t.v., r.}{\insrsid6505882\charrsid2915559 v.) \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 aguarapar, aplastar(se), reducirse }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 una parte del cuerpo o de la }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6505882 planta \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to flatten, to reduce, to shrivel in part \par \tab }{\insrsid6505882 \tab (note: the meaning }{\insrsid11410839\charrsid13188543 o}{\insrsid6505882 f the local Spanish adjective }{\ul\insrsid6505882\charrsid6505882 guarapo}{\insrsid6505882 }{\insrsid11410839\charrsid13188543 is the sour smell from bad }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 sugarcane or }{\insrsid6505882 sections of }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cane that are worthless be}{\insrsid6505882 cause they are dry, juiceless }{ \insrsid11410839\charrsid13188543 and ill }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 formed.) \par }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:lachua (pres.) ki-ma:lachua "(he) is flattening it", \par \tab \tab mu-ma:lachua "it is flattened" \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:lachuh (pret.) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:lachuh-tuk (perf.) \par }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. tsin-mahma:lach "with flat buttocks" (sin nalga) \par }{\insrsid6505882 \par (C) malaka-t \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 malacate (huso) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 spindle \par \tab }{\insrsid6505882 \tab -malaka-w (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-malaka-w "my spindle" \par }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahmalakat (pl.) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mali:na "to twist (thread)" \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN malacatl (Sim.); PN *malaka- \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) malaka-t \par }{\insrsid6505882 \par (SD) maldikt\'e1r, -chiwa\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maldecir \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to curse \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. maldictar (cf. maldecir) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mali}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 :na (t.v.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 torcer, torcer pita (mecate) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to twist, to twist string \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mali:na (pres.) \par }{\insrsid6505882 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mali:n (pret.) ni-k-mali:n-ki-ya "I already twisted it" mali:n-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ta-mali:na "to be twisting (something)" \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mali:na (Car.) \par (SD) ma:lina (t.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid2915559 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 retorcer pita, torcer \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to twist string, to twist \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:lin(-ki) (pret.) \par }{\insrsid6505882 \par (C) ma:luh\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 malo \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 bad \par \tab }{\insrsid6505882 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. malo \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 (SD) ma:luh\tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 malo, malvado \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6505882\charrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 bad, evil \par }{\insrsid7240951\charrsid8794605 \par (C) mamalia (t.v., r.v.)\tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 enredar(se) to get tangled, to tangle \par }{\insrsid7240951\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mamalia (pres.) mu-mamalia "it gets tangled" }{\insrsid7240951\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mam}{\insrsid11410839\charrsid13188543 alih (pret.) ni-mu-mamalih "I got tangled up", \par }{\insrsid7240951 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ni-k-mamalih "I tangled it" \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mamalih-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mali:na "to twist (string) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 CN cf. mamali (Sim.)}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 "hender, meterse"; mamali (UC) }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 "barrenar, taladrar" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (C) ma:m}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \'e9\tab \tab mamey (ma:m\'e9}{\fs21\lang1046\langfe1033\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 )}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 mamey fruit \par }{\insrsid7240951\charrsid2915559 \tab \tab -ma:me (poss.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 nu-ma:m}{\insrsid7240951\charrsid2915559 \'e9 "my mamey" \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. (?) mamey \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (SD) ma:m}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \'e9}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 :h \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \par (C) -ma:mis-yu \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 codo \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 elbow \par }{\insrsid7240951\charrsid2915559 \tab \tab }{\insrsid7240951\charrsid7240951 nu-ma:mis-yu "my elbow" \par }{\insrsid7240951 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 nu-mahma:misyu (pl.) "my elbows" \par }{\insrsid7240951\charrsid2915559 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. ma:- 'hand', -yu 'intimate poss.' \par }{\insrsid7240951\charrsid2915559 \par }{\insrsid2915559 (C) man (conj.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid7240951 pero, y }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ahora (?) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 and now, but (?) \par }{\insrsid2915559 \par }{\insrsid7240951\charrsid8794605 (C) -ma:n \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 hermano mayor \par \tab }{\insrsid7240951\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 elder brother \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-m}{\insrsid2915559 \'e1}{\insrsid11410839\charrsid13188543 :n "my elder brother" \par }{\insrsid2915559 \tab \tab -ma:nmet (pl.)\tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 n}{\insrsid7240951 u-ma:n-met "my elder brothers" (numa:nmet) \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. hermano \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (SD) manu "brother" \par }{\insrsid7240951 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid8794605 (C) mana (t.v.) \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 cocer, cocinar \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to cook, to boil (cook in water) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mana (pres.) ni-k-mana "I cook it" \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 man-ki (pret.) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 man-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ta-mana "to cook (something)", ta-man-ti "cooked" \par \tab }{\insrsid7240951 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 CN cf. }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 ma}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 na (Car.) "poner en el suelo"; }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 mana (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 "darse, }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 presentar, poner en el }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951\charrsid7240951 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 suelo, hacer tortillas" \par (SD) mana \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid7240951 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 (SD) mandaderu(h)\tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 mensajero, mandadero \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 messenger \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 Sp. mandadero \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (SD) mand}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \'ed}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 l }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 mandil, delantal \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 apron \par \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mandil \par }{\insrsid2915559\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mangah manga \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 sleeve \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 Sp. manga \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (C) manguh }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 mango }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mango \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mahmanguh (pl.) }{\insrsid2915559\charrsid8794605 \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mango \par (SD) manguh \par }{\insrsid2915559\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (SD) mansana(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 manzana de ad}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid2915559 \'e1}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 n [ma}{\fs21\lang1046\langfe1033\loch\af34\dbch\af34\langnp1046\insrsid6112162\charrsid6112162 \loch\af34\dbch\af34\hich\f0 \u331\'3f}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 sanah] }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 Adam's apple \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. manzana \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mansaniya(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 manzanilla [ma}{ \fs21\lang1046\langfe1033\loch\af34\dbch\af34\langnp1046\insrsid6112162\charrsid6112162 \loch\af34\dbch\af34\hich\f0 \u331\'3f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 saniyah] }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 camomile \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. manzanilla \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mansuh manso \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab tame, gentle \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab Sp. manso \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6112162 (SD) mante:ka }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162\charrsid6112162 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6112162 manteca, grasa [mante:ga}{ \fs21\lang1046\langfe1033\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\langnp1046\insrsid6112162\charrsid6112162 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6112162 ] }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 grease, lard \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-mante:ka-yu "its grease" \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. manteca \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) -manu(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 hermano \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 brother \par }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab nu-manu 'my brother" \par }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 manuh-wan (pl.) nu-manuhwan "my brothers" }{\insrsid6112162 \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. hermano \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (C) -ma:n "elder brother" \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) manyoso(h) }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ladron \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 thief \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. manoso \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) ma:pach-in mapache \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 raccoon \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:pachin (pl.) \par }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', (?) pa:ka "to wash", -in 'absolutive' }{\insrsid6112162 \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN mapach (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "oso lavandero" \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) ma:pach-in \par }{\insrsid6112162\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mu-ma:pa:ka (r.v., incorp.) }{\insrsid6112162\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 lavarse \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to wash oneself \par }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mu-ma:pa:ka (pres.) ni-mu-ma:pa:ka "I wash myself" \par }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pa:ka-k (pret.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pa:ka-tuk (perf.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', pa:ka "to wash" \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mapaca (Sim.) "limpiar las manos" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 (C) mu-ma:pa:ka (r.v., incorp.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 lavarse las manos }{\insrsid6112162 \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to wash ones hands \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) -ma:pa:lah }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tenaza \par \tab }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 crab's pincher \par }{\insrsid6112162 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-ma:pa:lah ne tekwisi "the crab's pincher" }{\insrsid6112162 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', (?) perhaps Sp. pala "shovel" \par }{\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid6112162 (C) mu-ma:pe:lua (r.v}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid7240951 ., incorp.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \tab }{ \insrsid11410839\charrsid13188543 abrir las manos, las pinzas }{\insrsid6112162 \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to open one's hands, pinchers \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pe:lua (pres.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pe:luh (pret.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pe:luh-tuk (perf.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (?) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', pe:lua "to open" \par }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (SD) mu-ma:pelua "to crawl" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mu-ma:pelua (r.v., incorp.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid6112162 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 gatear, andar a gatas \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab to crawl \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab mu-ma:pelua (pres.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab mu-ma:peluh (pret.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mu-ma:pelih-tuk (perf.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (?) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', pe(:)lua "to open" \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (C) mu-ma:pe:lua "to open one's hands, pinchers" \par }{\insrsid6112162\charrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:pilich-nah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 arrugado (de la mano) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 wrinkled (hand) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', pilichnah "wrinkled" \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 (C) -ma:pipil\tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 dedo (de mano) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 finger \par }{\insrsid6112162\charrsid8794605 \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 -ma:pipil (poss.) nu-ma:pipil "my finger" \par \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 -mahma:pil (pl.) \par \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 cf. ma:- 'hand', pi:pil "son, boy" \par \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 CN ma?pilli (Car.) \par (}{\insrsid11410839\charrsid13188543 SD) -ma:pipil \par \tab -mahma:pipil (pl.) \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) marchitu(h) }{\insrsid6112162 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 marchito \par \tab withered \par \tab Sp. marchito \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mare(y)o(h) }{\insrsid6112162\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mareo, mareado \par \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 dizziness \par \tab Sp. mareo \par }{\insrsid6112162 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mariyah-tepe:-t Las Marias (canton de Cuisnahuat) \par \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Las Marias (a village in the municipality of Cuisnahuat) \par \tab cf. Sp. Maria, tepe:-t "mountain" \par }{\insrsid1917820 (C, SD) mas (conj.)\tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mas \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 moreover, in addition, more than \par }{\insrsid1917820 \par (C, SD) mas\tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid1917820 m}{\insrsid1917820 \'e1}{\insrsid11410839\charrsid1917820 s \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid1917820 more (comparative), more (adv.) \par }{\insrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 (C) masa:-kili-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab oloroco, }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 loroco (bejuc}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 o, verdura que se cria }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 entre las milp}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 as, huele, se \tab \tab \tab \tab }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 come) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 vine sp., smells good, edible, grouws in the cornfields \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. masa:-t "deer", kili-t "chipilin plant" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) masa:-kili-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \par (C) masa:-ku(:)wa-t\tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 masacuate (boa) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 boa constrictor \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mahmasa:ku(:)wat (pl.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. masa:-t "deer", ku:wa-t "snake" \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN macacoatl (Sim.) \par (SD) masa:-ku:wa-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) masa:-t venado \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 deer \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 -masa:-w (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-masa:-w "my deer" }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahmasa:t (pl.) \par }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab masa:-tsin "small deer" (venadito) \par }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 CN masa:tl (Car.); PN *masa:- \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) masa:-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 masa:-ch}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \'ed}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 n "small deer" (venadito) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) masa:wa }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Santa Catarina Masahuat (nombre de pueblo) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Santa Catarina Masahuat (town name) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. masa:-t "deer" \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:skrah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mascara (para bailes) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mask (for dances) \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab cf. i:xma:skrah "mask" \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. mascara \par (SD) ma:skrah \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:sulu:n-tuk (adj.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 }{\insrsid11410839\charrsid8794605 hinchado de la mano \par \tab }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 with swolle}{\insrsid11410839\charrsid13188543 n hand(s) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', sulu:ni "to swell", -tuk 'perf.' \par }{\insrsid1917820 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) -matah }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mata \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 stock, stem, plant \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-matah giniyah "banana plant/tree" \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. mata \par }{\insrsid1917820 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) ma:tal-in }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 matalin (bejuquito en chaguites) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab vine sp., small, }{\insrsid11410839\charrsid13188543 found in watery place}{\insrsid1917820 s, purple and white }{\insrsid11410839\charrsid13188543 leaf, used for ornamentation \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:talin (pl.) cf. (?) ma:- 'hand' \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 matlalin (Sim.) "verde oscuro, verde fuerte, color }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 azul" \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) ma:tal-in \par }{\insrsid1917820 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) ma:ta-t }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 matate (red) \par \tab }{\insrsid1917820 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 net, net bag \par }{\insrsid1917820 \tab \tab -ma:ta-w (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-ma:ta-w "my net" }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:tat (pl.) \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 a:ta-tsin "small net bag" CN ma:tlatl (Car.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 "red" \par (SD) ma:ta-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 (C) -ma:taxkal }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid1917820 palma (de la mano) }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid1917820 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 palm of the hand }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-ma:taxkal "my palm" }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 -mahma:taxkal (pl.) }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nuhnu-ma:taxkal "my palms" \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', taxkal "tortilla, rigua" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) -ma:taxkal \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mati (t.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 saber \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to know \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mati (pres.) \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mat-ki (pret.) }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mat-tuk (perf.) \par }{\insrsid1917820 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 xi-k-mati "try it, taste it!" }{\insrsid1917820 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN mati (Car.); PN *mati \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) mati \par }{\insrsid1917820\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mu-mati (r.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 acostumbrarse \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid1917820\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to get used to, accustomed to }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ni-mu-mat-ki-ya "I already got used to it" }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mati "to know" \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) ma:ti:lua (t.v.) }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 repellar, alisar (como pared) \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to rub down, to smooth, to finish (e.g. a wall) }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:ti:lua (pres.) ni-k-ma:ti:lua "I'm smoothing it out" }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 ma:ti:luh (pret.) \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 ma:ti:luh-tuk (perf.) \par \tab \tab cf. ma:- 'hand' \par \tab \tab CN matiloa (Sim.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 "untar, frotar" \par \tab \tab cf. (SD) ma:tilua "to pound" \par }{\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) ma:tilua }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 machucar \par \tab \tab to pound, to mash \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 ma:tilua (pres.) \par \tab \tab ma:tiluh (pret.) \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:tiluh-tuk (perf.) \par \tab \tab cf. ma:- 'hand' \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN matiloa (Sim.) "untar, f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 rotar" \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (C) ma:ti:lua "to smooth, to finish, to rub" \par \tab }{\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 (C) matraka\tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 matraca \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 matraca, wooden rattle \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. matraca \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (SD) -ma:tsitsin }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 deditos del cangrejo \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 crab's feet \par \tab \tab i-ma:tsitsin ne tekwisih "the crab's feet" \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab \tab cf. ma:- 'hand', -tsin 'diminutive' \par \tab \tab cf. (C) meytsitsin \par }{\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) ma:waltia (t.v.) }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 untar \par \tab \tab to smear, to annoint, to grease \par \tab \tab ma:waltia (pres.) \par \tab \tab ma:waltih (pret.) \par \tab \tab ma:waltih-tuk (perf.) \par \tab \tab ma: ki-ma:walti "let him grease it!" }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (que lo unte!) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:wiltiyani }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 juguet}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \'f3}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 n \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 playful person \par \tab }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 cf. m- 'reflexive', a:waltia "to play", -ni 'agent' }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN mauiltiani (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 "burl}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \'f3}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 n" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (SD) -max }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 vellos (palabra obscena) \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 pubic hair (obscene) \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-max "his/her pubic hair" \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. imax-kabayuh "insect sp. (hairy)" \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN cf. maxactli (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "entre pierna, entre muslo" }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) -maxak "groin" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (C) -maxak los encajes (ingle) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 groin \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-maxak "my groin" \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN maxactli (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "entre pierna, entre muslo" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) maxta-t }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 maxtate, mastate (ce}{\insrsid3745841\charrsid8794605 \'f1}{\insrsid11410839\charrsid8794605 idor) \par \tab }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 loincloth, breechclout \par \tab }{\insrsid3745841 \tab -maxta-w (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-maxta-w "his loincloth" \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (?) -max "pubic hair", -maxak "groin" \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 CN maxtlatl (S}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 im.) "ce}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \'f1}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 idor", maxtlatl (Mol.) "bragas" }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) maxta-t \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mahmaxtat (pl.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) maxtra(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 maestra \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 teacher (woman) \par \tab }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. maestra \par }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid3745841 (SD) maxtru(h) }{\insrsid3745841\charrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 maestro \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 teacher (man), master \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 Sp. maestro \par }{\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid3745841 (Comasagua, Teotepeque) -may }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 mano }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 ha}{\insrsid11410839\charrsid13188543 nd \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma(h)- in compounds \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN ma:itl (Car.) \par \sect }\sectd \margrsxn1260\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 cf. (C, SD) -mey \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) maya }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 solo, solamente \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid3745841 maya kuchi "sleepy head" }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (dormil}{\insrsid3745841 \'f3n) (literally "only }{\insrsid11410839\charrsid13188543 sleeps") \par }{\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mayan (n.) }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 hambre \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 hunger \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. maya:na "to be hungry" \par (SD) mayan \par }{\insrsid3745841 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) maya:na (i.v.) }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tener hambre \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to be hungry, to hunger \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maya:na (pres.) \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maya:n-ki (pret.) ni-maya:n-ki "I was hungry" [nimaya:ngi}{\fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid3745841 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ] \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 maya:n-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN maya:na (Car.) \par (SD) mayana \par }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) ma:ya-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab \tab talepate (insecto que chupa sangre, tiene }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 pico largo);}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 gorgojo \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 bed bug sp.; weevil \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mahma:yat (pl.) \par }{\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (C) -ma:yehkan }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 la derecha, mano derecha }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 right, right hand \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand', (?) yehkan "only" }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN mayeccantli (Sim.) "mano derecha" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid3745841 (SD) mayordomi(y)a(h) }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid3745841 cofradia \par }{\insrsid3745841 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 confraternity, religious organization \par }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mayordomia \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mayordomo(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab \tab mayordomo}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (de la cofradia) }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mayordomo, religious steward in confraternity }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. mayordomo \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \par (SD) medida(h) }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 medida }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 measurement, measure }{\insrsid3745841 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. medida \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (C) me:diyuh }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841\charrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 dinero \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 money \par \tab }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. medio (from medio real) \par }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid3745841 (C) mehmela }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab memela (algo largo y oval; una clase de tortilla }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 larga y ovala) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid3745841 long and oval-shaped thing; }{\insrsid11410839\charrsid13188543 a kind of }{\insrsid3745841 tortilla which is }{\insrsid11410839\charrsid13188543 long and oval \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mehmehmela (pl.) [mehmehmela}{\fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid3745841 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ] \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mela:wa "to spread out, to lay down" \par \tab }{\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. melactic (Sim.) "alargado" \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (SD) memela "memela tortilla" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mekapal }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mecapal \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid3745841\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid3745841 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 tumpline \par }{\insrsid3745841\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 -mekapal (poss.) nu-mekapal "my tumpline" }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mehmekapal (pl.) \par \tab }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 cf. meka-t "string, cord" \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mecapalli (Sim.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 (SD) mekapal (megapal)}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 (C) meka-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 bejuco; pita, mecate; pene (obsceno) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 vine; string, cord, rope; penis (obscene) }{\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 -meka-w (poss.) nu-meka-w "my string" }{\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mehmekat (pl.) \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid5583775\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN mekatl (Car.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) meka-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 bejuco; pita, mecate }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 vine; string, cord, rope \par }{\insrsid5583775 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) melak-tik }{\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 recto (derecho) }{\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 straight \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid5583775\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid5583775 \tab cf. mela:wa "to lay/lie down"; cf. (SD) melawa "to}{\insrsid11410839\charrsid13188543 straighten" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN melactic (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 "derecho, alargado, ex}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 tendido" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mela:wa (t.v., r.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 }{\insrsid11410839\charrsid13188543 acostar(se) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to lie down; to lay down \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mela:wa (pres.) \par \tab }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid5583775\charrsid5583775 mela:h (pret.) }{\insrsid5583775 ni-mu-mela:h "I lay down", ni-k-mela:h "I }{\insrsid11410839\charrsid13188543 laid it down" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mela:h-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN cf. melawa (Car.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "enderezar, tender" \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (SD) melawa "enderezar(se), tender(se)" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) melawa (t.v., r.v.) }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 enderezar(se), tender(se) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab to straighten out, to stretch out, to shake out, to stand }{\insrsid11410839\charrsid13188543 up \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 melawa (pres.) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 melaw-ki (pret.) }{\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mu-melaw-ki "it straightened out", \par \tab \tab ki-melaw-ki "he straightened it" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 melaw-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. melak-tik "straight" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN melawa (Car.) "enderezar, tender" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (C) mela:wa "to lie/lay down" \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) memech (adj.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 memex (llevar a memex), guindado al hombro \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid5583775\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid5583775 over one's shoulder ((to carry) }{\insrsid11410839\charrsid5583775 over the shoulder) }{\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 CN cf. meme (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "llevar algo sobre los hombros" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) memela }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 memela (clase de tortilla) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 a kind of tortilla, small and long \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (C) mehmela \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) menora(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 segunda capitana (de cofradia) }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 second captainess in confraternity \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. menora \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mentir, -chiwa }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mentir }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 to lie, to prevaricate }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. mentir \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mentirah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mentira \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 lie, falsehood \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. mentira \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) menyadora(h) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cuchara meneadora }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 large stirring spoon \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. meneadora \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) merkadoh }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mercado}{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 market \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mercado \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) me:s }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 mes \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 month \par }{\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mes \par (C) me:sah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 mesa }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid5583775 table \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid5583775 Sp. mesa }{\insrsid5583775 \par }{\insrsid11410839\charrsid5583775 (SD) me:sah \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 (C) meta-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 piedra de moler (metate) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid5583775 quern, metate \par \tab }{\insrsid5583775 \tab -met (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-met "my metate" \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid5583775 mehmetat (pl.) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 CN metlatl (Sim.); PN *m}{\fs21\loch\af34\dbch\af34\insrsid5583775\charrsid8794605 \loch\af34\dbch\af34\hich\f0 \u601\'3f}{\insrsid11410839\charrsid8794605 tla- \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) meta-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 (C, SD) mets- }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 'pierna' (en palabras compuestas) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 'leg' (in compounds) \par \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN metstli (Car.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 "pierna, muslo" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 (C) metskalapa }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid5583775 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 patojo de un pie (renco, cojo de un pie) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775\charrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 lame in one leg \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid5583775 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg' \par }{\insrsid5583775 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 (C) metskaxil }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid5583775 encordia, incordio (bola en los encajes) }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid5583775 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid5583775 tumor or lump in groin \par }{\insrsid5583775 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg', perhaps (?) Sp. (en)caje \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. -metstawiyal-yu \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) metskelu }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 renco \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 lame \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg', kelu:na "to break" \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) -metsku:yu }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 pierna, muslo \par }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 thigh, leg from knee to hip }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-metsku:yu "my leg" \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg', ku:yu "stock, stem, plant" }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) -metsku:yu \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) -metspan }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 regazo \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 lap \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-metspan "my lap" \par }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab cf. mets- 'leg', -pan 'locative' \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. metspanua "to cuddle, hold on one's lap" \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid9123593\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) -metspan \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) metspanua (t.v.) }{\insrsid9123593 \tab chinear en la pierna (apapachar en el}{\insrsid11410839\charrsid13188543 regazo) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to hold on one's lap, to cuddle \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspanua (pres.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspanuh (pret.) ki-metspanuh "she held him on her lap" \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspanuh-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. metspan "lap, -ua 'passive/caus.' \par }{\insrsid9123593\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mets-petu:ni (i.v., incorp.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 resbalar \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to slide, to slip \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspetu:ni (pres.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspetu:ni-k (pret.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 metspetu:n-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg', petu:ni "to slide" \par }{\insrsid9123593 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 (C) -metstawiyal-yu }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593\charrsid9123593 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 encordia, incordio (en los encajes) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593\charrsid9123593 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tumor or lump in groin \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-metstawiyal-yu "his lump (in groin)" }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mets- 'leg', tawiyal "kernel of corn" }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. metskaxil \par (SD) -metstawiyal \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) me:ts-ti }{\insrsid9123593\charrsid8794605 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 luna \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid9123593\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\insrsid9123593\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 moon \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mehme:tsti (pl.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab tahku }{\insrsid11410839\charrsid13188543 me:tsti "crescent moom" (lun}{\insrsid9123593 a creciente) (cf. tahku }{\insrsid11410839\charrsid13188543 "half") \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 kune:t me:tsti "new moon" (cf. kune:t "infant, child") \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN me:tstli (Car.); PN *me:ts- \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) me:wa (t.v.) }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 desherbar, desyerbar \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to weed, to tear out plants \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 me:wa (pres.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 me:h-ki (pret.) ni-k-me:h-ki "I weeded it" \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 me:h-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ta-me:wa "to be weeding" \par \tab }{\insrsid9123593 \tab CN cf. }{\insrsid9123593\charrsid8794605 (?) m-e:wa (Car.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 "levantarse"; eua (Sim.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 "levantarse, irse, partir" \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) me:wa \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 me:w(-ki) (pret.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 me:w-tuk (perf.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 (C) -mey }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593\charrsid9123593 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 mano (la mano y antebrazo), rama, manga, cabo \par \sect }\sectd \margrsxn2520\sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid13188543\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 hand (hand and forearm), br}{\insrsid9123593 anch, sleeve, handle (some say -}{ \ul\insrsid9123593\charrsid9123593 me:y}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-mey "my hand" \par }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 ihi-mey (pl.) "his/her hands" }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nuhnu-mey (pl.) "my hands" \par }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 i-mey metat "metate's pestle" (mano de piedra de moler) }{\insrsid9123593\charrsid8794605 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i}{\insrsid9123593 -meytsitsin "crab's feet" (cf. (SD)}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ma:tsitsin) \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid9123593\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 i-mey "sleeve, handle; his/her hand" }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. ma:- 'hand' (in compounds) \par }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN ma:itl (Car.); PN *ma:(y)(V)- \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (Comasagua, Teotepeque) -may }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) -mey \par \tab mehmey (pl.) \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 (C) mich-in }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593\charrsid9123593 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid9123593 pescado (pescado, pez) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 fish \par }{\insrsid9123593 \tab \tab -michin (poss.) }{\insrsid11410839\charrsid13188543 nu-michin "my fish" }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mihmichin (pl.) \par }{\insrsid9123593 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN michin (Car.); PN *mich-im \par (SD) mich-in \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid9123593\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) michin-kak-ti }{\insrsid9123593 \tab \tab pejecaite (pez) (michi}{\fs21\loch\af34\dbch\af34\insrsid9123593 \loch\af34\dbch\af34\hich\f0 \u331\'3f}{\insrsid9123593 gakti}{ \fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid9123593 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\insrsid9123593 )}{\insrsid11410839\charrsid13188543 }{\insrsid9123593 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 fish sp., flat, yellowish, thin and long \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) michin-ku(:)wa-t }{\insrsid9123593 \tab anguila (}{\insrsid11410839\charrsid13188543 michi}{\fs21\loch\af34\dbch\af34\insrsid9123593 \loch\af34\dbch\af34\hich\f0 \u331\'3f}{\insrsid9123593 gu(:)wata) \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 eel \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 michin-kuhku(:)wat (pl.) \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mihkwitayan }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 letrina \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 toilet \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid9123593\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 c}{\insrsid9123593 f. i-mihkwitayan }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tihl}{\insrsid9123593 an "Cagadero de Gallina" (name of a }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mountain) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. kwita-t}{\insrsid9123593 "excrement", -yan ('place of' (?)}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ) \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mihmiki (i.v., redup.) }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 marchitarse \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to wither \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mihmiki (pres.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mihmiki-k (pret.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mihmik-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid9123593 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. miki "to die" \par (SD) mihmiki \par }{\insrsid9123593 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) miki (i.v.) }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 morir \par \tab to die \par \tab miki (pres.) \par \tab miki-k (pret.) \par \tab mik-tuk (perf.) \par \tab cf. miktia "to kill" \par }\pard \ql \li0\ri0\widctlpar\faauto\rin0\lin0\itap0\pararsid12409490 {\insrsid12409490 \tab CN miki (Car.); PN *}{\insrsid12409490\charrsid12409490 m}{\f206\insrsid12409490\charrsid12409490 \u616\'3f}{\insrsid12409490\charrsid12409490 k}{ \f206\insrsid12409490\charrsid12409490 \u616\'3f}{\f206\insrsid11410839\charrsid12409490 \par }\pard \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 {\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) miki \par }{\insrsid12409490\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mikini }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 el muerto, cad}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \'e1}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 ver \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 corpse, dead person \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. miki "to die", -ni 'agent' \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN cf. miquini (Sim.) "mortal, perecedero" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \par }{\insrsid11410839\charrsid12409490 (C) miktan }{\insrsid12409490\charrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid12409490 hondo \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid12409490 \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid12409490 deep \par }{\insrsid12409490 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid12409490 cf. mi}{\insrsid11410839\charrsid13188543 ki "to die", -tan 'place of' }{\insrsid12409490 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN cf. mictlan (Sim.) }{\insrsid11410839\charrsid12409490 "infierno" \par (SD) miktan \par }{\insrsid12409490 \par }{\insrsid11410839\charrsid12409490 (C) miktia (t.v.) }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid12409490 matar \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to kill \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid12409490 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 miktia (p}{\insrsid12409490 res.) ni-k-miktia "I kill it" (nikmiktiya}{\fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid12409490 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\insrsid12409490 )}{\insrsid11410839\charrsid13188543 }{\insrsid12409490 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 miktih (pret.) \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 miktih-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tesu xi-nech-mikti "don't kill me!" \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid12409490 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. miki "to die", -tia 'caus.' }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mictia (Sim.); PN *m}{ \f206\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490\charrsid12409490 \u616\'3f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 k-}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 tia \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) miktia \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mu-miktia "to commit suicide, to kill oneself" \par }{\insrsid12409490\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mu-miktia (r.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 matarse (suicidarse}{\insrsid12409490 )}{\insrsid11410839\charrsid13188543 \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to kill oneself, to commit suicide \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. miktia "to kill" \par }{\insrsid12409490 \par }{\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mi:ku }{\insrsid12409490\charrsid8794605 "mico" (brujo, transformador) (mi:ku}{\fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid12409490\charrsid8794605 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{ \insrsid12409490\charrsid8794605 )}{\insrsid11410839\charrsid8794605 \par \tab }{\insrsid12409490\charrsid8794605 \tab }{\insrsid12409490 witch, sorcerer, transformer (one who changes into an }{\insrsid11410839\charrsid13188543 animal) \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 Sp. (?) mico \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mi:ku }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab \tab brujo, }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 trans}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 formador (que se transforma en }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 animales, }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab \tab \tab \tab \tab }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mayormente en animales domesticos) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490 \tab }{\insrsid12409490 witch, sorcerer (who transforms himself into animals, }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mainly domestic ones) \par }{\insrsid12409490 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mi:l }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 milpa \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 milpa, cornfield \par }{\insrsid12409490 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 -mi:l (poss.) nu-mi:l "my milpa" }{\insrsid12409490 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mihmi:l (pl.) \par }{\insrsid12409490 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 CN mi:lli (Car.); PN *mi:l- \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mi:l \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mi:l }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 mil \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12409490\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 thousand \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 Sp. mil \par }{\insrsid12409490 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mi:ma (t.v.) }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tirar con flecha }{\insrsid12409490 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to shoot with an arrow \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12409490\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mi:ma (pres.) \par \tab }{\insrsid12409490 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mi:n-ki (pret.) ni-k-mi:n-ki "I shot it (with an arrow)" \par }{\insrsid12409490 \tab \tab (nikmi:ngi}{\fs21\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\insrsid12409490 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\fs21\loch\af11\hich\af11\dbch\af11\insrsid12409490 \hich\af11\dbch\af11\loch\f11 )}{\insrsid12409490 , ki-mi:n-ke-t "they shot it (with an arrow)" }{\insrsid12220881 (}{\insrsid12409490 gimi:nget}{\insrsid12220881 )}{\insrsid11410839\charrsid13188543 \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mi:n-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. mi:-t "bow and arrow" \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mi:na (Car.); mina (Sim.) "tirarle flechas" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 (SD) mi:ma (t.v.) \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 tirar, echar \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12220881\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to throw, to shoot \par }{\insrsid12220881 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (SD) mimilaka (i.v., redup.) }{\insrsid12220881 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 arder (el fuego) }{\insrsid12220881 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 for the fire to burn \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mimilaka (pres.) \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mimilaka-k (pret.) \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mimilak-tuk (perf.) \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 cf. (C) mimilika \par }{\insrsid12220881 \par }{\insrsid11410839\charrsid13188543 (C) mimilika (i.v., redup.) }{\insrsid12220881 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 arder (el fuego) }{\insrsid12220881 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 for the fire to burn \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mimilika (pres.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mimilika-k (pret.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mimilika-tuk (perf.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. (Sim.) mimilaka \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mimil-nah (adj.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 rollizo (redondo }{\insrsid12220881 (?)}{ \insrsid11410839\charrsid13188543 ) }{\insrsid12220881 \par \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 round (?), sturdy, like a log \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12220881\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\insrsid11410839\charrsid13188543 \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 cf. mimilua "to roll" \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab CN cf.mimiliuhqui (Sim.), mimiltic (Sim.) "redondo"; }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mimiltik (UC) "rollizo" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mimilua (t.v., r.v.) }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 rodar, rodarse \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 to roll \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mimilua (pres.) \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 mimiluh (pret.) mu-mimiluh "it rolled", ki-mimiluh "(she)}{\insrsid12220881 }{\insrsid11410839\charrsid13188543 rolled it" \par \tab }{\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 mimiluh-tuk (perf.) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mimiloa (Sim.) "rodar, extenderse" \par (SD) mimilua \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (C) mimiya:wa-t }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 panal (de avispas) \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 wasp's nest \par \tab }{\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab }{\insrsid11410839\charrsid8794605 cf. (?) a:wa-t "bud" \par \tab }{\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 CN mimiauatl (Sim.) "panal de miel, abeja" \par (SD) mimiya:wa-t \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 (SD) mi:nah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 mina de le}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \'f1}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 a (buen lugar o fuente de le}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \'f1}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid2915559 a) \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12220881\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab \tab }{\insrsid11410839\charrsid13188543 good location for or source of firewood }{\insrsid12220881 \par \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. mina "mine" \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (C) mi:sah }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 misa \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12220881\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Mass \par \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 Sp. misa }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid8794605 (SD) mi:sah \par \sect }\sectd \sbknone\linex0\headery0\footery0\sectdefaultcl\sectrsid12220881\sftnbj \pard\plain \ql \li0\ri0\widctlpar\tx360\tx720\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0\pararsid13188543 \fs24\lang1033\langfe1033\cgrid\langnp1033\langfenp1033 {\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid8794605 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid12220881 (C) mistikili }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid12220881 \tab \tab }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid12220881 mistilicuco (p}{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid12220881 \'e1}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid12220881 jaro) [mistigili}{ \fs21\lang1046\langfe1033\loch\af319\hich\af319\dbch\af11\langnp1046\insrsid12220881\charrsid12220881 \loch\af319\dbch\af11\hich\f319 \u660\'3f}{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid11410839\charrsid12220881 ] }{ \lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881\charrsid12220881 \par }{\lang1046\langfe1033\langnp1046\insrsid12220881 \tab \tab }{\insrsid12220881 bird sp., sings mistilik\'fa:k\'fa:}{\insrsid11410839\charrsid13188543 \par }}